«Ανησυχώ για το σήμερα, αλλά και για το μέλλον. Το μόνο που μπορώ είναι να ελπίζω ότι θα επιστρέψουμε στην ορθολογική σκέψη. Διότι δεν αποκλείω καθόλου έναν γενικευμένο πόλεμο στη Μέση Ανατολή, με εμπλοκή της Τεχεράνης, της λιβανικής Χεζμπολάχ και άλλων». Ο Σάρι Νουσεϊμπέχ, ο 74χρονος καθηγητής Φιλοσοφίας και πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Αλ Κουντς, που θεωρείται ο σημαντικότερος διανοούμενος της Παλαιστίνης, από το σπίτι του στην Ανατολική Ιερουσαλήμ ανέλυσε πολιτικά την κατάσταση στη Γάζα μιλώντας στην Corriere della Sera.
Οι παρατηρήσεις του αφορούν τη θρησκειοποίηση της πολιτικής γενικά, αλλά και του συγκεκριμένου θέματος της παλαιστινιακής ανεξαρτησίας, μετά τις Συμφωνίες του Οσλο. «Τι πήγε στραβά» ήταν η ερώτηση. «Η ανάπτυξη του εξτρεμισμού» απάντησε. Δεν τον απέδωσε μόνο στο λεγόμενο πολιτικό Ισλάμ, στις τάξεις του οποίου ασφαλώς συγκαταλέγεται και η Χαμάς, αλλά και στην ισραηλινή πλευρά. Ο εβραϊκός εξτρεμισμός εκδηλώθηκε με δύο τρόπους στο Ισραήλ: και σε κομματικό επίπεδο και σε επίπεδο εποίκων.
«Οι δύο ριζοσπαστισμοί τροφοδοτούν ο ένας τον άλλον. Στο Ισραήλ οι έποικοι και η θρησκευτική Δεξιά κηρύττουν την ανάγκη εκδίωξης των Παλαιστινίων στο εξωτερικό. Για αυτούς πρόκειται περί υλοποίησης ενός θεϊκού σχεδίου. Η Χαμάς κάνει το ίδιο στο όνομα του Ισλάμ και αυτό αναζωπυρώνεται τώρα». Φυσικά, στο δεδομένο πλαίσιο δεν χρειάζονται κοσμογονικά γεγονότα για να αρπάξει φωτιά η Παλαιστίνη: «Ακόμη και από μικρές προκλήσεις, καθημερινές, μπορεί να προκύψουν σοβαρές αντιδράσεις, τροφοδοτώντας την αποσταθεροποίηση μέχρι το σημείο του ανοιχτού πολέμου».
Στο ζήτημα του πολιτικού κενού που παρουσιάστηκε στην Παλαιστίνη και το κάλυψε η Χαμάς, ο Νουσεϊμπέχ τοποθετήθηκε όταν η Corriere του θύμισε ότι κάποτε υπέστη ο ίδιος προπηλακισμό από τους φοιτητές του επειδή διαπραγματευόταν με το ισραηλινό κόμμα Λικούντ. «Αυτό συνέβη πριν από το ξέσπασμα της Ιντιφάντα, τον Δεκέμβριο του 1987» είπε. Αλλά δεν στάθηκε στο περιστατικό.
«Επιδιώχθηκε συμφωνία μεταξύ του ισραηλινού εθνικισμού και της Φατάχ, της ομάδας του Αραφάτ. Ομως το Εργατικό Κόμμα του Ισραήλ, το οποίο ήταν και αυτό μέρος της κυβέρνησης, διαπραγματευόταν κρυφά με τον βασιλιά Χουσεΐν της Ιορδανίας. Μάλλον μας μπλόκαρε το άλλο στρατόπεδο». Εντόπισε τη μεγάλη διαφορά μεταξύ εκείνης της εποχής και της σημερινής. «Εμείς οι Παλαιστίνιοι είχαμε τότε μία και μοναδική οργάνωση για να μας εκπροσωπεί. Σήμερα είμαστε διχασμένοι και αυτήν την κατάσταση εκμεταλλεύονται οι Ισραηλινοί, αφού μας αντιμετωπίζουν σαν μεμονωμένες ομάδες. Δεν υπάρχει ενότητα».
Με την παρατήρηση της Corriere ότι δεν υπάρχει Αριστερά στο Ισραήλ για συνομιλίες ο Νουσεϊμπέχ μάλλον συμφώνησε, απαντώντας ότι «οι όποιες επαφές είναι προσωπικές», δηλαδή ανίκανες να παράξουν πολιτικό αποτέλεσμα. Ενώ υπογράμμισε ότι τα πράγματα άλλαξαν επί τα χείρω μετά τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου.
«Tότε οι Ισραηλινοί ένιωσαν την ανάγκη να αποκαταστήσουν την ικανότητα αποτροπής, έτσι τώρα κυριαρχεί η γλώσσα της δύναμης. Για αυτούς οι Παλαιστίνιοι πρέπει να φοβούνται και πάλι τα αντίποινα. Οι έποικοι είναι οπλισμένοι, μάλιστα τους δίνεται το πράσινο φως για να χτυπήσουν κατά βούληση. Γινόμαστε μάρτυρες πρωτοφανούς ανθρωποκυνηγητού. Αυτά τα εγκλήματά τους μένουν ατιμώρητα».
O Νουσεϊμπέχ ακτινογράφησε τον βασανιζόμενο αυτές τις ημέρες παλαιστινιακό λαό της Λωρίδας της Γάζας ως εξής: «Οταν η Γάζα χτυπιέται τόσο σκληρά, μου φαίνεται ότι οι άνθρωποι είναι τόσο απελπισμένοι που είναι έτοιμοι για όλα. Κυριαρχεί η φιλοσοφία του μαρτυρίου. Δεν ακούω διαμαρτυρίες, αλλά εκκλήσεις για ιερό πόλεμο. Ο άνθρωπος φτάνει σε τέτοιο βαθμό ταλαιπωρίας που δεν ενδιαφέρεται πλέον για τη μοίρα του σε ατομικό επίπεδο.
»Οι νέες γενιές της Γάζας, κλεισμένες μέσα στον φράχτη των Ισραηλινών, θεωρούν τους αντάρτες της Χαμάς ήρωες που άνοιξαν τη φυλακή και έδειξαν τον δρόμο προς την ελευθερία. Βλέπω πολλές ομοιότητες μεταξύ της ιδεολογίας της Χαμάς, περί μαρτύρων, και της ιδεολογίας των εβραίων εποίκων: και οι δύο έχουν θεολογική κοσμοθεωρία που δικαιολογεί τον ριζοσπαστισμό τους».
Στην ερώτηση «πώς βλέπουν οι Παλαιστίνιοι τη φρίκη της 7ης Οκτωβρίου» απάντησε: «Γενικά θεωρείται στρατιωτική επιτυχία, η οποία κατέρριψε τον μύθο του αήττητου του εχθρού και επανέφερε το Παλαιστινιακό στο επίκεντρο της προσοχής. Ελάχιστοι πιστεύουν το ισραηλινό αφήγημα περί ωμοτήτων εις βάρος αμάχων. Πολλοί πιστεύουν ότι πολλοί θάνατοι εβραίων προκλήθηκαν από την αντίδραση των στρατιωτών».
Για το μέλλον, άμεσο και πιο μακρινό, ο Νουσεϊμπέχ εξέφρασε τις δικές του ελπίδες, μάλλον αβάσιμες προς το παρόν: επί της ουσίας είπε ότι η Παλαιστινιακή Αρχή πρέπει να ανακτήσει τον πολιτικό έλεγχο στη Λωρίδα της Γάζας από τη Χαμάς, και μάλιστα με εμπλοκή άλλων αραβικών χωρών.
«Πολλοί βλέπουν με τρόμο το νέο μίσος μεταξύ εβραίων και Αράβων, που οδηγεί στο τέλος της ειρηνικής συνύπαρξης και των Συμφωνιών του Οσλο. Εχουμε γυρίσει δεκαετίες πίσω, ‘‘απανθρωπίζουμε’’ ο ένας τον άλλον. Παραμένω, όμως, αισιόδοξος στην ψυχή μου. Οι ειρηνευτικές συμφωνίες του Καμπ Ντέιβιντ μεταξύ Αιγύπτου και Ισραήλ, το 1979, ήρθαν μετά το σοκ του Πολέμου του Γιόμ Κιπούρ, το 1973. Πιστεύω ότι κάποια στιγμή ο Αμπού Μάζιν [σ.σ.: ο Μαχμούντ Αμπάς] πρέπει να εμπλακεί στη διαχείριση της Γάζας μαζί με την Ιορδανία και την Αίγυπτο. Και αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει νέες ελπίδες…»