The Economist
Οι νέες βιβλιοθήκες του κόσμου από την Αθήνα έως τη Ρίγα
Η μετεγκατάσταση της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος αποτέλεσε την αφορμή για να αφιερώσει ο Economist ένα άρθρο στις σύγχρονες βιβλιοθήκες του κόσμου και, κυρίως, σε όλα όσα αφηγούνται αυτές για την πορεία και την εξέλιξη ενός λαού σε μια συγκεκριμένη εποχή. Η μεταφορά δύο εκατομμυρίων τόμων, στα οποία συμπεριλαμβάνονται 4.500 χειρόγραφα που χρονολογούνται από τον ένατο έως τον 19o αιώνα, αποτελεί ένα ταξίδι από έναν χώρο που οικοδομήθηκε για μια περιορισμένη ακαδημαϊκή ελίτ σε έναν πολυχώρο πολιτισμού (όπου στεγάζεται και η Εθνική Λυρική Σκηνή), ανοιχτό προς την πόλη και τους κατοίκους της.
Πρόκειται για ένα σύγχρονο οικοδόμημα στο οποίο κυριαρχεί το γυαλί και περιβάλλεται από πράσινο. Εντελώς διαφορετικό, δηλαδή, από το ιστορικό Βαλλιάνειο Μέγαρο που άρχισε να ανεγείρεται στα τέλη του 19ου αιώνα. Κάτι ανάλογο παρατηρείται και στο Κατάρ με τη νέα βιβλιοθήκη της Ντόχα να έχει σχεδιαστεί πάνω σε ιδέες για τη νεωτερικότητα, την εξέλιξη της κοινωνίας και τη Δημοκρατία στο μικρό και ζάπλουτο εμιράτο του Περσικού Κόλπου. Η ολλανδή αρχιτέκτονας Ελεν βαν Λόουν που συμμετείχε στο σχεδιασμό του κτιρίου εξήγησε ότι εμπνεύστηκαν από τον τρόπο με τον οποίο κοινωνικοποιούνται οι πολίτες του Κατάρ στα μεγάλα εμπορικά κέντρα ή στα ξενοδοχεία. Ο κεντρικός χώρος της βιβλιοθήκης είναι μια τεράστια κλιματιζόμενη μαρμάρινη πλατεία. Υπάρχουν επίσης αίθουσες συνεδριάσεων, χώροι για τη διοργάνωση συναυλιών και πάσης φύσεως εκδηλώσεων, ακόμα και για μικρά παιδιά. Και όλα αυτά σε μια βιβλιοθήκη, έναν χώρο δηλαδή όπου επιβάλλεται να επικρατεί απόλυτη ησυχία.
Αλλά, για τον Economist το πιο εντυπωσιακό παράδειγμα επανεξέτασης και αναπροσαρμογής της ίδιας της έννοιας της βιβλιοθήκης βρίσκεται στη Ρίγα της Λετονίας. Ο σχεδιασμός της νέας έδρας της Εθνικής Βιβλιοθήκης βασίστηκε στο λαϊκό παραμύθι «Η πριγκίπισσα στο Γυάλινο Βουνό». «Ο μεγάλος γυάλινος λόφος που κυριαρχεί στη δυτική όχθη του ποταμού Νταουγκάβα ενδεχομένως να αποτελεί την κύρια αρχιτεκτονική έκφραση της ανεξαρτησίας της Λετονίας από τη σοβιετική κυριαρχία. Σε αντίθεση με τα ευθύγραμμα μπλοκ πύργων της κομμουνιστικής εποχής, αυτό το κτίριο είναι λείο και αμβλύ» γράφει.
Η νέα Εθνική Βιβλιοθήκη της Λετονίας σχεδιάστηκε σε πλήρη αντίθεση με τα αρχιτεκτονικά κριτήρια της σοβιετικής εποχής. Φωτογραφία: Shutterstock.
The Washington Post
Απεργίες μέσω WhatsApp στη Βραζιλία
Δεν υπάρχει πια κανένας ιδιαίτερος λόγος για τη συμμετοχή σε πολύωρες συνελεύσεις ή για το μοίρασμα ενημερωτικού υλικού. Για τη διοργάνωση μιας απεργίας φαίνεται πως πλέον αρκεί μόνον το WhatsApp. Ειδικά σε εκείνες τις χώρες που η χρήση των smartphones διαδόθηκε τόσο γρήγορα και αποτελεσματικά ώστε να διαδραματίζουν σήμερα καθοριστικό ρόλο στη καθημερινότητα εκατομμυρίων ανθρώπων. Στη Βραζιλία, για παράδειγμα, τα 2/3 των πολιτών χρησιμοποιούν τη δημοφιλή υπηρεσία ανταλλαγής μηνυμάτων του Facebook για τις ανεπίσημες συνομιλίες τους αλλά και για πιο ειδικούς, αγωνιστικούς, στην προκειμένη περίπτωση σκοπούς.
Σε ρεπορτάζ της στην Washington Post η δημοσιογράφος Μαρίνα Λόπες περιγράφει πώς στην πιο ισχυρή οικονομία της Λατινικής Αμερικής διοργανώθηκε η πιο μεγάλη απεργία οδηγών φορτηγών μόνο με τη χρήση του WhatsApp. Μέσω των διαφόρων ομάδων στις οποίες ανήκουν οι φορτηγατζήδες της Βραζιλίας, ανταλλάσσουν πλήθος πληροφοριών σχετικά με τις διαδρομές που ακολουθούν, την κίνηση στους δρόμους, πιθανούς κινδύνους ή έκτακτα περιστατικά. Αλλά οι ομάδες του WhatsApp αποτελούν επίσης ένα ιδανικό εργαλείο για την οργάνωση μιας πορείας διαμαρτυρίας, ακόμα και για τη σύσταση ενός πολιτικού κινήματος, υποστηρίζει η Λόπες. Για να συμμετέχει κάποιος σε μια ομάδα πρέπει να λάβει πρώτα σχετική πρόσκληση, ενώ μέσω της εφαρμογής είναι εύκολη η κοινοποίηση και ανταλλαγή πληροφοριών και ενημερωτικού υλικού και όλες οι απόψεις και οι θέσεις που εκφράζονται έχουν την ίδια βαρύτητα.
«Προσπαθήσαμε να συμφωνήσουμε για μια απεργία πολλές φορές πριν από το WhatsApp, αλλά ποτέ δεν τα καταφέραμε τόσο καλά» ανέφερε ο Λάζαρο Ρουτίνο, που βρίσκεται πίσω από το τιμόνι φορτηγών επί σαράντα χρόνια. Υστερα από οκτώ ημέρες απεργίας, το 87% των πολιτών –χάρη και στα φωνητικά μηνύματα και τα links που μοιράστηκαν μέσω της δημοφιλούς εφαρμογής– δήλωνε υπέρ των οδηγών. Οπότε οι Αρχές αναγκάστηκαν να εντοπίσουν τους επικεφαλής των κινητοποιήσεων ώστε να συνομιλήσουν μαζί τους, δηλαδή 15 φορτηγατζήδες, εκπρόσωπους όλων των ομάδων που ήταν ενεργές στο WhatsApp. Οι οποίοι μπορούσαν να ενημερώνουν σε (σχεδόν) πραγματικό χρόνο τη βάση τους για την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων. Τελικά η έκβαση της απεργίας ήταν θετική, με τον κλάδο να κερδίζει σημαντικές παραχωρήσεις ύψους 2,5 δισ. δολαρίων από τον πρόεδρο της Βραζιλίας Μικέλ Τεμέρ, εξαναγκάζοντας ταυτόχρονα σε παραίτηση τον εκτελεστικό διευθυντή του πετρελαϊκού κολοσσού Petrobas.
Στο πλευρό των φορτηγατζήδων της Βραζιλίας στάθηκαν οι περισσότεροι Βραζιλιάνοι. Φωτογραφία: Reuters
Quartz
Γιατί η υπόλοιπη Αφρική δεν ήθελε το Μουντιάλ του 2026 στο Μαρόκο;
Κάποιοι πίστευαν πως ήταν το φαβορί. Αλλά τα μέλη της FIFA είχαν τελικά διαφορετική άποψη και δεν πρόσφεραν τη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου του 2026 στο Μαρόκο (το Μουντιάλ του 2022 θα διεξαχθεί στα γήπεδα του Κατάρ). Επρόκειτο για μια ψυχρολουσία για τους Μαροκινούς, ενώ δύο ημέρες μετά, την περασμένη Παρασκευή, ακολούθησε και η οδυνηρή ήττα από το Ιράν, με αυτογκόλ στο 95ο λεπτό, στον πρώτο αγώνα των δύο εθνικών ομάδων της φάσης των ομίλων. Εξαιτίας της μπάλας, που επίσης γυρίζει, πέρα από τη ρόδα, κατά τη διάρκεια της προηγούμενης εβδομάδας οι Μαροκινοί ξύπνησαν άσχημα και μία ημέρα μετά πήγαν να κοιμηθούν ακόμα χειρότερα.
Και τώρα έχουν την εντύπωση ότι έχασαν το Μουντιάλ του 2026 επειδή τους πρόδωσαν τα ίδια τους τα αδέλφια, οι υπόλοιπες, δηλαδή, χώρες της Αφρικής. Γιατί, αναφέρει το Quartz, 11 αφρικανικά κράτη ψήφισαν κατά της υποψηφιότητας του Μαρόκου, παρά τις υποσχέσεις περί της δημιουργίας ενός ενιαίου μετώπου με στόχο τη διεξαγωγή ενός δεύτερου Παγκοσμίου Κυπέλλου στη Μαύρη Ηπειρο, μετά το Μουντιάλ της Νότιας Αφρικής το 2010. Τη διοργάνωση ανέλαβαν τελικά από κοινού οι Αμερικανοί, οι Καναδοί και Μεξικανοί.
Σημείο αντιπαράθεσης αποτέλεσε ένα γεγονός που σημειώθηκε πριν από περισσότερα από σαράντα χρόνια, η προσάρτηση της Δυτικής Σαχάρας από τους Μαροκινούς, με τους εκπροσώπους της Ναμίμπια και της Νότιας Αφρικής να εκφράζουν ήδη από τον περασμένο Απρίλιο την ενόχλησή τους. Σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε, ωστόσο, και ένα πιο πρόσφατο γεγονός, η άρνηση του Μαρόκου να φιλοξενήσει τους αγώνες του Αφρικανικού Πρωταθλήματος Ποδοσφαίρου το 2015 ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο εξάπλωσης της επιδημίας του ιού Εμπολα που βρισκόταν σε έξαρση σε αρκετές άλλες αφρικανικές χώρες. Οι Μαροκινοί τιμωρήθηκαν, τότε, με χρηματικό πρόστιμο. Την προηγούμενη εβδομάδα, ωστόσο, η Λιβερία και η Σιέρα Λεόνε, δύο από τις χώρες που επλήγησαν χειρότερα από τον θανατηφόρο ιό, συνέβαλαν με την αρνητική ψήφο τους στο να χάσει το Μαρόκο ακόμα ένα, το πέμπτο, Μουντιάλ.
Ο σκόρερ του «χρυσού» για τους Ιρανούς και μοιραίου για τους Μαροκινούς αυτογκόλ Αζίζ Μπουχαντούζ. Φωτογραφία: Reuters
Corriere della Sera
Η εισαγγελέας που τρέμουν οι πολιτικοί στη Ρουμανία
Εγγονή του Στάλιν, αδελφή του Χίτλερ, άξια διάδοχος του Τσαουσέσκου, περισσότερο διψασμένη για αίμα και από τον κόμη Δράκουλα, και φυσικά, εντεταλμένη του Τζορτζ Σόρος που εργάζεται για την κατάλυση του κράτους. Στην πραγματικότητα, όμως, η Λάουρα Κοβέσι δεν είναι τίποτα από αυτά. Πρόκειται απλώς για μια δικαστική λειτουργό, μια εισαγγελέα από το Βουκουρέστι, που στο πλαίσιο της μάχης της κατά της διαφθοράς, μέσα σε μία πενταετία, ερεύνησε, μας πληροφορεί η Corriere della Sera, τα πεπραγμένα 1.200 δημοσίων λειτουργών με περισσότερους από χίλιους εξ αυτών να συλλαμβάνονται τελικά. Αλλά η δράση της κατέληξε να αποτελεί πλέον πολιτικό πρόβλημα σε μια από τις πιο διεφθαρμένες χώρες της Ευρώπης, όπου τα φακελάκια αποτελούν όχι απλώς μία μάστιγα αλλά τον κανόνα. Η 45χρονη εισαγγελέας είναι η γυναίκα που μισούν αλλά και φοβούνται περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη αρκετά από τα μελή της ρουμανικής πολιτικής ελίτ.
Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνεται και ο ηγέτης της Κεντροαριστεράς και επικεφαλής του κυβερνώντος Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Λίβιου Ντραγκνέα ο οποίος έχει βρεθεί στο στόχαστρο της Κοβέσι για εκλογική απάτη, κατάχρηση εξουσίας και ιδιοποίηση ευρωπαϊκών κονδυλίων. Ο Ντραγκνέα κατέβασε στον δρόμο 100.000 ανθρώπους για να διαμαρτυρηθούν κατά της «μοχθηρής σέκτας» των δικαστών που επιδιώκει τη δημιουργία ενός «παράλληλου κράτους» και υιοθετεί τις τακτικές της Σεκιουριτάτε, της διαβόητης μυστικής αστυνομίας του καθεστώτος Τσαουσέσκου.
«Η Σεκιουριτάτε;» αναρωτήθηκε ψύχραιμη η εισαγγελέας. «Μα εγώ αποφοίτησα το 1995, και ο κομμουνισμός είχε τελειώσει πριν από έξι χρόνια». Πολλοί, πλέον, κάνουν λόγο για μια πρωτόγνωρη αντιπαράθεση που φέρνει στον νου όλων τις ημέρες της Επανάστασης του 1989. Μεταξύ ερευνών και συλλήψεων, προβλήματα αντιμετωπίζουν ήδη 14 υπουργοί, 39 υφυπουργοί, 14 γερουσιαστές και ένας ευρωβουλευτής. Η πολιτική ελίτ της χώρας κάνει εδώ και μήνες ό,τι μπορεί για να αποδυναμώσει τη Δικαιοσύνη στο σύνολό της. Αλλά η Λάουρα Κοβέσι και οι συνάδελφοί της αντιστέκονται στις προσπάθειες του Ντραγκνέα και των ημετέρων του να θέσουν τη δικαστική εξουσία υπό τον απόλυτο έλεγχο της εκτελεστικής. Εχοντας στο πλευρό τους όχι μόνον σημαντικό τμήμα του ρουμανικού λαού, αλλά και τον πρόεδρο της χώρας. «Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε την απομάκρυνση της Ρουμανίας από τις δημοκρατικές αξίες. Ούτε να απειλούνται ή να εκφοβίζονται οι εισαγγελείς» επισήμανε ο Κλάους Γιοχάνις, πρόεδρος της χώρας.