Δεν ανησυχεί μόνο τη Δύση η παγκόσμια «επενδυτική επιθετικότητα» της Κίνας (και όσα σέρνουν ως ουρά οι επενδύσεις της σε κάθε γωνιά της Γης). Αν οι πραγματιστές Αμερικανοί μπορούσαν να πουν «εμπιστευτικά» κάτι χρήσιμο στους Ρώσους για τον «αρπακτικό καπιταλισμό» του Σι Τζινπίνγκ, θα τους έλεγαν ό,τι είπε ο Τζον Μπόλτον στους Ιταλούς για το μέγκα-πρότζεκτ Belt and Road: «Guys, δεν έχετε να κερδίσετε τίποτε…»
Οι Ρώσοι φαίνεται ότι είναι υποψιασμένοι πάντως από μόνοι τους, αν και τυπικώς διανύουν τη φάση win-win στις σχέσεις τους με τους Κινέζους (Σι: «Αυτή είναι η καλύτερη εποχή μας στην Ιστορία» – ελέχθη στη Μόσχα το 2017). Δεν είναι μόνο τα δισεκατομμύρια δολάρια των κοινών επενδύσεων και τα δεκάδες έργα που πιστοποιούν την οικοδόμηση στενότερων σχέσεων σε σύγκριση με το παρελθόν (οι επενδύσεις της Κίνας στη Ρωσία έφθασαν τα 13,8 δισ. δολάρια το 2017). Ακόμη και ο κινεζικός στρατός συμμετέχει πια σε κοινά γυμνάσια με τον ρωσικό.
Επισήμως λοιπόν οι ρωσο-σινικές σχέσεις είναι καλές, ωστόσο η Ρωσία είναι επιφυλακτική για το είδος και τη στόχευση ορισμένων κινεζικών επενδύσεων. Σαν αυτές που το Πεκίνο επιχειρεί να κάνει στη ρωσική Απω Ανατολή, στη λίμνη Βαϊκάλη. Επειδή η στόχευση πάει πολύ παραπέρα από την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων όπως είναι και το γλυκό νερό του «Μπλε Ματιού της Σιβηρίας»: καταλήγει στην αμφισβήτηση της ρωσικής κυριαρχίας σε μια απομακρυσμένη επαρχία με σχετικά μικρό πληθυσμό (εκεί ζουν 8,3 εκατομμύρια Ρώσοι, ενώ στις όμορες κινεζικές επαρχίες 90 εκατομμύρια Κινέζοι.)
Την αφορμή για το εκτενές και γεωπολιτικής λογικής άρθρο της αγγλόφωνης εφημερίδας του Χονγκ Κονγκ South China Morning Post έδωσε η απόφαση ρωσικού δικαστηρίου με την οποία σταμάτησε η κατασκευή εργοστασίου εμφιάλωσης νερού στις όχθες της προστατευμένης από την Unesco Βαϊκάλης.
Η πρώτη και μάλλον επιφανειακή εκτίμηση ήταν ότι «νίκησε η οικολογία». Οι δεύτερες σκέψεις παίρνουν σοβαρά υπ’ όψιν τους τη λαϊκή δυσαρέσκεια στη ρωσική Απω Ανατολή από τις κινεζικές παρεμβάσεις που αφορούν την εξόρυξη μεταλλευμάτων, την αποψίλωση δασών με εκτεταμένη υλοτόμηση, την αλιεία και τη γεωργία.
«Είναι δική μας γη!»
Οι ρώσοι πολίτες διαμαρτύρονται και για τις αλλεπάλληλες εξαγορές τουριστικών συγκροτημάτων στις όχθες της λίμνης από κινεζικές εταιρείες. Λένε ότι οι Κινέζοι βλέπουν την περιοχή τους σαν δικό τους έδαφος, και δεν έχουν άδικο να ανησυχούν: τα κινεζικά βιβλία Ιστορίας θεωρούν «εθνική ταπείνωση» τις συνθήκες του 1858 και του 1860 με τις οποίες η τσαρική Ρωσία πήρε από την αυτοκρατορική Κίνα εδάφη ενός εκατομμυρίου τετραγωνικών χιλιομέτρων τα οποία έκτοτε αποτελούν τη ρωσική Απω Ανατολή. Αξίζει να υπενθυμιστεί ότι πολεμικά επεισόδια, περιορισμένης έκτασης, έγιναν στη διάρκεια της μαοϊκής Πολιτιστικής Επανάστασης στην περιοχή αυτή, με πρόφαση την κομμουνιστική πρωτοκαθεδρία και πραγματικό λόγο την εδαφική κυριαρχία.
«Τα προβλήματα της επιχειρηματικής αλληλεπίδρασης Ρωσίας – Κίνας στη Σιβηρία έχουν ήδη δημιουργήσει ένα πραγματικό πρόβλημα για τη Μόσχα. Η ρωσική κοινή γνώμη και τα τοπικά ΜΜΕ αντιτίθενται στα κινεζικά έργα» λέει ο πανεπιστημιακός Γιούρι Ταβρόβσκι. «Οι ρωσο-σινικές διαμάχες λύθηκαν σε μεγάλο βαθμό με τη συμφωνία του 1991, έτσι άρχισαν οι κινεζικές δραστηριότητες, κυρίως γεωργικές τότε, στη Σιβηρία». Ομως ο ρώσος πανεπιστημιακός καταγγέλλει τη συμπεριφορά των κινέζων τουριστών στις ρωσικές περιοχές πέριξ της Βαϊκάλης. Αποκαλύπτει ότι οι επισκέπτες παίζουν έναν περίεργο και προκλητικό ρόλο: «Ορισμένοι κινέζοι τουρίστες που επισκέπτονται τη Σιβηρία και την Απω Ανατολή λένε στους ντόπιους ότι αυτά τα εδάφη πρέπει να επιστραφούν στην Κίνα επειδή τα έκλεψαν οι τσάροι. Εγώ ο ίδιος το έχω ακούσει αρκετές φορές»…
Ο Τάβροφσκι κατέληξε λέγοντας ότι «για το καλό των διμερών σχέσεων» οι διάφοροι κινέζοι αξιωματούχοι, οι επιχειρήσεις, ακόμα και οι τουρίστες «πρέπει να αλλάξουν την όλο και πιο δυναμική συμπεριφορά τους στη Ρωσία και την επιθετική οικονομική επέκταση στη Σιβηρία».
Δείτε ένα βίντεο από τη South China Morning Post: