Πιθανόν να είδατε τη φωτογραφία με το γλυπτό «Φεγγάρι της Θεσσαλονίκης» τη βάση του οποίου έσπασαν κάποιοι βάνδαλοι την περασμένη εβδομάδα. Επειδή, προφανώς, δεν τους έφτασε η ζημιά, κάποια στιγμή λίγο μετά τις 4 στα ξημερώματα της Δευτέρας πήγαν και ολοκλήρωσαν την πράξη τους, αφαιρώντας το φεγγάρι και πετώντας το στη θάλασσα!
Απίστευτο; Ναι, απίστευτο. Τι τους πείραζε το γλυπτό; Τι τους πείραζε η ομπρέλα του Ζογγολόπουλου που αφαίρεσαν πριν λίγο καιρό; Τι τους φταίνε τα γλυπτά και τα καταστρέφουν, οι τοίχοι και τους γεμίζουν γκράφιτι, τα παγκάκια και τα γεμίζουν συνθήματα;
Η Νέα Παραλία έχει αναπλαστεί πλήρως. Οι εργασίες άρχισαν το 2006, το πρώτο κομμάτι παραδόθηκε το 2008 και ολόκληρο το έργο στο τέλος του 2013. Οι Θεσσαλονικείς νιώσαμε υπερήφανοι για το έργο το οποίο ανέδειξε το θαλάσσιο μέτωπο, έστρεψε την πόλη στον Όλυμπο και γέμισε την παραλία κόσμο. Επιπλέον, το έργο των αρχιτεκτόνων Πρόδρομου Νικηφορίδη και Bernard Cuomo ήταν, μεταξύ άλλων, υποψήφιο (είχε μπει στους 40 φιναλίστ) για το βραβείο Mies Van der Rohe της Κομισιόν, ενώ απέσπασε το Βασικό Βραβείο της Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων.
Όταν είχε παραδοθεί το πρώτο κομμάτι της ανάπλασης, τον Οκτώβριο του 2008, ήταν αξιοσημείωτος ο σεβασμός με τον οποίο αντιμετωπίζαμε την παραλία. Μας είχε κατακτήσει η ομορφιά κι η λειτουργικότητά της. Επειδή το κομμάτι ήταν μικρό –περίπου 1.000 μέτρα- η αστυνόμευση ήταν εύκολη, ενώ υπήρχε κόσμος όλο το 24ωρο. Μετά από καιρό, δειλά-δειλά, άρχισαν να εμφανίζονται τα πρώτα συνθήματα με σπρέι, κάτι που μας κακοφαινόταν. Με την παράδοση ολόκληρου του έργου (συνολικά 3.000 μέτρα, από το Λευκό Πύργο ως το Μέγαρο Μουσικής), ο χώρος έγινε τεράστιος κι η κατάσταση ανεξέλεγκτη.
Την επομένη ημέρα της παράδοσης (2 Δεκεμβρίου 2013), ο Νίκος Ζαχαριάδης έβγαλε στο Μούφανετ την «είδηση» της κατάκτησης, στη Θεσσαλονίκη, του ταχύτερου συνθήματος, με χρόνο 3’ και 11’’ από την ώρα που παραδόθηκε το έργο. Στη φωτογραφία απεικόνιζε ένα παγκάκι που έγραφε «ΜΠΑΟΚ ΡΕ!» Γελάσαμε, αλλά όταν, ελάχιστες μέρες αργότερα άρχισαν να εμφανίζονται παντού συνθήματα ομάδων και όχι μόνο, μας έζωσαν τα φίδια.
Αυτή τη στιγμή, πρώτοι σε συνθήματα είναι οι «αντίφα». Μη με ρωτήσετε ποια ακριβώς είναι η επίδραση του χτύπημα του φασισμού με την αναγραφή συνθημάτων σε οποιοδήποτε σημείο του δημόσιου χώρου της Θεσσαλονίκης, διότι δεν έχω απάντηση. Τα γκραφίτι είναι μεγάλη πληγή, επίσης. Δεν έχει μείνει πουθενά επιφάνεια στην Νέα Παραλία χωρίς να έχει ίχνη από σπρέι ή γκραφίτι! Που-θε-νά!
Το 2014, οι βάνδαλοι είχαν γράψει και στον Λευκό Πύργο. Εκεί επενέβη η Πολιτιστική Εταιρία Επιχειρηματιών Βορείου Ελλάδος και πλήρωσε το κόστος καθαρισμού. Παραδόξως, ο Λευκός Πύργος είναι καθαρός, σε αντίθεση με τον πέριξ χώρο.
Πέρσι είχαμε ένα περιστατικό από αυτά που θα μας ρεζίλευαν στο εξωτερικό, εάν δεν τύχαινε ο τότε πρέσβης του Καναδά, Ρόμπερτ Πεκ, να είναι αληθινός λάτρης της χώρας μας. Τι είχε συμβεί; Στις αρχές του 2014 είχε τοποθετηθεί ένα γλυπτό δωρεάς της πρεσβείας στο «Πάρκο του Καναδά», στην Πλατεία Αγίας Σοφίας. Το γλυπτό διαρκώς βανδαλιζόταν, με την αφαίρεση πετρών που το αποτελούσαν. Είδε κι απόειδε ο κ. Πεκ και παρακάλεσε τις αρχές να του αλλάξουν θέση, με αποτέλεσμα το γλυπτό να τοποθετηθεί, με μια σεμνή τελετή, στην αυλή του Αρχαιολογικού Μουσείου.
Αλλά δεν είναι μόνο η Νέα Παραλία που βανδαλίζεται. Το ίδιο συμβαίνει σε όλη την πόλη. Οι βάνδαλοι απεχθάνονται το κενό, το καθαρό, το όμορφο. Θέλουν να το καλύψουν, να το σβήσουν, να το γεμίσουν χρώμα, να το καταστρέψουν. Έτσι, βλέπουμε συνθήματα και γκράφιτι σε όμορφα διατηρητέα, σε εισόδους πολυκατοικιών, σε αγάλματα, ακόμη και σε αρχαία.
Ο Δήμος Θεσσαλονίκης προσπαθεί, αλλά με τη συγκυρία των κακών οικονομικών δεν είναι εύκολο ούτε να βρεθεί προσωπικό για την αστυνόμευση ούτε να καθαρίζονται οι βρωμιές. «Είναι εντυπωσιακό ότι γράφουν ακόμη κι επάνω στις πέτρες», λέει στο Protagon ο υπεύθυνος Συντήρησης του Αρχιτεκτονικού του Δήμου Θεσσαλονίκης, Ανδρέας Σπηλιόπουλος. «Είναι δύσκολος ο καθαρισμός εάν δεν υπάρχει αντιγκράφιτι επάνω στις επιφάνειες. Υπάρχει μια εργολαβία για το καθαρισμό, αλλά μιλάμε για τεράστιο χώρο, τα έξοδα καθαρισμού είναι υπέρογκα και πρέπει να γίνονται συνεχώς, διότι πηγαίνουν και γράφουν ξανά επάνω στις επιφάνειες που μόλις καθαρίσαμε. Δεν είχαμε υπολογίσει από την αρχή ότι θα χρειαζόμασταν τόσο πολλά χρήματα για αντιγκράφιτι και καθαρισμό. Μην ξεχνάτε ότι καθαρίζουμε σε πολλά σημεία της Θεσσαλονίκης».
Η παραλία αστυνομεύεται από υπαλλήλους σεκιούριτι. «Δεν είναι εύκολο ζήτημα, πάντως, στην αντιμετώπισή του. Οι “καλλιτέχνες” εντοπίζονται, αλλά συνήθως διαφεύγουν. Συνήθως αφήνουν πίσω τα σπρέι τους, ενώ ένα βράδυ εντοπίστηκαν τρία άτομα τα οποία παράτησαν το σακίδιό τους. Από κει και πέρα ανέλαβε η Αστυνομία. Μου κάνει εντύπωση, πάντως, πόσο πολλά χρήματα ξοδεύουν για υλικά».
Οι Los Lampicos είναι μια ομάδα Θεσσαλονικέων οι οποίοι απέκτησαν μια στοιχειώδη τεχνογνωσία και φροντίζουν να καθαρίζουν τους δημόσιους χώρους από συνθήματα με σπρέι. Ωστόσο, έχουν γίνει κόκκινο πανί. Έτσι, αμέσως μετά το καθάρισμα από τους Los Lampicos, εμφανίστηκαν οι «καλλιτέχνες» κι έγραψαν στο πεντακάθαρο κομμάτι Fuck Los Lampicos.
Επίσης, λίγο πριν την Πρωτοχρονιά, άγνωστοι έγραψαν με σπρέι στην πόρτα του γραφείου μιας εκ των πρωτεργατών της ομάδας. Λίγες ώρες αργότερα, δημοσιεύτηκε στο Indymedia προκήρυξη στην οποία, μεταξύ άλλων, την κατήγγειλαν ότι είναι «ιδρυτικό μέλος των γελοίων los lampicos που σβήνουν γκραφίτι και μαζεύουν σκουπίδια στη νέα παραλία “εθελοντικά”»…
