Με τρόπο που θυμίζει σε πολλά το ριάλιτι τηλεπαιχνίδι που τον έκανε ευρύτερα γνωστό, ο Ντόναλντ Τραμπ απέπεμψε αιφνιδιαστικά την Τρίτη τον διευθυντή του FBI Τζέιμς Κόμεϊ για τον τρόπο με τον οποίο χειρίστηκε το ζήτημα των email της Χίλαρι Κλίντον.
Και όπως συνηθίζει, αργότερα, ύστερα από πλήθος ερωτήσεων και βολών τόσο από το Δημοκρατικό όσο και από το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ επανήλθε για να εξηγήσει με μία σειρά σχολίων στο Twitter γιατί οδηγήθηκε σε αυτή την απόφαση, αυτή τη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία.
«Ο Τζέιμς Κόμεϊ θα αντικατασταθεί από κάποιον που θα κάνει πολύ καλύτερη δουλειά και θα επαναφέρει το πνεύμα και το κύρος του FBI», έγραψε αναφερόμενος στο πρόσωπο που κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας διηύθυνε τις έρευνες για την υπόθεση αλληλογραφίας που έπληξε την υποψηφιότητα της Χίλαρι Κλίντον. Μάλιστα ο Τραμπ πρόσθεσε ότι ο Κόμεϊ «έχασε την εμπιστοσύνη πολλών, τόσο από το Ρεπουμπλικανικό όσο και από το Δημοκρατικό Κόμμα» και ότι «όταν ηρεμήσουν τα πράγματα θα τον ευχαριστούν»!
Και σε άλλο μήνυμά του, ανταποκρινόμενος στην κριτική που έσπευσαν να ασκήσουν μέλη του Δημοκρατικού Κόμματος, τόνισε: «Οι Δημοκρατικοί έχουν πει τα χειρότερα για τον Τζέιμς Κόμεϊ, ακόμη και ότι πρέπει να απολυθεί, αλλά τώρα είναι τόσο στεναχωρημένοι!»
Η ανακοίνωση του Λευκού Οίκου σόκαρε την Ουάσινγκτον για την πράξη αυτή καθαυτή αλλά και για τη γλώσσα που χρησιμοποιούσε. Ο Κόμεϊ, γράφει, «απολύεται και απομακρύνεται από το αξίωμα» («has been terminated and removed from office»), απόφαση που ισχύει από την ίδια στιγμή.
Στην επιστολή του προς τον τέως διευθυντή, ο Τραμπ αναφέρει μεταξύ άλλων: «Ενώ εκτιμώ πολύ το ότι με ενημερώσατε σε τρεις διαφορετικές περιπτώσεις ότι δεν είμαι αντικείμενο έρευνας, συμφωνώ με την κρίση του υπουργού Δικαιοσύνης ότι δεν μπορείτε να διοικήσετε αποτελεσματικά το Ομοσπονδιακό Γραφείο Ερευνών».
Στο ίδιο πνεύμα ήταν και οι αναφορές του υπουργού Δικαιοσύνης Τζεφ Σέσιονς για την «ανάγκη μιας νέας αρχής» στο FBI.
Η έκπληξη ήταν μεγάλη και για τον ίδιο τον Κόμεϊ. Το BBC αναφέρει βρισκόταν στο Λος Αντζελες και μιλούσε σε πράκτορες της υπηρεσίας, όταν ένας βοηθός τού έδωσε ένα σημείωμα με το οποίο τον ενημέρωνε για την απόλυσή του. Ο Κόμεϊ γέλασε και αρχικά νόμιζε ότι ήταν φάρσα…
Τα προειδοποιητικά πυρά είχαν έλθει νωρίτερα την Τρίτη όταν ο υφυπουργός Δικαιοσύνης Ροντ Ρόζενσταϊν είχε πει: «Δεν μπορώ να υπερασπιστώ τους χειρισμούς του Κόμεϊ για την κατάληξη της έρευνας (για τα email της Κλίντον) και δεν κατανοώ την άρνησή του να δεχτεί την σχεδόν καθολική κρίση ότι έκανε λάθος».
Πρόσθεσε ότι ο Κόμεϊ κακώς παρέκαμψε τον προηγούμενο υπουργό Δικαιοσύνης ο οποίος είχε ανακοινώσει ότι η έρευνα θα πρέπει να κλείσει χωρίς να ασκηθεί δίωξη, αλλά και ότι ο Κόμεϊ προσπάθησε να καλύψει το λάθος του διοχετεύοντας «προσβλητικές πληροφορίες για την Κλίντον».
Το Vox σημειώνει ότι ο Ρόζενσταϊν έχει τη φήμη ενός επαγγελματία με διακομματική καλή φήμη. Είναι δε το πρόσωπο που επιβλέπει την έρευνα για την επιρροή της Ρωσίας μετά την αυτοεξαίρεση του Σέσιονς γιατί είχε πει ψέμματα στη Γερουσία.
Για την Κλίντον ή για τη Ρωσία;
Πέρα από τον τρόπο με τον οποίο έγινε, η αποπομπή αμέσως συνδέθηκε με την έρευνα του FBI για την επιρροή και ανάμειξη της Ρωσίας στις αμερικανικές εκλογές, μία έρευνα που συνεχίζεται από το FBI (παράλληλα γίνεται και από το Κογκρέσο).
Οι Δημοκρατικοί τουλάχιστον αμέσως τη συσχέτισαν με την έρευνα που καλύπτει και στενούς συνεργάτες του Τραμπ.
«Πλησιάζουν οι έρευνες πολύ κοντά στον πρόεδρο; Δεν φαίνεται να είναι σύμπτωση» η αποπομπή, σχολίασε ο επικεφαλής τω Δημοκρατικών στη Γερουσία Τσακ Σούμερ για να εισπράξει μέσα από το Twitter την απάντηση του Τραμπ ότι «ο Σούμερ που κλαίει είχε πει πρόσφατα ότι δεν εμπιστεύεται τον Κόμει και μετά κάνει τον αγανακτισμένο».
Η ξαφνική απόλυση θυμίζει «τη σφαγή του Σαββατόβραδου» το 1973 όταν ο Ρίτσαρντ Νίξον είχε αποπέμψει ειδικό ανεξάρτητο εισαγγελέα που ερευνούσε τον σκάνδαλο του Γουότεργκειτ, σημειώνει ο Guardian.
Αντίστοιχα και ο γερουσιαστής Πάτρικ Λίχι, Δημοκρατικός με τη μεγαλύτερη θητεία στη Γερουσία, έκανε λόγο για «νιξονιανή» απόλυση.
Αλλά και πρόσωπα του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος έδειξαν ενοχλημένοι από την απόφαση αποπομπής του Κόμεϊ. Ο Ρίτσαρντ Μουρ, πρόεδρος της Επιτροπής Πληροφοριών της Γερουσίας, σημείωσε ότι είναι προβληματισμένος από τις αιτίες και το χρονικό της αποπομπής Κόμεϊ ενώ τόνισε ότι η απομάκρυνσή του συνιστά απώλεια για το FBI και τη χώρα.
Ο γερουσιαστής Τζον Μακέιν, προεδρικός υποψήφιος του κόμματος το 2008, σημείωσε ότι η απόλυση του επικεφαλής του FBI καταδεικνύει την ανάγκη συγκρότησης ειδικής βουλευτικής επιτροπής που θα εξετάσει τις ρωσικές παρεμβάσεις στις εκλογές του 2016.
Ο 56χρονος Κόμεϊ, που ήταν μόλις στο τέταρτο έτος της 10ετούς θητείας του στο FBI, είχε εισπράξει τα εύσημα του Τραμπ, λίγο πριν από τις εκλογές, για τον τρόπο με τον οποίο χειρίστηκε την υπόθεση, στην οποία η Κλίντον κατηγορείται ότι χρησιμοποιούσε προσωπικό υπολογιστή εκτός γραφείου για να διαβάζει απόρρητη αλληλογραφία.
Oταν ο Κόμεϊ είχε ξανανοίξει την υπόθεση δύο εβδομάδες πριν από τις εκλογές, ο Τραμπ είχε ότι «χρειάζονται κότσια» για να γίνει αυτό και ότι η πράξη του διοικητή αποκατέστησε την φήμη του. Αν και το ζήτημα έκλεισε γρήγορα γιατί δεν προέκυψε κάτι σοβαρό, το άνοιγμα φαίνεται ότι στοίχισε στην Κλίντον την εκλογή της, πράγμα που πιστεύει η ίδια ενώ τείνουν να το πιστεύουν και εκλογολόγοι.
Το χρονικό των ερευνών
Διεθνή μέσα ενημέρωσης υπενθυμίζουν τη σχέση αγάπης-μίσους μεταξύ του Τραμπ και του Κόμεϊ, αλλά και το πώς έρευνα για την Κλίντον επηρέασε άμεσα την προεκλογική περίοδο.
Η υπόθεση είχε έλθει στο φως τον Αύγουστο του 2015 όταν η Washington Post ανέφερε ότι το FBI ερευνά την χρήση από την Κλίντον, όσο ήταν υπουργός Εξωτερικών, ενός προσωπικού διακομιστή με τον οποίο είχε πρόσβαση σε απόρρητη ηλεκτρονική αλληλογραφία. Αν αποδεικνυόταν η παράτυπη χρήση, η Κλίντον θα μπορούσε να βρεθεί κατηγορούμενη για την παράνομη χρήση απόρρητου υλικού.
Η έρευνα λίγο ως πολύ συνεχίστηκε για περίπου ένα χρόνο, οπότε τον Ιούλιο του 2016, μεσούσης της προεκλογικής περιόδου, ο Κόμεϊ ανακοίνωσε ότι η Κλίντον ήταν μεν αμελής αλλά συνιστούσε να μην ασκηθεί δίωξη εναντίον της.
Την ίδια περίοδο άρχισε η έρευνα του FBI για την επιρροή της Ρωσίας στις αμερικανικές εκλογές μέρος της οποίας ήταν η παραβίαση των συστημάτων του Δημοκρατικού Κόμματος και η διαρροή εσωτερικής αλληλογραφίας.
Στις 28 Οκτωβρίου ο Κόμεϊ ζήτησε να ανοίξει εκ νέου η υπόθεση των email της Κλίντον επικαλούμενος νέο υλικό. Αυτή η κίνηση αιφνιδίασε και εξόργισε την Κλίντον που κατήγγειλε ευθεία παρέμβαση στην προεκλογική εκστρατεία, 10 ημέρες πριν από την αναμέτρηση.
Αν και το FBI έκλεισε το θέμα στις 6 Νοεμβρίου, δύο ημέρες πριν από τις εκλογές, χωρίς –και πάλι- να έχει προκύψει κάτι το επιβαρυντικό, η ζημιά για την Κλίντον είχε γίνει. Θεωρείται ότι η κίνηση του FBI αποθάρρυνε μια μάζα αναποφάσιστων ψηφοφόρων, οι οποίοι αν έκλιναν προς την Κλίντον και όχι τον Τραμπ μπορεί να της έδιναν τη νίκη.
Ο Τραμπ ζήτησε από τον Κόμεϊ να παραμείνει στη θέση του, ενώ το FBI συνέχιζε την έρευνα για τις σχέσεις του επιτελείου Τραμπ με τη Μόσχα. Στα τέλη Μαρτίου ο Κόμεϊ επιβεβαίωσε ότι το FBI όντως έρευνα την πιθανή σχέση συνεργατών του Τραμπ με τη ρωσική πλευρά.
Ετσι όμως φτάσαμε στην αποπομπή του Κόμεϊ για μια υπόθεση που είχε κλείσει.