Η κυβέρνηση Μπάιντεν καταρτίζει μια νέα στρατηγική για τον πόλεμο Ρωσίας – Ουκρανίας που θα δεν δώσει πλέον έμφαση στην ανάκτηση εδαφών αλλά θα επικεντρωθεί στο να βοηθήσει την Ουκρανία να αποκρούσει νέες ρωσικές επιθέσεις, ενώ κινείται προς τον μακροπρόθεσμο στόχο ενίσχυσης της στρατιωτικής δύναμης αλλά και της οικονομίας της.
Το σχέδιο που εξετάζεται αποτελεί μια απότομη αλλαγή από πέρυσι, όταν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους έσπευσαν να στείλουν εξοπλισμό και να εκπαιδεύσουν τους ουκρανούς στρατιώτες, με την ελπίδα ότι το Κίεβο θα μπορούσε γρήγορα να απωθήσει τις ρωσικές δυνάμεις που κατέχουν την ανατολική και νότια Ουκρανία. Αυτή η προσπάθεια ναυάγησε, κυρίως στα βαριά οχυρωμένα ναρκοπέδια της Ρωσίας και στα χαρακώματα της πρώτης γραμμής.
«Είναι αρκετά σαφές ότι θα είναι δύσκολο για αυτούς να ασκήσουν την ίδια πίεση για προώθηση σε όλα τα μέτωπα, όπως προσπάθησαν να κάνουν πέρυσι», δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος της αμερικανικής κυβέρνησης, όπως αναφέρει η Washington Post.
Η ιδέα τώρα είναι να μπορέσει η Ουκρανία να κρατήσει τη θέση της στο πεδίο της μάχης προς το παρόν, αλλά «να μπουν σε διαφορετική τροχιά για να είναι πολύ ισχυρότεροι μέχρι το τέλος του 2024 … και να ακολουθήσουν μια πιο βιώσιμη πορεία», δήλωσε ο ανώτερος αξιωματούχος, που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία τους.
Πολυμερής προσπάθεια
Ο σχεδιασμός των ΗΠΑ αποτελεί μέρος μιας πολυμερούς προσπάθειας από περισσότερες από 30 χώρες που υποστηρίζουν την Ουκρανία να δεσμευτούν για μακροπρόθεσμη ασφάλεια και οικονομική υποστήριξη – τόσο από ανάγκη, δεδομένων των απογοητευτικών αποτελεσμάτων της αντεπίθεσης του περασμένου έτους και της πεποίθησης ότι μια παρόμοια προσπάθεια φέτος πιθανότατα θα φέρει το ίδιο αποτέλεσμα, όσο και ως επίδειξη διαρκούς αποφασιστικότητας απέναντι στον ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν.
Αλλά η επιτυχία της στρατηγικής εξαρτάται σχεδόν εξ ολοκλήρου από τις Ηνωμένες Πολιτείες, μακράν τον μεγαλύτερο χορηγό χρημάτων και εξοπλισμού της Ουκρανίας και συντονιστή της πολυμερούς προσπάθειας. Αυτή την άνοιξη η αμερικανική κυβέρνηση ελπίζει να δημοσιοποιήσει τη δική της 10ετή δέσμευση, που τώρα καταρτίζεται από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ με τις ευλογίες του Λευκού Οίκου – υποθέτοντας ότι το αίτημα του προέδρου Μπάιντεν για συμπληρωματική χρηματοδότηση της Ουκρανίας ύψους 61 δισεκατομμυρίων δολαρίων θα εγκριθεί τελικά από το Κογκρέσο.
Ανησυχούν ΕΕ και Ουκρανία
Η αβεβαιότητα γύρω από αυτήν την υπόθεση – με τους Ρεπουμπλικάνους της Βουλής των Αντιπροσώπων να φαίνεται να αντιδρούν όλο και περισσότερο στη χρηματοδότηση – έχει ανησυχήσει τόσο τους δυτικούς συμμάχους όσο και την ίδια την Ουκρανία.
«Σίγουρα η ηγεσία και η δέσμευση των ΗΠΑ μακροπρόθεσμα, αλλά και σε αυτή την πολύ σημαντική φάση, είναι υψίστης σημασίας», δήλωσε ανώτερος ευρωπαίος αξιωματούχος. «Το συμπληρωματικό πακέτο είναι απαραίτητο για να συνεχίσουμε… όχι μόνο για τα πεδία της μάχης, αλλά και ως επίδειξη δυτικής αποφασιστικότητας … που θα κάνει τον Πούτιν να καταλάβει ότι δεν θα κερδίσει».
«Δεν θα επιβιώσουμε χωρίς την υποστήριξη των ΗΠΑ, αυτό είναι η πραγματικότητα», δήλωσε ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι σε τηλεοπτική συνέντευξη την περασμένη εβδομάδα.
Σύμφωνα με αξιωματούχους των ΗΠΑ, το αμερικανικό έγγραφο θα εγγυηθεί την υποστήριξη βραχυπρόθεσμων στρατιωτικών επιχειρήσεων καθώς και την οικοδόμηση μιας μελλοντικής ουκρανικής στρατιωτικής δύναμης που μπορεί να αποτρέψει τη ρωσική επιθετικότητα. Θα περιλαμβάνει συγκεκριμένες υποσχέσεις και προγράμματα για την προστασία, την ανασύσταση και την επέκταση της βιομηχανίας και των εξαγωγών της Ουκρανίας και θα βοηθήσει τη χώρα στις πολιτικές μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για την πλήρη ενσωμάτωση στους δυτικούς θεσμούς.
Δεν είναι τυχαίο, ότι αξιωματούχος των ΗΠΑ, δήλωσε πως ελπίζει η μακροπρόθεσμη υπόσχεση – με την αποδοχή του Κογκρέσου – για βοήθεια στην Ουκρανία να είναι «ανθεκτική στο μέλλον» μπροστά στην πιθανότητα να επανεκλεγεί ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, που φαίνεται να διαφωνεί με τη χρηματοδότηση.
Νέα τακτική
Αντί για τις μεγάλες μάχες του πυροβολικού που κυριάρχησαν σε μεγάλο μέρος του πολέμου το δεύτερο εξάμηνο του 2022 και μεγάλο μέρος του 2023, η ελπίδα της Δύσης για το 2024 είναι ότι η Ουκρανία θα αποφύγει να χάσει περισσότερα εδάφη πέρα από το ένα πέμπτο της χώρας που κατέχει τώρα η Ρωσία. Επιπλέον, οι δυτικές κυβερνήσεις θέλουν το Κίεβο να επικεντρωθεί σε τακτικές όπου οι δυνάμεις του είχαν μεγαλύτερη επιτυχία, όπως πυρά με όπλα μεγάλου βεληνεκούς, συμπεριλαμβανομένων των γαλλικών πυραύλων κρουζ που αναμένεται να παραδοθούν μέσα στους επόμενους μήνες.
Ο Ζελένσκι επιμένει ότι η Ουκρανία παραμένει στην επίθεση. Τα σχέδιά μας για το 2024 «δεν είναι μόνο άμυνα», είπε σε πρόσφατο βιντεοσκοπημένο διάγγελμά του. «Θέλουμε η χώρα μας να διατηρήσει την πρωτοβουλία, όχι ο εχθρός».
Ωστόσο, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ που συναντήθηκαν πρόσφατα μαζί του λένε ότι ο Ζελένσκι έχει αμφιβολίες για το πόσο φιλόδοξος πρέπει να είναι το επόμενο έτος χωρίς σαφή αμερικανική βοήθεια.
Αμφιβολίες και από υποστηρικτές
Ακόμη και εκείνοι που πιστεύουν ότι η Ουκρανία θα μπορούσε τελικά να νικήσει τη Ρωσία παραδέχονται ότι το 2024 θα είναι επικίνδυνο. «Πιθανότατα δεν πρόκειται να υπάρξουν τεράστια εδαφικά κέρδη», δήλωσε ο πρόεδρος της Λετονίας Εντγκαρς Ρίνκεβιτς σε συνέντευξή του. «Η μόνη στρατηγική είναι να βοηθήσουμε όσο περισσότερο μπορούμε την Ουκρανία πρώτα απ’ όλα να υπερασπιστεί τις πόλεις της… και δεύτερον απλώς να μην χάσουν έδαφος».
«Είμαστε λίγο όμηροι του χρόνου», δήλωσε στο ίδιο πνεύμα ο Κούστι Σαλμ, μόνιμος γραμματέας του εσθονικού υπουργείου Αμυνας. «Απλώς θέτουμε το ερώτημα αν μπορούμε να πορευτούμε μέσα σε αυτή την κοιλάδα του θανάτου».
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ λένε ότι αναμένουν πως ο πόλεμος θα τελειώσει τελικά μέσω διαπραγματεύσεων – αλλά δεν πιστεύουν ότι ο Πούτιν θα είναι διατεθειμένος για σοβαρές συνομιλίες φέτος, εν μέρει επειδή διατηρεί την ελπίδα ότι ο Τραμπ θα κερδίσει ξανά την προεδρία τον Νοέμβριο και θα ανακαλέσει την υποστήριξη στο Κίεβο.
Ο Τραμπ, ο οποίος εδώ και καιρό διαλαλεί μια ιδιαίτερη σχέση με τον Πούτιν, έχει δηλώσει ότι αν επιστρέψει στον Λευκό Οίκο, «θα έχει διευθετήσει αυτόν τον πόλεμο σε 24 ώρες». Ο Ζελένσκι, σε τηλεοπτική συνέντευξη της περασμένης εβδομάδας, χαρακτήρισε αυτόν τον ισχυρισμό «πολύ επικίνδυνο» και κάλεσε τον Τραμπ στο Κίεβο για να μοιραστεί οποιοδήποτε σχέδιο μπορεί να έχει.