Οι ιστορίες τους είναι πολύ διαφορετικές, μα και τόσο ίδιες. Μια αδιανόητη περιπέτεια. Μια αγωνιώδης απόδραση από την κόλαση στην οποία ζούσαν – κάθε ένας στη δική του. Ενα μακρύ και επικίνδυνο ταξίδι προς την ασφάλεια και την ελευθερία. Μια μάχη για την επιβίωση στο νέο, άγνωστο περιβάλλον. Και στο τέλος, η πραγμάτωση ενός ονείρου που, στην αφετηρία αυτής της διαδρομής, έμοιαζε «τρελό»: η συμμετοχή στους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Η οδύσσεια της Farida Abaroge είναι αντιπροσωπευτική. Οταν εγκατέλειψε την Αιθιοπία, πριν από οκτώ χρόνια, για να γλιτώσει από έναν πραγματικό διωγμό, είχε μαύρη ζώνη στο καράτε, έπαιζε ποδόσφαιρο και έκανε προπονήσεις για να γίνει δρομέας. Κατέφυγε στο Σουδάν, ύστερα στην Αίγυπτο, όπου έζησε σε καταυλισμό προσφύγων, και, στη συνέχεια, στη Λιβύη, όπου φυλακίστηκε. Επειτα από πολλές περιπέτειες κατόρθωσε να φτάσει στη Γαλλία, σχεδόν ετοιμοθάνατη.
Μια εγχείρηση στο στομάχι, στην οποία υποβλήθηκε, δεν πήγε πολύ καλά… Το 2017 της χορηγήθηκε άσυλο. Βρήκε και δουλειά, σε μια αποθήκη στο Στρασβούργο. Μόλις στάθηκε στα πόδια της, άρχισε πάλι να ασχολείται με τον αθλητισμό – ο δήμος της πόλης τη βοήθησε να αγοράσει να απαραίτητα, και της βρήκε ένα μέρος για να προπονείται δυο φορές την ημέρα. Στα 30 της θα αγωνιστεί στο Παρίσι με την Ολυμπιακή Ομάδα Προσφύγων, στα 1.500 μέτρα. Χάρη στην οικονομική ενίσχυση της ΔΟΕ πήρε δυο μήνες άδεια άνευ αποδοχών.
Ο Farzad Mansouri, πρωταθλητής του τάε-κβον-ντο, ήταν παρών και στο Τόκιο. Μάλιστα, αν και μόλις 19 ετών τότε (2021), κρατούσε τη σημαία του Αφγανιστάν στην τελετή έναρξης. Εφέτος, όμως, θα τον δούμε με την ομάδα των προσφύγων. Επειδή στη χώρα του άλλαξαν πολλά στο χρονικό διάστημα που μεσολάβησε. Οταν οι Ταλιμπάν επέστρεψαν στην εξουσία, ο Mansouri εγκατέλειψε τη χώρα του, παίρνοντας μαζί του μόνο τη στολή που φορούσε στο Τόκιο. Αφού πέρασε μερικούς μήνες σε καταυλισμό προσφύγων στο Αμπου Ντάμπι, έφτασε στην Αγγλία – σήμερα ζει στο Μάντσεστερ.
Ο συναθλητής του και «κολλητός» του φίλος, Mohammed Jan Sultani, δεν στάθηκε το ίδιο τυχερός. Στα 25 του χρόνια σκοτώθηκε σε βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας στο αεροδρόμιο της Καμπούλ. Μαζί με τον Mansouri κατόρθωσε να διαφύγει η 21χρονη Manizha Talash, η οποία στο Παρίσι θα διαγωνιστεί στο breaking (μπρεϊκντάνσινγκ). Αρχισε να μαθαίνει την τέχνη του νέου ολυμπιακού αθλήματος όταν ήταν 17 ετών, πίσω από κλειστές πόρτες. Αλλά τώρα που ζει στην Ισπανία, τίποτα δεν την εμποδίζει να προπονείται κανονικά, χωρίς να φοβάται και χωρίς να κρύβεται.
Ο 26χρονος Ramiro Mora, αρσιβαρίστας από την Κούβα, βρήκε άσυλο στο Μπρίστολ της Αγγλίας. Εργαζόταν στο περιοδεύον τσίρκο Blackpool Tower -πετούσε τους ακροβάτες ψηλά στον αέρα κι έπειτα τους έπιανε κατά την πτώση τους στο έδαφος-, όμως παράλληλα δεν έπαψε να ασχολείται με το άθλημά του. Σήμερα έχει μια κόρη τριών μηνών και δυο ρεκόρ Βρετανίας στην άρση βαρών. Στο Παρίσι θα αγωνιστεί στην κατηγορία των 102 κιλών. Λέει πως οφείλει τη ζωή του στον προπονητή του.
Το γιατί το κατανοεί κανείς από τα λόγια του 29χρονου παλαιστή Iman Mahdavi, ο οποίος το 2020 απέδρασε από το Ιράν με 7 μετάλλια πρωταθλητή στην κατηγορία των Νέων και έφτασε στην Ιταλία μέσω Τουρκίας: «Οταν έγινα πρόσφυγας», είπε στον Guardian, «η πάλη ήταν η μόνη μου ελπίδα. Στην αρχή, που δεν ανήκα σε κάποιο σύλλογο ώστε να έχω ένα μέρος για να προπονούμαι, έτρεχα στους δρόμους. Οχι μόνο για να διατηρηθώ σε καλή φυσική κατάσταση, αλλά και για να καταπολεμήσω το στρες». Θα εμφανιστεί στο Παρίσι, έχοντας προετοιμαστεί στον ελεύθερο χρόνο που του αφήνει η δουλειά του. Είναι σεκιουριτάς σε μια ντίσκο στο Μιλάνο. Στο στήθος του έχει «χτυπήσει» τατού με τους ολυμπιακούς κύκλους.
Ο τζουντόκα Arab Sibghatullah ταξίδεψε από το Αφγανιστάν έως τη Γερμανία διασχίζοντας 13 χώρες, κυρίως περπατώντας μέσα στη νύχτα.
Η 20χρονη παίκτρια του μπάντμιντον, Dorsa Yavarivafa, έφυγε από το Ιράν στα 14. Σπουδάζει αθλητικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο του Μίντλεσεξ, και είναι το νεαρότερο μέλος της εφετινής ομάδας των προσφύγων. Ο πατέρας της, που τη μύησε σε αυτό το σπορ, ποτέ δεν μπόρεσε να τη δει να παίζει σε αγώνες. Γιατί στο Ιράν απαγορεύεται στους άνδρες να παρακολουθούν αθλητικές δραστηριότητες των γυναικών – και το αντίστροφο.
Ο πυγμάχος Cindy Ngamba, ο οποίος θα φυλακιστεί εάν ποτέ επιστρέψει στο Καμερούν, επειδή είναι ομοφυλόφιλος, ζει στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου σπούδασε εγκληματολογία. Συγκεντρώνει τις περισσότερες πιθανότητες να γίνει ο πρώτος αθλητής που θα κατακτήσει μετάλλιο για την ομάδα των προσφύγων.
Αλλά το τελευταίο πράγμα που ενδιαφέρει αυτούς τους ταλαίπωρους ανθρώπους, των οποίων τις απίστευτες περιπέτειες αφηγήθηκε με λεπτομέρειες ο Guardian, είναι το μετάλλιο. Τα όνειρά τους πραγματοποιήθηκαν, ήδη, όταν συναντήθηκαν στη Νορμανδία, προτού αφιχθούν στο Ολυμπιακό Χωριό την περασμένη Παρασκευή. Εμειναν μαζί επί τέσσερις ημέρες. Γνωρίστηκαν, μοιράστηκαν τις ιστορίες τους και είπαν, ο ένας στον άλλον, «τα καταφέραμε!» με δάκρυα στα μάτια.
Απαρτίζουν την πολυπληθέστερη Ολυμπιακή Ομάδα Προσφύγων στα χρονικά του θεσμού. Στο Ρίο ντε Τζανέιρο, το 2016, ήταν 10. Στο Τόκιο, 29. Στο Παρίσι θα είναι 37, προερχόμενοι από 15 διαφορετικές χώρες υποδοχής, και θα αγωνιστούν σε 12 αθλήματα. Για πρώτη φορά θα έχουν δική τους σημαία -όχι την ολυμπιακή- με έμβλημα μια καρδιά που περιβάλλεται από βέλη. Στην τελετή έναρξης θα παρελάσουν δεύτεροι, πίσω από την ελληνική αποστολή, με το ακρωνύμιο EOR (από το γαλλικό Équipe Olympique des Réfugiés).
Νιώθουν ότι ανήκουν κάπου. Οτι εκπροσωπούν εκατομμύρια ανθρώπους που είχαν την ατυχία να ξεριζωθούν από τον τόπο τους – 117,3 εκατ. μόνο τον τελευταίο χρόνο. Και δηλώνουν ευτυχισμένοι. Ακόμη και εκείνοι (ένας άνδρας και μια γυναίκα) που ζουν σε καταυλισμούς.