Ο Βλαντίμιρ Πούτιν επιμένει να παρουσιάζει και να ερμηνεύει την ύπαρξη της Ρωσίας αλλά και τη δική του ως έναν διαρκή και σκληρό αγώνα κατά της κακόβουλης και επεκτατικής Δύσης ενώ ένας από τους διακηρυγμένους στόχους της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία ήταν να κρατηθεί το ΝΑΤΟ μακριά από τη ρωσική επικράτεια.
Επειτα από 78 ημέρες πολέμου, ωστόσο, είναι ξεκάθαρο ότι έπεσε έξω στους υπολογισμούς του. «Το ότι έπεισε τον εαυτό του πως τα κράτη της Δύσης δεν θα συμπαραστέκονταν στην Ουκρανία για τον απλό λόγο ότι δεν απολαμβάνει την προστασία του Αρθρου 5 του Βορειοατλαντικού Συμφώνου καταδεικνύει ότι η αντίληψή του όσον αφορά την γεωπολιτική πραγματικότητα είναι τύπου “Η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων”», επισημαίνεται χαρακτηριστικά σε άρθρο της βρετανικής Telegraph.
Βλέποντας το ΝΑΤΟ και τη Δύση να συσπειρώνονται, παρά τις όποιες διαφορές των κρατών-μελών τους, γύρω από την Ουκρανία, ο επικεφαλής του Κρεμλίνου σίγουρα θα εξοργίστηκε. Τώρα, όμως, καλείται να συμβιβαστεί με μια νέα πραγματικότητα, όπως αυτή έχει ήδη αρχίσει να διαμορφώνεται μετά την ανακοίνωση της Φινλανδίας ότι επιθυμεί να ενταχθεί στη Βορειοατλαντική Συμμαχία και μάλιστα το ταχύτερο. Οσον αφορά την όμορη Σουηδία, η οποία επίσης οδεύει προς το ΝΑΤΟ, την Τετάρτη η πρωθυπουργός της χώρας Μαγκνταλένα Αντερσον υποδέχτηκε τον βρετανό ομόλογό της Μπόρις Τζόνσον στο πλαίσιο σύναψης συμφωνιών ασφαλείας μεταξύ της Βρετανίας, της Σουηδίας και της Φινλανδίας.
Στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ που θα πραγματοποιηθεί στη Μαδρίτη τον επόμενο μήνα αναμένεται να παρευρεθούν αμφότερες οι χώρες αλλά και να συμμετάσχουν σε όλες τις διαβουλεύσεις (με εξαίρεση εκείνες που αφορούν τις πυρηνικές δυνατότητες της συμμαχίας) με την ιδιότητα του «παρατηρητή».
Υπέρ της ένταξης των δύο βορειοευρωπαϊκών χωρών στο ΝΑΤΟ φέρεται ότι τάσσονται και τα τριάντα κράτη-μέλη της συμμαχίας ενώ, παρόλο που για να καταστούν πλήρη μέλη η Φινλανδία και η Σουηδία θα απαιτηθούν (για διαδικαστικούς λόγους) από έξι έως οκτώ μήνες, θα αντιμετωπίζονται εξαρχής ωσάν να ήταν.
Δίχως να επικαλεστεί συγκεκριμένα το Αρθρο 5 του ΝΑΤΟ, ο Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος πέρα από τη Στοκχόλμη επισκέφτηκε και το Ελσίνκι την Τετάρτη, ουσιαστικά είπε πως μόλις καταθέσουν αίτημα ένταξης στη συμμαχία αμφότερες οι χώρες θα χαίρουν αυτομάτως της συλλογικής προστασίας που προσφέρει.
Οσον αφορά την αντίδραση της Μόσχας, νατοϊκοί αξιωματούχοι θεωρούν σχεδόν απίθανο το ενδεχόμενο το Κρεμλίνο να στραφεί, όπως έχει απειλήσει, εναντίον της Σουηδίας και της Φινλανδίας. Ερωτηθείς εάν θα μπορούσε η Μόσχα να πλήξει κάποια από τις δύο χώρες ως αντίδραση στην κατάθεση αιτήματος ένταξης στο ΝΑΤΟ, ο υπουργός Αμυνας της Βρετανίας Μπεν Γουάλας αρκέστηκε να διερωτηθεί απλά «με τι;», σημειώνοντας πως η Ρωσία στην Ουκρανία έχει απολέσει έως σήμερα περίπου το 16% όλων των χερσαίων δυνάμεών της.
Η ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ πρόκειται να αποτελέσει την πιο σημαντική γεωπολιτική ανακατάταξη στη Βόρεια Ευρώπη εδώ και μία γενιά. «Πολιτικά, πρόκειται για κάτι τεράστιο. Η Βαλτική θα μετατραπεί σε εσωτερική λίμνη του ΝΑΤΟ, όπου το ρωσικό Ναυτικό δεν θα μπορεί να επιχειρεί παρά μόνο κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας», είπε στην Telegraph ο Πέκα Τόβερι, πρώην επικεφαλής της υπηρεσίας Πληροφοριών των ενόπλων δυνάμεων της Φινλανδίας.
«Νομίζω ότι κάποιοι στο Κρεμλίνο θα αναρωτηθούν τι διάολο συμβαίνει. Η Ρωσία βρισκόταν σε μια γεωστρατηγική κατάσταση στην κεντροανατολική Ευρώπη που ήταν πολύ ευεργετική. Είχαν στην τσέπη τους τη Λευκορωσία, στην τσέπη τους ένα κομμάτι της Ουκρανίας. Στη συνέχεια αυτή η “στρατηγική ιδιοφυία” ανέτρεψε τα δεδομένα και έχασαν τη Βόρεια Ευρώπη ολοκληρωτικά. Τώρα δεν υπάρχει κανένας τρόπος να προστατεύσουν την Χερσόνησο Κόλα και την Αγία Πετρούπολη εάν γίνει πόλεμος με το ΝΑΤΟ», συμπλήρωσε ο φινλανδός αξιωματούχος.
Η Χερσόνησος Κόλα, στο ακραίο βορειοδυτικό τμήμα της Ρωσίας, είναι η έδρα του Βόρειου Στόλου του Πολεμικού Ναυτικού της Ρωσίας και με την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, σε περίπτωση εχθροπραξιών μεταξύ των δύο πλευρών, τα ρωσικά υποβρύχια και πλοία που θα θέλουν να εισέλθουν στον Ατλαντικό Ωκεανό θα είναι εξαιρετικά ευάλωτα.
Εως και λίγες εβδομάδες πριν ο Βλαντίμιρ Πούτιν διατάξει τα στρατεύματά του να εισβάλουν στην Ουκρανία, το ενδεχόμενο να επιδιώξουν η Φινλανδία και η Σουηδία να ενταχθούν στη Βορειοατλαντική Συμμαχία θεωρούνταν ακόμα σχεδόν απίθανο.
«Οι δημοσκοπήσεις από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 ήταν αξιοσημείωτα σταθερές με το 60-70% των πολιτών να τάσσεται κατά της ένταξης στο ΝΑΤΟ, ακόμη και μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία», σημείωσε ο Τσάρλι Σαλόνιους-Παστερνάκ, επικεφαλής ερευνητής στο Φινλανδικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων. «Τώρα περίπου το 65% των πολιτών τάσσεται υπέρ» ενώ το ποσοστό αναμένεται να αυξηθεί μετά την ιστορική απόφαση της φινλανδικής ηγεσίας να προτείνει επίσημα την ένταξη της χώρας στους κόλπους της μεγαλύτερης και ισχυρότερης στρατιωτικής συμμαχίας στον κόσμο.
Παρά τις ζοφερές αναμνήσεις του αποκαλούμενου Χειμερινού Πολέμου μεταξύ της Φινλανδίας και της ΕΣΣΔ που ξέσπασε τον Νοέμβριο του 1939 και τερματίστηκε τον Μάρτιο του 1940, οι Φινλανδοί συνέχισαν να έχουν στενούς οικονομικούς και πολιτισμικούς δεσμούς με τη Ρωσία. Ωστόσο ο πόλεμος στην Ουκρανία αναπόφευκτα κατέστησε μη βιώσιμη την ιστορικά τεταμένη σχέση μεταξύ της Φινλανδίας και της Ρωσίας.
«Είναι σαφές ότι η εισβολή επηρέασε πραγματικά τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών», ανέφερε στη βρετανική εφημερίδα η Τάνια Γιασκελάινεν, αναπληρώτρια γενική διευθύντρια του υπουργείου Εξωτερικών της Φινλανδίας. Υπογράμμισε, όμως, πως πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες, ούτως ώστε να παραμείνουν ανοιχτοί κάποιοι δίαυλοι επικοινωνίας με στόχο τη συνεργασία όσον αφορά ζητήματα όπως η μετανάστευση, η αντιμετώπιση της εγκληματικότητας, οι μεταφορές αλλά και η ασφάλεια του εφοδιασμού υπό τις δυτικές κυρώσεις.
Οσον αφορά τη συνεισφορά της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, έχοντας αρχίσει να προετοιμάζεται για το χειρότερο (έναν πόλεμο με τη Μόσχα) πολύ πριν από την κατάρρευση της ΕΣΣΔ και συνεχίζοντας να εξοπλίζεται και μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, η χώρα διαθέτει σήμερα έναν από τους πιο αξιόμαχους στρατούς στην Ευρώπη. Η Φινλανδία των 5,5 εκατομμυρίων κατοίκων διαθέτει 900.000 εφέδρους ενώ η στρατιωτική θητεία είναι υποχρεωτική.
Για τις ένοπλες δυνάμεις της περηφανεύεται και η Σουηδία, ειδικά για τον στόλο υποβρυχίων και τα αεροσκάφη συλλογής πληροφοριών, επιτήρησης και αναγνώρισης (ISR) που διαθέτει. «Είμαστε τόσο κοντά, πρακτικά είμαστε μέλος ήδη», ανέφερε σχετικά με τις προθέσεις της Στοκχόλμης όσον αφορά την ένταξή της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ ο Πίτερ Χουλτκβίστ, υπουργός Αμυνας της χώρας.