Η ισπανική Κεντροαριστερά ως μοναδική πηγή αντίστασης στην αναδυόμενη Ακροδεξιά που ταλανίζει την ΕΕ;
Αυτό είναι ένα από τα βασικά συμπεράσματα που προέκυψαν από τα αποτελέσματα των πρόωρων βουλευτικών εκλογών στην Ισπανία,την Κυριακή το βράδυ, μαζί με το γεγονός πως οι κεντροαριστεροί Σοσιαλιστές του Πέδρο Σάντσεθ αναδείχθηκαν μεν νικητές, ωστόσο δεν εξασφάλισαν την πλειοψηφία των εδρών σε ένα κατακερματισμένο κοινοβούλιο και σε μια, εμφανώς διχασμένη, Ισπανία.
Με καταμετρημένο το 99,98% των ψήφων, το κυβερνών κόμμα του Σάντσεθ συγκεντρώνει 28,68% των ψήφων και εξασφαλίζει 123 από τις 350 έδρες της Βουλής, σύμφωνα με την εφημερίδα El País.
Το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα (PP) έρχεται δεύτερο με το 16,70% των ψήφων και 66 έδρες, το φιλελεύθερο κόμμα Πολίτες (Ciudadanos) είναι τρίτο με 15,86% και 57 έδρες, ενώ το κόμμα της ριζοσπαστικής Αριστεράς Ποδέμος (Podemos) συγκεντρώνει 14,31% των ψήφων και βλέπει τον αριθμό των εδρών του να συρρικνώνεται στις 42.
Μαζί με το ελπιδοφόρο μήνυμα της ανόδου της Αριστεράς, ήρθε ταυτόχρονα και η… κατάρα: το ακροδεξιό κόμμα Vox μπαίνει στο εθνικό κοινοβούλιο για πρώτη φορά από την ίδρυσή του, αφού έλαβε 10,26% των ψήφων (από 0,2% το 2016) και θα καταλάβει 24 έδρες.
Είναι η πρώτη φορά εδώ και τέσσερις δεκαετίες που η Ακροδεξιά θα καταλάβει έδρες στη Βουλή της Μαδρίτης και ο ηγέτης του, ο Σαντιάγο Αμπασκάλ, διεμήνυσε ότι «αυτό είναι μόνο η αρχή», κάνοντας πολλούς να αναρωτηθούν κατά πόσο η ισπανική Ακροδεξιά και οι θαυμαστές του Φράνκο μπορούν να αποτελέσουν, στο εγγύς μέλλον, απειλή για την Δημοκρατία.
«Ο Σάντσεθ τα κατάφερε: έφερε ξανά ένα σοσιαλιστικό κόμμα στην κυβέρνηση μιας μεγάλης ευρωπαϊκής χώρας και τώρα θα επιδιώξει τον σχηματισμό κυβέρνησης. Αριστεράς; Κεντρώας; Εξαρτάται. Γιατί ο “ωραίος Πέδρο” είναι ρευστός, σε πολιτικό επίπεδο και “μετά-ιδεολογικός” ενώ κατάφερε να κάνει την εκλογική βάση του κόμματος του να φωνάζει στις προεκλογικές του συγκεντρώσεις το σύνθημα “con Rivera no” [όχι με τον Ριβέρα], δηλαδή καμία συμμαχία με την Δεξιά», επισημαίνει σε εκτενές της αφιέρωμα η ιταλική Corriere Della Sera.
«Ο ισπανικός λαός κινητοποιήθηκε για να αποτρέψει μία κυβέρνηση της Δεξιάς. Αυτό είναι το πρώτο σημαντικό στοιχείο που προκύπτει από τα αποτελέσματα των εκλογών στη χώρα της Ιβηρικής. Η προσέλευση στις κάλπες (75,8%), ήταν όντως αυξημένη κατά 6% εν σχέσει προς τις τελευταίες εκλογές του 2016 και η Δεξιά χωρίς καμία αμφιβολία ηττήθηκε κατά κράτος» τονίζει ο Στίβεν Φόρτι, καθηγητής της Σύγχρονης Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Universitat Autònoma de Barcelona και ερευνητής στο Ινστιτούτο Ιστορίας του Universidade Nova της Λισαβόνας σε ανάλυσή του σχετικά με τις εκλογές.
«Το δεύτερο στοιχείο είναι ο κεντρικός ρόλος του διπόλου Αριστερά – Δεξιά, που πολλοί πίστευαν πως είχε πεθάνει και που όμως αποτέλεσε έναν άξονα πάνω στον οποίο παίχθηκαν οι ψήφοι. Η χώρα στην ουσία έχει μοιρασθεί στα δύο. Μία τρίτη παρατήρηση αφορά τον κερματισμό της ψήφου: ουδέποτε άλλοτε στο ισπανικό Κοινοβούλιο δεν αντιπροσωπεύτηκαν πέντε πολιτικές παρατάξεις με ποσοστά άνω του 10%. Το πολιτικό σύστημα έχει μεταβληθεί ριζικά σε σχέση με το παρελθόν, όταν κυριαρχούσαν στον πολιτικό χάρτη μόνον δύο κόμματα, οι Σοσιαλιστές και το Λαϊκό Κόμμα (PP και PSOE). Αυτό καθαυτό το γεγονός επηρεάζει βαθιά και τον τρόπο διακυβέρνησης της χώρας. Στο εξής πλέον είναι απαραίτητες οι κομματικές συμμαχίες, μία κυβερνητική πρακτική στην οποία δεν είναι συνηθισμένοι οι Ισπανοί», προσθέτει ο Φόρτι.
Ο ισπανός ακαδημαϊκός θεωρεί πως ο αδιαμφισβήτητος νικητής των εκλογών είναι το σοσιαλιστικό PSOE, που φθάνει το 30% και εκλέγει 123 βουλευτές και ο μεγάλος ηττημένος είναι το δεξιό Partido Popular, που κατέγραψε τη χειρότερη εκλογική του επίδοση στην ιστορία του (16,7%, 66 βουλευτές, χάνοντας 61 έδρες), κινδυνεύοντας να χάσει μέχρι και από τους Ciudadanos.
«Συνεπώς, τώρα τα πιθανά σενάρια που ανοίγονται στην Ισπανία είναι μόνον δύο: είτε μία κυβέρνηση με το PSOE και τους Ciudadanos, είτε μία αριστερή- προοδευτική κυβέρνηση με τους Σοσιαλιστές, τους Podemos και άλλες παρατάξεις από τις Αυτόνομες Περιφέρειες. Η πρώτη περίπτωση είναι εκείνη που προτιμούν οι κυρίαρχες οικονομικο-κοινωνικές ελίτ της χώρας, όμως ο Άλβερτ Ριβέρα, ο ηγέτης των Ciudadanos έχει κατ΄ επανάληψη αποκλείσει στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας οποιαδήποτε περίπτωση συμφώνου με το PSOE. Επιπλέον, ένα τέτοιο ενδεχόμενο δεν θα τον εξυπηρετούσε, από τη στιγμή που ο κύριος στόχος του πλέον είναι η ηγεμονία του κόμματός του στη δεξιά παράταξη και να καταπιεί κυριολεκτικά και διαπαντός το Λαϊκό Κόμμα. Στο σημείο τούτο θα πρέπει να υπογραμμίσουμε πως πολλοί Σοσιαλιστές, κατά τα επινίκια των εκλογών, δήλωσαν ρητώς στον Σάντσεθ πως δεν επιθυμούν μία κυβέρνηση με τον Ριβέρα. Εξάλλου, και η βάση του κόμματος αξιώνει μία συμμαχία με τις άλλες αριστερές δυνάμεις», επισημαίνει ο Φορτί.
Η δεύτερη λύση φαντάζει, κατά τον καθηγητή, και ως η πιο πιθανή: «το πρόβλημα είναι πώς θα αθροίσει κάποιος 176 βουλευτές για να εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο της Μαδρίτης. Στον Σάντσεθ δεν φθάνουν οι έδρες των Podemos, του Compromís της Βαλένθια, των αυτονομιστών Βάσκων του PNV και των τοπικών βουλευτών της Καντάβρια. Χρειάζεται τουλάχιστον την αποχή των Καταλανών αυτονομιστών της Esquerra Republicana de Catalunya, που αυτοί είναι οι πραγματικοί νικητές των εκλογών στην Περιφέρειά τους (από τους 9 βουλευτές το 2016 αύξησαν πλέον τις έδρες τους στις 15). Το δεδομένο αυτό αποδεικνύει περίτρανα για μία φορά ακόμη τον κεντρικό ρόλο του Καταλανικού ζητήματος, το οποίο αργά, ή γρήγορα, η κυβέρνηση της Μαδρίτης θα χρειαστεί να επιλύσει. Βέβαια, υπάρχει και μία τρίτη λύση, η οποία πολύ θα άρεσε στους Σοσιαλιστές: να κυβερνήσουν ως κυβέρνηση μειοψηφίας, επιδιώκοντας κατά περίσταση κοινοβουλευτικά ερείσματα, πότε στην Κεντροδεξιά (Ciudadanos) και πότε στην Αριστερά (Podemos). Η επιλογή αυτή είναι μεν δύσκολη, όχι όμως και αδύνατη», καταλήγει.
Και όλα αυτά φυσικά με ορίζοντα τις 26 Μαΐου, οπότε και θα διεξαχθούν οι ευρωεκλογές και οι περιφερειακές και δημοτικές εκλογές, όπου θα κριθεί το σύνολο των δήμων της χώρας και 12 από τις 17 Αυτόνομες Περιφέρειες, με τα ισπανικά ΜΜΕ να προκαταβάλουν πως είναι εξαιρετικά δύσκολο να έχει επιτευχθεί μέχρι τότε ένα κυβερνητικό σχήμα, αν στις 21 Μαΐου θα συσταθεί σε σώμα το νεοαναδειχθέν Κοινοβούλιο και θα υπάρξει, ίσως, μία πρώτη ένδειξη ως προς το τι είδους συμμαχίες είναι δυνατόν να σχηματισθούν.
Πού καταλήγουμε λοιπόν, σύμφωνα με την Repubblica;
«Δεν θα υπάρξει κυβέρνηση στην Ισπανία πριν από τις επόμενες ευρωπαϊκές εκλογές -ίσως ούτε καν τον Ιούνιο. Ωστόσο, οι εκλογές αποδεικνύουν πως η Ισπανία σήμερα αποτελεί ένα ανάχωμα. Και αν η Αριστερά στην Ισπανία καταφέρει να αποτελέσει αποτελεσματικό ανάχωμα στα σχέδια της Ακροδεξιάς, τότε μπορεί να υπαρξει μια στροφή 180 μοιρών στις ευρωπαϊκές τύχες. Ο Σάντσεθ κρατά στα χέρια του όχι μόνο το δικό του πεπρωμένο, αλλά και αυτό της Ισπανίας και όλης της Γηραιάς Ηπείρου», καταλήγει με νόημα η ιταλική εφημερίδα.