«Μικρά παιδιά, μικρά προβλήματα. Μεγάλα παιδιά, μεγάλα προβλήματα» λέει μια πολύ γνωστή ρωσική παροιμία. Το ρητό, καθώς και άλλα που υποδηλώνουν ότι η ανατροφή των παιδιών είναι κάθε άλλο παρά πηγή απεριόριστης χαράς, πρόκειται να κηρυχτεί παράνομο στη Ρωσία, βάσει ενός νόμου που θέτει εκτός νόμου αυτό που η Μόσχα περιγράφει ως «κίνηση για ζωή χωρίς παιδιά».
Ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου της χώρας, Βιάτσεσλαβ Βολόντιν, είπε ότι οι βουλευτές επεξεργάζονται νομοθεσία για την απαγόρευση της διαδικτυακής «προπαγάνδας» ή των ΜΜΕ που ενθαρρύνουν «τη συνειδητή άρνηση απόκτησης παιδιών». Σύμφωνα με τους Times, o νόμος έρχεται καθώς η Ρωσία αντιμετωπίζει αυτό που το Κρεμλίνο αποκαλεί μια «καταστροφική» μείωση των γεννήσεων, κατάσταση που έχει επιδεινωθεί από τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Η επικεφαλής της επιτροπής οικογενειακών θεμάτων του ρωσικού Κοινοβουλίου, Νίνα Οστάνινα, είπε ότι ο νόμος θα καταστήσει παράνομο το να γράφεις ή να λες πράγματα όπως «τα παιδιά είναι βάρος» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή στην τηλεόραση. Ο Οστάνινα πρόσθεσε ότι η Ρωσία χρειάζεται μια «ειδική δημογραφική επιχείρηση» για να ενισχύσει τον πληθυσμό της που μειώνεται, μια αναφορά στον όρο του Κρεμλίνου για την εισβολή του στην Ουκρανία.
Η Ρωσία, γράφουν οι Times, κατέγραψε το χαμηλότερο ποσοστό γεννήσεων των τελευταίων 25 ετών το πρώτο εξάμηνο του 2024, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία. Ο Ντμίτρι Πεσκόφ, εκπρόσωπος του Πούτιν, περιέγραψε το ποσοστό ως «καταστροφικό για το μέλλον του έθνους».
Την περασμένη εβδομάδα η Βαλεντίνα Ματβιγιένκο, επικεφαλής της ρωσικής Ανω Βουλής, εξαπέλυσε σφοδρή επίθεση κατά του «ριζοσπαστικού» Δυτικού φεμινισμού. Από τους στενότερους συμμάχους του Πούτιν, η Ματβιγιένκο είπε στην εφημερίδα Izvestia ότι η «κύρια αποστολή» μιας γυναίκας στη ζωή είναι να γίνει σύζυγος και μητέρα.
Θεωρούμενη ευρέως ως «η πιο ισχυρή γυναίκα της Ρωσίας μετά τη Μεγάλη Αικατερίνη», η Μαρβιγιένκο είπε πως θα έπρεπε να είναι παράνομο να λέγεται δημόσια ότι η επιλογή να μην κάνει κάποιος παιδιά είναι αποδεκτή ή θετική. Το μονάκριβο παιδί της, ο Σεργκέι, είναι ένα πλούσιο τραπεζικό στέλεχος.
Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, από τους μεγαλύτερους υποστηρικτές του Πούτιν, υποστήριξε την πρόταση. «Οι ιδεολογίες που μισούν τα παιδιά και τους ανθρώπους, ιδιαίτερα αυτές που προωθούν την άρνηση της τεκνοποίησης, πρέπει να απαγορευθούν και να χαρακτηριστούν εξτρεμιστικές, αφού καταστρέφουν το μέλλον μας» είπε ο Φιοντόρ Λουκιάνοφ, επικεφαλής της επιτροπής της Εκκλησίας για την υπεράσπιση της μητρότητας και της παιδικής ηλικίας.
Το ίδιο νομοσχέδιο απορρίφθηκε πέρυσι από τους βουλευτές, μετά τις ανησυχίες των εκκλησιαστικών αξιωματούχων ότι θα απαγόρευε ακούσια και την αγαμία της μοναστικής ζωής. Τώρα αναδιατυπώθηκε, ώστε να αντιμετωπίσει αυτές τις ανησυχίες, ανέφεραν τα κρατικά ΜΜΕ.
Ο πληθυσμός της Ρωσίας, που σήμερα φτάνει τα 146,1 εκατομμύρια, θα μπορούσε να συρρικνωθεί σε περίπου 130 εκατομμύρια τα επόμενα 20 χρόνια, σύμφωνα με την Rosstat, την κρατική στατιστική υπηρεσία. Μέχρι το 2100 ο πληθυσμός της χώρας θα μπορούσε να έχει μειωθεί στο μισό, σε μόλις 74 εκατομμύρια, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Εθνη.
Οι επικριτές της νέας νομοθεσίας, όπως επισημαίνουν οι Times, υποστηρίζουν ότι τα οικονομικά προβλήματα και ο πόλεμος στην Ουκρανία, και όχι το ανύπαρκτο «κίνημα κατά της απόκτησης παιδιών», είναι οι κύριοι λόγοι για τους οποίους πολλά ζευγάρια στη Ρωσία δεν κάνουν οικογένεια. «Σε συνθήκες πολέμου και κοινωνικής ανασφάλειας οι άνθρωποι θέλουν να γεννούν όλο και λιγότερο» έγραψε η Ντάρια Σερένκο, μια εξόριστη φεμινίστρια ακτιβίστρια, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Περίπου 200.000 ρώσοι στρατιώτες πιστεύεται ότι έχουν σκοτωθεί στην Ουκρανία, ενώ τουλάχιστον 650.000 άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει τη χώρα από την έναρξη του πολέμου. «Με ποιον να κάνω παιδί;» αναρωτήθηκε η σύζυγος ενός ρώσου στρατιώτη που βρίσκεται στο μέτωπο, σε πρόσφατο διαδικτυακό βίντεο.
Οδηγίες και σε γιατρούς για αποτροπή των αμβλώσεων
Το ποσοστό γονιμότητας της Ρωσίας, που αντιπροσωπεύει τον μέσο αριθμό παιδιών που γεννήθηκαν από μια γυναίκα κατά τη διάρκεια της ζωής της, είναι 1,4. Αν και αυτό το ποσοστό είναι υψηλότερο από το αντίστοιχο σε πολλές Δυτικές χώρες, ο Πούτιν είπε ότι η επιβίωση της Ρωσίας ως «εθνοτικής ομάδας» εξαρτάται από τις γυναίκες που έχουν τουλάχιστον δύο παιδιά. «Και για να επεκταθείς και να αναπτυχθείς, χρειάζεσαι τουλάχιστον τρία παιδιά» είχε πει τον Φεβρουάριο.
Λίγο μετά την έναρξη του πολέμου το Κρεμλίνο αποκατέστησε ένα βραβείο της σοβιετικής εποχής, αυτό της «Μητέρας Ηρωίδας». Το βραβείο, που συνοδεύεται από αμοιβή 1 εκατ. ρουβλίων (περίπου 10.000 ευρώ), απονέμεται σε μητέρες με δέκα ή περισσότερα παιδιά.
Πέρυσι, η Μαργκαρίτα Πάβλοβα, μια ρωσίδα γερουσιαστής, είπε ότι είναι λάθος να ενθαρρύνουμε τις γυναίκες να σπουδάσουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, καθώς πιθανότατα θα κάνουν λιγότερα παιδιά.
Η εκστρατεία για την ενθάρρυνση των Ρώσων να γεννούν περισσότερα παιδιά συνοδεύεται από προσπάθειες περιορισμού των δικαιωμάτων στην άμβλωση. Ο Πατριάρχης Κύριλλος, ο επικεφαλής της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, προέτρεψε το Κρεμλίνο να θεωρήσει έγκλημα την «υποκίνηση» μιας γυναίκας σε έκτρωση, ενώ ιδιωτικές κλινικές σε ορισμένες περιοχές δέχονται πιέσεις να σταματήσουν να παρέχουν υπηρεσίες διακοπής της εγκυμοσύνης. Το υπουργείο Υγείας έχει επίσης εκδώσει κατευθυντήριες γραμμές που λένε στους γιατρούς πώς να αποτρέπουν τις γυναίκες από τις αμβλώσεις.
«Ο αγώνας κατά των αμβλώσεων δεν φαίνεται να αποτελεί έκφραση της χριστιανικής ηθικής. Υπάρχει μόνο ένας στόχος εδώ: να γεννιούνται περισσότεροι άνθρωποι που θα γίνουν τροφή για τα κανόνια» ανέφερε στους Times η Ελβίρα Βιχάρεβα, ακτιβίστρια της αντιπολίτευσης.
Οσοι παραβιάζουν τον νέο νόμο θα αντιμετωπίζουν πρόστιμα έως και 400.000 ρουβλιών (περίπου 4,500 ευρώ), δήλωσε ο Βολόντιν. Οι εταιρείες που παραβιάζουν τον νόμο θα τιμωρούνται με πρόστιμο έως και 5 εκατ. ρουβλίων (περίπου 60.000 ευρώ). Η πείρα δείχνει, ωστόσο, ότι οι νόμοι ενάντια σε αυτό που ο Πούτιν περιγράφει ως «καταστροφικές Δυτικές ιδεολογίες» είναι επιρρεπείς σε κλιμάκωση μόλις εγκριθούν από το Κρεμλίνο.
Πέρυσι η Ρωσία έθεσε εκτός νόμου το «διεθνές δημόσιο κίνημα LGBT» ως εξτρεμιστικό. Δύο υπάλληλοι μιας οργάνωσης υπέρ των ομοφυλοφίλων συνελήφθησαν λίγο μετά την έναρξη ισχύος του νόμου και αντιμετωπίζουν ποινή φυλάκισης έως και δέκα ετών. Αυτή η απαγόρευση είχε τις ρίζες της στον περιβόητο νόμο για την «γκέι προπαγάνδα», ο οποίος αρχικά, το 2013 που εγκρίθηκε, όριζε για τους παραβάτες μόνο πρόστιμα.
Οι επιθέσεις από ρώσους αξιωματούχους σε άτομα που έχουν επιλέξει να μην κάνουν παιδιά απηχούν σχόλια του Τζέι Ντι Βανς, του Ρεπουμπλικανού υποψηφίου αντιπροέδρου στις ΗΠΑ. Ο Βανς αποκάλεσε τις κορυφαίες Δημοκρατικές «άτεκνες κυρίες με γάτες» και πρότεινε να μην τους επιτραπεί να διεκδικήσουν κάποιο αξίωμα.