Οδηγίες για τις ενέργειες στις οποίες πρέπει να προβούν οι πολίτες προκειμένου να καταγγέλλουν περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας ανάρτησε την ιστοσελίδα της και στους λογαριασμούς της στα μέσα κοινωνικά δικτύωσης η ΕΛ.ΑΣ. την Πέμπτη, στη σκιά της κατακραυγής για τη δολοφονία της 28χρονης Κυριακής από τον πρώην σύντροφό της έξω από το Α.Τ. Αγίων Αναργύρων την περασμένη εβδομάδα.
Η υπόθεση προκάλεσε πολιτικές και κοινωνικές αντιδράσεις, με τους χειρισμούς και τα πρωτόκολλα που εφαρμόζει η Αστυνομία σε περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας να βρίσκονται στο επίκεντρο.
Στη συζήτηση που άνοιξε αναδείχθηκε, εξάλλου, η διόγκωση του φαινομένου το τελευταίο χρονικό διάστημα (ή τουλάχιστον η αύξηση των καταγεγραμμένων περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας ως τέτοια).
Με φόντο τα παραπάνω, η ΕΛ.ΑΣ. επισημαίνει ότι το συγκεκριμένο αδίκημα διώκεται αυτεπάγγελτα, πράγμα που σημαίνει, όπως αναφέρεται ρητά, «ότι οι αρμόδιες αστυνομικές Υπηρεσίες έχουν την υποχρέωση να ενεργήσουν άμεσα, όταν πληροφορούνται με οποιονδήποτε τρόπο, από το ίδιο το θύμα ή και από τρίτο πρόσωπο» για την τέλεση οποιουδήποτε τέτοιου περιστατικού.
Συγχρόνως, αποσαφηνίζει τις διαδικασίες τις οποίες πρέπει να ακολουθήσει ο πολίτης πριν την καταγγελία όσο και το τι θα ακολουθήσει.
Μεταξύ άλλων, αναφέρεται πως το θύμα μπορεί να ζητήσει από τον αστυνομικό να το «ενημερώσει για τις δυνατότητες άμεσης μεταφοράς (…) σε ασφαλές μέρος» –πράγμα που έκανε η Κυριακή, για να εισπράξει την απάντηση ότι «το περιπολικό δεν είναι ταξί» από τον τηλεφωνητή της Αμεσης Δράσης, λίγες στιγμές πριν δολοφονηθεί.
Στο νεότερο εγχειρίδιο του Αρχηγείου της ΕΛ.ΑΣ. προς τους αστυνομικούς, αυτή τη φορά, έγινε αντίστοιχη επισήμανση: οι αστυνομικοί καλούνται να εξασφαλίσουν ασφαλή χώρο διαμονής για τις/τους καταγγέλλοντες/-ουσες (περισσότερα εδώ).
Ξεκαθαρίζεται, ακόμη, πως ανεξάρτητα από το αν το θύμα επιθυμεί να υποβάλει έγκληση ή όχι «οι αστυνομικοί είναι υποχρεωμένοι βάσει νόμου, όταν λαμβάνουν γνώση για την τέλεση αδικημάτων ενδοοικογενειακής βίας να σχηματίζουν δικογραφία και να ενημερώνουν τον αρμόδιο Εισαγγελέα».
Ακολουθούν σημεία από τον οδηγό της Ελληνικής Αστυνομίας προς τους πολίτες
Πρέπει να γνωρίζω ότι
– Η ενδοοικογενειακή βία απαγορεύεται με νόμο.
– Η δίωξή της είναι αυτεπάγγελτη. Αυτό σημαίνει ότι οι αρμόδιες αστυνομικές Υπηρεσίες έχουν την υποχρέωση να ενεργήσουν άμεσα, όταν πληροφορούνται με οποιονδήποτε τρόπο, από το ίδιο το θύμα ή και από τρίτο πρόσωπο, για την τέλεση οποιουδήποτε αδικήματος ενδοοικογενειακής βίας.
– ∆εν απαιτείται η κατάθεση παράβολου ή οποιαδήποτε οικονομική επιβάρυνση.
Τα αδικήματα ενδοοικογενειακής βίας ορίζονται στο νόµο 3500/2006, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει και σε διατάξεις του Ποινικού Δικαίου και μπορούν να διακριθούν στις ακόλουθες κατηγορίες:
– Σωµατική βία, όπως σωματική κάκωση, βλάβη της υγείας, επικίνδυνη και βαριά σωματική βλάβη, μεθοδευμένη πρόκληση έντονου σωματικού πόνου ή σωματικής εξάντλησης, επικίνδυνης για την υγεία, ή ψυχικού πόνου, ικανού να επιφέρει σοβαρή ψυχική βλάβη, ιδίως με την παρατεταμένη απομόνωση του θύματος κ.α.
– Ψυχολογική βία, όπως απειλή, παρενοχλητική παρακολούθηση (stalking, δλδ. πρόκληση τρόμου ή ανησυχίας, χωρίς απειλή βίας ή άλλης παράνομης πράξης, με την επίμονη καταδίωξη ή παρακολούθηση, όπως ιδίως με την επιδίωξη διαρκούς επαφής με τη χρήση τηλεπικοινωνιακού ή ηλεκτρονικού μέσου ή με επανειλημμένες επισκέψεις στο οικογενειακό, κοινωνικό ή εργασιακό περιβάλλον αυτού, παρά την εκφρασμένη αντίθετη βούλησή του ατόμου), παράνομη βία (δηλαδή εξαναγκασμός σε πράξη, παράλειψη ή ανοχή χωρίς το θύμα να υποχρεούται, με τη χρήση βίας ή απειλή με σπουδαίο και άμεσο κίνδυνο.
– Στο νόμο 3500/2006 δεν προβλέπεται κάποιο αδίκημα, που να συνιστά οικονομική ενδοοικογενειακή βία ή ενδοοικογενειακή εξύβριση.
Ωστόσο, τα αδικήματα άσκησης οικονομικής βίας και η εξύβριση προβλέπονται και τιμωρούνται με βάση τις διατάξεις του Ποινικού Δικαίου και μπορώ να τα καταγγείλω.
Η ενδοοικογενειακή βία αφορά όλες τις συγγενικές σχέσεις (γονείς, τέκνα, αδέρφια, παππούς, γιαγιά, θείος-α, ξαδέρφια, ανίψια και λοιπούς συγγενείς 3&4 βαθμού εφόσον συνοικούν). Παράλληλα αφορούν συζύγους, πρόσωπα που συνδέονται με σύμφωνο συμβίωσης, μόνιμους συντρόφους και τα παιδιά τους, νύφη, γαμπρό, πεθερό/α και κουνιάδο/α.
Επιπλέον αφορά τέως σύζυγος, μέρη συμφώνου συμβίωσης που έχει λυθεί, τέως μόνιμους συντρόφους, καθώς και πρόσωπα που διαμένουν σε φορέα παροχής κοινωνικής μέριμνας (άρθ. 6 & 9 Ν.3500/06), επίτροπο, δικαστικό συμπαραστάτη και ανάδοχος γονέα, εφόσον συνοικούν.
Πρέπει να θυµάµαι ότι
– Αν ασκείται ενδοοικογενειακή βία σε βάρος μου ή σε βάρος άλλου μέλους της οικογένειας μου,
– Αν δε μπορώ να καταλάβω ότι αυτό που συμβαίνει είναι ενδοοικογενειακή βία,
– Αν φοβάμαι για τη ζωή ή τη σωματική ακεραιότητα τη δική μου ή άλλου μέλους της οικογένειάς μου,
– Αν γνωρίζω ότι σε κάποιον συνάνθρωπό μου (φίλο, συνάδελφο, γείτονα κ.α.) ασκείται ενδοοικογενειακή βία,
Τότε απευθύνομαι σε οποιοδήποτε Γραφείο Αντιµετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας ή Αστυνοµικό Τµήµα για να ενημερωθώ σχετικά με τις διαδικασίες, τη νομοθεσία και τα δικαιώματά μου.
Προσοχή
Εχω πάντα υπόψη μου ότι αν υπάρχει περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας σε εξέλιξη:
– σε βάρος μου,
– σε βάρος μέλους της οικογένειάς μου,
– σε βάρος άλλου προσώπου.
Καλώ στο «100» – Μπορώ να στείλω και γραπτό μήνυμα, αν δε μπορώ να μιλήσω. Είναι σημαντικό να αναφερθώ με ακρίβεια στη διεύθυνση στην οποία βρίσκομαι και να δηλώσω ότι πρόκειται για επείγουσα ανάγκη – Μεταβαίνω στο πλησιέστερο Αστυνοµικό Τµήµα.
Εχω υπόψη µου ότι
– Ανεξάρτητα από το αν επιθυµώ να υποβάλω έγκληση ή όχι, οι αστυνομικοί είναι υποχρεωμένοι βάσει νόμου, όταν λαμβάνουν γνώση για την τέλεση αδικημάτων ενδοοικογενειακής βίας να σχηματίζουν δικογραφία και να ενημερώνουν τον αρμόδιο Εισαγγελέα.
– Οι αστυνομικοί του Γραφείου Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας ή του Αστυνομικού Τμήματος θα χειριστούν την υπόθεση που τους καταγγέλλεται, ανεξάρτητα από τον τόπο κατοικίας μου ή τον τόπο που συνέβη το περιστατικό.
Οταν βρίσκοµαι στην αστυνοµική Υπηρεσία:
– Θα μου εξασφαλιστεί ιατροφαρµακευτική περίθαλψη, εφόσον το χρειάζομαι.
– Θα τηρηθεί εχεµύθεια και εµπιστευτικότητα και θα εξασφαλιστεί η ιδιωτικότητά μου.
– Θα μου δοθεί ο χρόνος που απαιτείται, για να ηρεμήσω, να αισθανθώ ασφαλής και να περιγράψω όσα μου συνέβησαν.
– Θα μου ζητηθεί να αναφέρω όσα συνέβησαν, να παράσχω οποιοδήποτε στοιχείο έχω στη διάθεσή μου (π.χ. φωτογραφίες, ιατρικές γνωματεύσεις κ.α.) και να προτείνω μάρτυρες.
Εχει σημασία να αναφέρω προηγούµενες καταγγελίες ενδοοικογενειακής βίας που έχω υποβάλει ή και περιστατικά που έχουν συμβεί αλλά δεν τα έχω καταγγείλει.
Πρέπει να γνωρίζω ότι
Εχει σημασία να αναφέρω οποιοδήποτε στοιχείο υποδεικνύει αυξηµένη επικινδυνότητα (όπως ύπαρξη πυροβόλου όπλου, ιστορικό χρήσης ουσιών – αλκοόλ κ.α.).
Αν απαιτείται, θα μου εξασφαλιστεί διερµηνεία.
Θα μου δοθεί παραγγελία για διενέργεια ιατροδικαστικής εξέτασης, σε περίπτωση που μου έχει ασκηθεί σωματική ή σεξουαλική βία και θα διευκολυνθεί η μεταφορά μου στην αρμόδια Υπηρεσία.
Η παραγγελία θα μου αποδοθεί, ακόµη και αν δεν το επιθυµώ.
Θα ενηµερωθώ µε έντυπο υλικό για τις δομές υποστήριξης που υφίστανται στην περιοχή μου.
Οι αστυνομικοί θα επικοινωνήσουν με τις δοµές υποστήριξης για να παρασχεθεί η, κατά περίπτωση, βοήθεια.
Θα πραγματοποιηθεί εγγραφή στο Βιβλίο Αδικηµάτων και Συµβάντων της Υπηρεσίας, για το περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας που αναφέρω/καταγγέλλω, αντίγραφο της οποίας μπορώ να αιτηθώ και να λάβω.