Επειτα από μήνες διαπραγματεύσεων με τους ευρωπαίους ηγέτες για την κάλυψη νευραλγικών θέσεων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το μεσημέρι της Τρίτης η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν παρουσίασε τη νέα δομή και σύνθεση της ομάδας της. Μοιράζοντας τα χαρτοφυλάκια ανά τους ευρωπαίους επιτρόπους, η γερμανίδα πρόεδρος της Κομισιόν αποκάλυψε, πέρα από τις προτεραιότητές της για την επόμενη πενταετία, τις νέες ισορροπίες στους κόλπους της ευρωπαϊκής εκτελεστικής εξουσίας.
Το ότι ο Oύγγρος Ολιβερ Βαχέρλι, νυν επίτροπος Γειτονίας και Διεύρυνσης, στο μέλλον πρόκειται να φέρει την ευθύνη για την Υγεία και της Ευημερία της Πανίδας στην ΕΕ, σίγουρα δεν μπορεί να θεωρηθεί τυχαίο, με το Politico να χαρακτηρίζει τον διορισμό του ως «εκδίκηση» της Φον ντερ Λάιεν «για τις γελοιότητες και τα ξεσπάσματα του αφεντικού του», ήτοι του Βίκτορ Ορμπαν, του πρωθυπουργού της Ουγγαρίας. Πώς, όμως, διαμορφώνεται ευρύτερα η δυναμική ισχύος μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών; Ποιοι είναι οι κερδισμένοι και ποιοι οι χαμένοι;
Ποιοι ωφελούνται
Σύμφωνα με τη συντακτική ομάδα του Politico μεταξύ των κερδισμένων συγκαταλέγονται σίγουρα οι χώρες της Βαλτικής, καθώς παρά τον μικρό πληθυσμό τους και την περιορισμένη έκτασή τους, κατάφεραν να εξασφαλίσουν σημαντικά χαρτοφυλάκια στη δεύτερη Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπό την ηγεσία της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, γεγονός που «αντανακλά την αυξημένη πολιτική σημασία της περιοχής μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022».
Η Κάγια Κάλας, πρώην πρωθυπουργός της Εσθονίας και εκ των πιο σφοδρών επικριτών της Ρωσίας εντός της ΕΕ, είναι η νέα επικεφαλής της ευρωπαϊκής Εξωτερικής Πολιτικής ενώ η Φινλανδή Χένα Βιρκούνεν διορίστηκε εκτελεστική αντιπρόεδρος για την Τεχνολογική Κυριαρχία, την Ασφάλεια και τη Δημοκρατία. Ο Λιθουανός Αντριους Κουμπίλιους θα είναι ο πρώτος στην ιστορία της ΕΕ επίτροπος για την Αμυνα και την Ασφάλεια ενώ ο Λετονός Βάλντις Ντομπρόβσκις, ένας βετεράνος της Κομισιόν, εξασφάλισε το χαρτοφυλάκιο της Οικονομίας, Παραγωγικότητας, Εφαρμοστικότητας και Απλοποίησης, το οποίο θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στο πλαίσιο της ανοικοδόμησης της Ουκρανίας. Επί αυτού το Politico επισημαίνει πως «στο σύνολό τους, τέσσερις χώρες που λειτουργούν υπό την καθημερινή απειλή μιας πιθανής ρωσικής εισβολής, βρίσκονται σε καίριες θέσεις όσον αφορά τη διαμόρφωση της απάντησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στη Μόσχα».
Ικανοποιημένοι πρέπει να αισθάνονται επίσης οι Ιβηρες. Η Τερέζα Ριμπέιρα, νυν αντιπρόεδρος της ισπανικής κυβέρνησης και υπουργός Οικολογικής Μετάβασης της Ισπανίας, θα μπορούσε να καθορίσει πλήθος σημαντικών ευρωπαϊκών πολιτικών ως εκτελεστική αντιπρόεδρος για την Καθαρή, Δίκαιη και Ανταγωνιστική Μετάβαση της ΕΕ ενώ η Πορτογαλέζα Μαρία Λουίς Αλμπουρκέκε θα είναι η επίτροπος για τις Χρηματοοικονομικές Υπηρεσίες και την Ενωση Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων με το χαρτοφυλάκιό της να χαρακτηρίζεται ως ζωτικής σημασίας για την ενίσχυση και την ολοκλήρωση της Ενωσης Κεφαλαιαγορών.
Σε επίπεδο κρατών, μεταξύ των κερδισμένων συγκαταλέγονται επίσης, σύμφωνα, πάντα, με το Politico, η Αυστρία και η Ιρλανδία, καθώς οι επίτροποι τους θα είναι υπεύθυνοι για τη μετανάστευση και το κράτος δικαίου αντίστοιχα. «Η μετανάστευση είναι ένα κορυφαίο πολιτικό ζήτημα στην Αυστρία, όπου το ακροδεξιό Κόμμα της Ελευθερίας διεξάγει εκστρατεία για αυστηρότερους ελέγχους στα σύνορα ενόψει των βουλευτικών εκλογών την επόμενη εβδομάδα. Η απόφαση να δοθεί στον Μάγκνους Μπρούνερ του κεντροδεξιού Αυστριακού Λαϊκού Κόμματος το χαρτοφυλάκιο Εσωτερικών Υποθέσεων και Μετανάστευσης θα μπορούσε να θεωρηθεί ως σιωπηρή αναγνώριση από τις Βρυξέλλες της κλίμακας της μεταναστευτικής πρόκλησης που αντιμετώπισε η Ευρώπη, ειδικά στον απόηχο της αποκαλούμενης μεταναστευτικής κρίσης», γράφει το Politico, σχολιάζοντας την επιτυχία της Βιέννης.
Οσο για την Ιρλανδία, αφού ο πρωθυπουργός της χώρας Σάιμον Χάρις αψήφησε δημοσίως το αίτημα της φον ντερ Λάιεν προς τα ευρωπαϊκά κράτη να προτείνουν ως υποψήφιους επιτρόπους έναν άνδρα και μια γυναίκα, πολλοί προέβλεπαν πως το Δουβλίνο θα αναγκαζόταν να αρκεστεί σε ένα χαρτοφυλάκιο ήσσονος σημασίας. Επιπλέον τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από το κόμμα του υποψηφίου Μάικλ ΜακΓκραθ διεξήγαγαν ανοιχτά εκστρατεία κατά της φον ντερ Λάιεν. Εν τέλει, όμως, ο ιρλανδός πολιτικός θα είναι ο Επίτροπος για τη Δημοκρατία, τη Δικαιοσύνη και το Κράτος Δικαίου. «Οχι ιδιαίτερα άσχημα, λαμβάνοντας όλα τα δεδομένα υπόψη», σχολιάζει το Politico.
Σε επίπεδο πολιτικών ομάδων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο «η παράταξη της Φον ντερ Λάιεν, το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), επικράτησε στις ευρωεκλογές του Ιουνίου — και η ομάδα των επιτρόπων της σίγουρα αντικατοπτρίζει το γεγονός. Δεκατέσσερις από τους 27 Επιτρόπους ανήκουν στο ΕΛΚ, περιλαμβανομένης της φον ντερ Λάιεν, η οποία τους ελέγχει όλους».
Αναπάντεχα, ωστόσο, ενισχύθηκε και η ομάδα για την Ανανέωση της Ευρώπης (Renew Europe) καθώς, παρότι μετά από τις ευρωεκλογές οι ευρωπαίοι φιλελεύθεροι απώλεσαν σημαντικό αριθμό ευρωβουλευτών (έπεσαν από την τρίτη στην πέμπτη θέση στο Ευρωκοινοβούλιο) από τις τάξεις τους, πέρα από την Κάγια Κάλας, προέρχονται επίσης ο «μακρονικός» Στεφάν Σεζουρνέ, τον οποίο η φον ντερ Λάιεν διόρισε Εκτελεστικό Αντιπρόεδρο για την Ευημερία και τη Βιομηχανική Στρατηγική, καθώς επίσης και τρεις ακόμη επίτροποι οι οποίοι ανέλαβαν σημαντικά χαρτοφυλάκια (διεύρυνσης, δικαιοσύνης και κράτους δικαίου).
Οι χαμένοι
Οσο για τους χαμένους το Politico εστιάζει την προσοχή του κυρίως στον Τιερί Μπρετόν. Εάν ο πρώην Επίτροπος για την Εσωτερική Αγορά είχε καλύτερες σχέσεις με την Φον ντερ Λάιεν, θα μπορούσε ενδεχομένως να είχε προαχθεί σε μια ισχυρή θέση εκτελεστικού αντιπροέδρου. Ωστόσο κατά τη διάρκεια της προηγούμενης πενταετίας ο εκρηκτικός Γάλλος συγκρούστηκε επανειλημμένα με το αφεντικό του ενώ φέτος αυτοπαρουσιάστηκε ανοιχτά ως πιθανός αντικαταστάτης της Φον ντερ Λάιεν. Κάποια στιγμή την προηγούμενη εβδομάδα η πρόεδρος της Κομισιόν τηλεφώνησε στον Εμανουέλ Μακρόν, προσφέροντάς του ένα καλύτερο χαρτοφυλάκιο με αντάλλαγμα την αντικατάσταση του Μπρετόν. «Το Παρίσι συμμορφώθηκε μετά χαράς. Ο Στεφάν Σεζουρνέ διορίστηκε εκτελεστικός αντιπρόεδρος για την Ευημερία και τη Βιομηχανική Στρατηγική. Ο Μπρετόν, εν τω μεταξύ, είναι τώρα άνεργος και πιθανότατα εξοργισμένος με το πώς εξελίχθηκαν όλα», συνοψίζει το Politico.
Χαμένοι πρέπει επίσης να θεωρούνται και οι άνδρες υποψήφιοι επίτροποι – δώδεκα συνολικά – οι οποίοι εγκαταλείφθηκαν από τις κυβερνήσεις τους με αντάλλαγμα πιο νευραλγικά χαρτοφυλάκια, καθώς η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επιδίωξε να πετύχει μια σχετική ισορροπία μεταξύ των δύο φύλων στη νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
ΥΓ: Σε αυτούς δεν περιλαμβάνεται ο ημέτερος Απόστολος Τζιτζικώστας στον οποίο ανατέθηκε το διόλου αδιάφορο (και για τα ελληνικά συμφέροντα) χαρτοφυλάκιο των Μεταφορών και του Τουρισμού