Τον προηγούμενο μήνα οι ΗΠΑ δεν ανταποκρίθηκαν στην έκκληση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και δεν δεσμεύτηκαν για τη διανομή του εμβολίου του κορονοϊού σε όλους και σε δίκαιη βάση, όταν και εφ’ όσον αυτό παραχθεί. Ούτε η ανάλογη έκκληση της Ευρωπαϊκής Ενωσης, περί χρηματοδότησης της έρευνας για εμβόλια και θεραπείες του κορονοϊού, συγκίνησε τις ΗΠΑ.
Ο πρόεδρος Τραμπ βαριέται, δεν θέλει να συνεργαστεί με κανέναν και το δείχνει. Ετσι η ανησυχία στους κύκλους της παγκόσμιας κοινότητας των αξιωματούχων Υγείας μεγαλώνει. Γιατί και η έκβαση του αγώνα κατά της ίωσης εξαρτάται από τη συμμετοχή των ΗΠΑ. Μέχρι στιγμής πάντως έχουμε τη στείρα αντιπαράθεση των Αμερικανών με τους Κινέζους σχετικά με την προέλευση του ιού – άλλο ένα ανησυχητικό σημείο τριβής.
Ο φόβος έγκειται στο ότι ο Τραμπ θα επιδιώξει να μετατρέψει σε πεδίο παγκόσμιας διαμάχης την ανάπτυξη και τη διανομή του εμβολίου. Με τις φτωχότερες χώρες να μένουν εκτός νυμφώνος, κάτι που συνεπάγεται «περιττό πόνο και θάνατο», όπως σημειώνει το σάιτ Politico.
Η σύζυγος του Μπιλ Γκέιτς Μελίντα, φιλάνθρωπος και αυτή όπως ο κροίσος άντρας της, είπε στο σάιτ ότι «το χειρότερο θα είναι αν τα εργαλεία που θα βρεθούν για την αντιμετώπιση του κορονοϊού καταλήξουν στον πλειοδότη, κάτι τέτοιο θα ήταν καταστροφικό για την ανθρωπότητα». Η κυρία Γκέιτς πιστεύει ότι η παγκόσμια συνεργασία προέχει σε αυτό το θέμα και όχι η αντιπαλότητα.
Αλλά και οι αξιωματούχοι Υγείας συμφωνούν μαζί της, λέγοντας ότι εφ’ όσον τώρα έχουμε ανταγωνισμό για μάσκες και γάντια, φαντασθείτε τι θα γίνει όταν θα υπάρξει και εμβόλιο, θα καταστραφούν οι ασθενέστερες χώρες. Και κάτι επιπλέον: αν βρει η Κίνα πρώτη το εμβόλιο, μπορεί να επιληφθεί ώστε να μη φθάσει ποτέ στους Αμερικανούς…
«Θα νομίζατε ότι, με βάση το παρελθόν, οι ΗΠΑ θα πρωτοστατούσαν στον έγκαιρο σχεδιασμό όσον αφορά το εμβόλιο» είπε στο σάιτ και ο Στίβεν Μόρισον, διευθυντής ενός διεθνούς προγράμματος υγείας στο αμερικανικό think tank Center for Strategic and International Studies. «Με τη σημερινή διοίκηση, αυτό δεν συμβαίνει». Και κάποιος ευρωπαίος διπλωμάτης δήλωσε στο σάιτ ότι οι Ευρωπαίοι διατηρούν μεν «αισιοδοξία» για αλλαγή στάσης των ΗΠΑ, ωστόσο είναι «κάπως επιφυλακτικοί αυτήν τη στιγμή».
Κατά το Politico, μία αναφορά την οποία όμως χαρακτηρίζει «αμφισβητούμενη» επιτείνει την αγωνία, αφού θέλει την κυβέρνηση των ΗΠΑ «να έχει προσπαθήσει να αποκτήσει αποκλειστικά δικαιώματα στη γερμανική επιχείρηση εμβολίων κορονοϊών CureVac». Το σάιτ συμπληρώνει το σχόλιό του με την πληροφορία ότι «οι άνθρωποι του Τραμπ και τα στελέχη της CureVac αρνήθηκαν κατηγορηματικά» τη συγκεκριμένη φήμη, ωστόσο «οι γερμανοί αξιωματούχοι και την επιβεβαίωσαν και την καταδίκασαν».
Οι ΗΠΑ, συνεχίζει το σάιτ, δίνουν έντονη ώθηση μέσω του προγράμματος «Operation Warp Speed» για να δημιουργήσουν οι ίδιες ένα εμβόλιο και να έχουν αρκετές διαθέσιμες δόσεις ώστε να καλύψουν τους περισσότερους Αμερικανούς μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους. Επικαλείται τη σχετική δήλωση Τραμπ, δημοσιεύματα του Bloomberg και άλλες αναφορές των αμερικανικών Μέσων.
- Ενα αποδεκτό εμβόλιο απέχει τουλάχιστον έναν χρόνο, ακόμη και 18 μήνες, από σήμερα. Προς το παρόν εταιρείες σε όλον τον κόσμο, ειδικά στις ΗΠΑ, στην Ευρώπη και στην Κίνα, αναζητούν το εμβόλιο, ενώ και ορισμένες δοκιμές βρίσκονται σε εξέλιξη.
Ορισμένοι διπλωμάτες επισήμαναν ότι μέχρι τη στιγμή που τα εμβόλια θα είναι έτοιμα για διανομή, ο Τραμπ ενδέχεται να μην είναι πλέον πρόεδρος των ΗΠΑ και, τότε, η ιδέα του σλόγκαν «πρώτα η Αμερική» μπορεί να έχει ήδη εξανεμιστεί.
Αλλά το πιο θολό σημείο της εικόνας είναι το γεγονός ότι η παγκόσμια υποδομή υγείας δεν βρίσκεται εξ ολοκλήρου υπό τον έλεγχο οποιασδήποτε κυβέρνησης, αλλά εμπλέκονται και τρίτοι: ΜΚΟ, ιδιωτικές εταιρείες, ιδρύματα, κ.λπ. Επιπροσθέτως, δεν υπάρχει δεσμευτική συνθήκη ή άλλος μηχανισμός που να διέπει τον τρόπο παραγωγής και διανομής ενός εμβολίου παγκοσμίως. Και ενώ ο ΠΟΥ έχει προσφέρει εδώ και δεκαετίες ένα φόρουμ για συντονισμό, συζήτηση και καθορισμό προτύπων, η αρμοδιότητά του εξακολουθεί να είναι περιορισμένη, ακόμη και όταν πρόκειται για ιδιωτικές εταιρείες με κίνητρα κέρδους.
- Ως γνωστόν, ο Τραμπ σταμάτησε πρόσφατα τη χρηματοδότηση προς τον ΠΟΥ. Η απάντηση του ΠΟΥ, μέσω των διεθνών υποστηρικτών του, ήταν ότι ο Τραμπ προσπαθεί να εκτρέψει την προσοχή από τη δική του υποβάθμιση της κρίσης με την έναρξή της.
Ομως, η αυξανόμενη εχθρότητα των ΗΠΑ προς τον ΠΟΥ δεν είναι το μόνο εμπόδιο στον διεθνή συντονισμό σχετικά με τη διάθεση εμβολίων. Και η Κίνα δεν εξέφρασε την υποστήριξή της στις διεθνείς συνεργασίες για το εμβόλιο, κάτι που ανησύχησε τους Ευρωπαίους ιδιαίτερα, ακόμη και την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Οι ΗΠΑ στο παρελθόν υπήρξαν η κινητήρια δύναμη σε παγκόσμιες πρωτοβουλίες εμβολίων. Χάρη σε αυτές νικήθηκαν η ευλογιά, η πολιομυελίτιδα και η ιλαρά. Ομως οι αλλεπάλληλες κρίσεις μολυσματικών ασθενειών τα τελευταία χρόνια, όπως και η γρίπη H1N1, αποκάλυψαν τα κενά και τις αδυναμίες του διεθνούς συστήματος που μάλλον βασίζεται στην καλή πίστη παρά σε συγκεκριμένους κανόνες. Τώρα με τη νέα ίωση απέτυχαν και οι προσπάθειες στο πλαίσιο του G7 και του G20.
Οι αξιωματούχοι Υγείας σε όλον τον κόσμο θέλουν να αποφύγουν «εθνικιστικές λύσεις» που θα μπορούσαν να εξαφανίσουν τον ιό σε μία χώρα αλλά να τον αφήσουν ανεπηρέαστο αλλού. Και κρίνουν ότι τέτοιο σχήμα είναι ευάλωτο στη μετανάστευση και στα ταξίδια. Ετσι προκρίνουν την παγκόσμια συντονισμένη προσέγγιση για τη διανομή ενός εμβολίου για όλους.
Η Κίνα, από πλευράς της, επιδιώκει την άμεση παρασκευή ενός εμβολίου ώστε να αποκαταστήσει τη φήμη της που επλήγη από την πανδημία λόγω του γεγονότος του Γουχάν. Και θα έχει, φυσικά, όλα τα πλεονεκτήματα από τον εμβολιασμό του κινεζικού πληθυσμού, συν τα πλεονεκτήματα για την οικονομία της. Ωστόσο, παραμένει το μετέωρο ερώτημα, αν ο κόσμος θα εμπιστευθεί ένα εμβόλιο made in China.