Μια ομάδα από όρκες παρακολουθείται στενά από επιστήμονες εδώ και 40 χρόνια. Η τελευταία ανακάλυψη για τη ζωή τους είναι ότι τα θηλυκά μένουν δίπλα στα αρσενικά που γεννούν και τα φροντίζουν για πάντα, με αποτέλεσμα να χάνουν τη δυνατότητα της εκ νέου αναπαραγωγής τους.
Η επιστημονική κοινότητα τούς έδωσε τον χαρακτηρισμό «killer whales», δηλαδή «φάλαινες δολοφόνοι», με αποτέλεσμα να θεωρούνται ένα είδος σαρκοφάγων φαλαινών, ενώ στην πραγματικότητα οι όρκες είναι το μεγαλύτερο είδος δελφινιών.
Τα συνήθη θηράματα της όρκας είναι δελφίνια και φώκιες, δεν διστάζουν όμως να επιτεθούν και σε καρχαρίες, ακόμα και σε φάλαινες – σε αυτές τις περιπτώσεις, όμως, πραγματοποιούν συντονισμένες ομαδικές επιθέσεις ώστε να καταβάλουν την αντίσταση του αντιπάλου.
Μελέτη που έγινε σε όρκες στον Βόρειο Ειρηνικό αποκαλύπτει μια άγνωστη αλλά ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα πτυχή της ζωής τους. Οπως αναφέρει σε δημοσίευμά του το BBC, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι μητέρες όρκες κάνουν μια «ισόβια θυσία» για χάρη του γιού τους.
Σύμφωνα με τη μελέτη, η ανατροφή του αρσενικού μειώνει σημαντικά τις πιθανότητας της μητέρας του να αναπαραχθεί στο μέλλον. Οπως φαίνεται, η ενέργεια που απαιτείται να καταβάλουν οι θηλυκές όρκες για να ταΐσουν τους γιούς τους, τους προκαλεί διαφόρων ειδών προβλήματα υγείας, τα οποία περιορίζουν τις πιθανότητες να καταφέρουν να γεννήσουν και να μεγαλώσουν άλλα μικρά.
«Οι μητέρες θυσιάζουν τη δική τους τροφή και τη δική τους ενέργεια», αναφέρει ο Ντάρεν Κροφτ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Εξετερ, στη Βρετανία, μέλος της ερευνητικής ομάδας που αξιολόγησε δεδομένα από μια εν εξελίξει έρευνα για τις όρκες, η οποία διαρκεί εδώ και δεκαετίες. Για περισσότερα από 40 έτη ερευνάται ένας συγκεκριμένος πληθυσμός από όρκες, που έχει ονομαστεί «Νότιοι Κάτοικοι». Οι επιστήμονες παρακολουθούν την ομάδα από γενιά σε γενιά, συλλέγοντας πολύτιμα στοιχεία για τη συμπεριφορά και τον τρόπο ζωής τους.
Η ανακάλυψη και το παράδοξο
Εχει διαπιστωθεί ότι οι όρκες παραμένουν στενά δεμένες με τις οικογένειές τους καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Αλλά, ενώ τα νεαρά θηλυκά μόλις ενηλικιώνονται ανεξαρτητοποιούνται, τα αρσενικά εξακολουθούν να εξαρτώνται από τις μητέρες τους, απαιτώντας ακόμη και μερίδιο από το φαγητό που αυτές καταφέρνουν να εξασφαλίσουν.
«Είναι ένα νέο στοιχείο όσον αφορά τη σύνθετη κοινωνική και οικογενειακή ζωή που χαρακτηρίζει αυτά τα καταπληκτικά ζώα» λέει ο Κροφτ.
Στο πλαίσιο της έρευνας, έχει μελετηθεί ο τρόπος ζωής 40 θηλυκών κατά το χρονικό διάστημα 1982-2021. Διαπιστώθηκε ότι η ανατροφή ενός γιού μειώνει κατά 50% τις πιθανότητες η ίδια όρκα να γεννήσει άλλο μικρό.
«Προηγούμενες μελέτες που είχαμε κάνει, είχαν δείξει ότι στον κόσμο της όρκας οι πιθανότητες επιβίωσης των γιων είναι μεγαλύτερες εάν βρίσκονται κοντά στις μητέρες τους. Θέλαμε να διαπιστώσουμε αν αυτή η βοήθεια που προσφέρουν οι μητέρες έχει κάποιο αντίκτυπο. Η απάντηση είναι ότι έχει. Οι θηλυκές όρκες πληρώνουν υψηλό τίμημα όσον αφορά τη δυνατότητα μελλοντικής αναπαραγωγής τους, για να κρατήσουν ζωντανούς τους γιούς τους», δηλώνει ο δρ Μάικλ Βάις, από το Πανεπιστήμιο του Εξετερ και το Κέντρο Ερευνών Φάλαινας.
Η εκτίμηση των ερευνητών είναι ότι η προστασία των αρσενικών γίνεται με στόχο την εξασφάλιση της ενηλικίωσης του αρσενικού, αλλά και της ενήλικης επιβίωσής του, ώστε να μπορέσει να γίνει πατέρας πολλών μικρών.
«Αν μια μητέρα καταφέρει να μεγαλώσει τον γιο της για να γίνει ένα μεγάλο, δυνατό αρσενικό, αυτός θα αποτελέσει σημαντικό κρίκο στην αύξηση του πληθυσμού της κοινότητας και στη δημιουργία της επόμενης γενιάς της», επισημαίνει ο Κροφτ.
Μοιάζει παράδοξο το γεγονός ότι αυτό το τόσο έξυπνο αλλά και ισχυρό ζώο παραμένει εξαρτημένο από τη μητέρα του σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, αλλά όπως φαίνεται, τα αρσενικά δεν χρειάζεται να ανεξαρτητοποιηθούν, αφού οι μητέρες τους παραμένουν ούτως ή άλλως δίπλα τους.
Η πολύχρονη μελέτη παρακολουθεί, εκτός των άλλων, και τον ρόλο που παίζουν οι γιαγιάδες όρκες, οι οποίες φαίνεται πως αναλαμβάνουν επίσης ρόλο προστασίας της οικογένειας και της κοινότητας γενικότερα.
Να σημειωθεί ότι από τον αρχικά μεγάλο πληθυσμό των Νότιων Κατοίκων, έχουν απομείνει πλέον μόλις 73 όρκες, και οι επιστήμονες αναζητούν στοιχεία που θα τους βοηθήσουν να οργανώσουν μέτρα προστασίας τους.
«Αυτή η ομάδα από όρκες βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο εξαφάνισης, άρα οτιδήποτε μειώνει τις πιθανότητες αναπαραγωγής των θηλυκών αποτελεί πρόβλημα για την κοινότητα» εξηγεί ο Κροφτ. Οι Νότιοι Κάτοικοι ήταν οι πρωταγωνιστές του βραβευμένου ντοκιμαντέρ του BBC Radio «Η Εμμηνόπαυση της Φάλαινας».