Ενας ναός αρχαιοελληνικού στυλ έχει στηθεί στο κέντρο μιας γερμανικής πόλης. Αλλά αντί από μάρμαρο, είναι φτιαγμένος από βιβλία, πολλά βιβλία που κατά καιρούς είχαν απαγορευτεί σε κάποιες χώρες του κόσμου.
Είναι ο «Παρθενώνας των βιβλίων», ένα έργο της αργεντινής Μάρτα Μινουχίν που τοποθετήθηκε σε μία από τις κεντρικές πλατείες του Κάσελ, της πόλης που εδώ και πάνω από μισό αιώνα φιλοξενεί κάθε πέντε χρόνια την Documenta, μια από τις πιο σημαντικές διεθνείς εκθέσεις τέχνης.
Το έργο έχει ακριβώς τις ίδιες διαστάσεις με τον Παρθενώνα στην Αθήνα.
Το μήνυμα του έργου εύγλωττο και επίκαιρο: μια διαμαρτυρία ενάντια στη λογοκρισία κάθε είδους. Αλλά και το σημείο είναι εξόχως συμβολικό: την δεκαετία του 1930 στο ίδιο σημείο οι Ναζί έκαιγαν βιβλία.
Εξάλλου και για την ίδια την 74χρονη Μινουχίν, μια από τις εμβληματικές μορφές της pop-art στη Νότια Αμερική, είναι το «πλέον πολιτικό» από τα έργα της.
Συνολικά έργα από 160 καλλιτέχνες που προέρχονται από 50 χώρες εκτίθενται στην Αθήνα και το Κάσελ της Γερμανίας, στο οποίο οι εκδηλώσεις θα συνεχιστούν ως τις 17 Σεπτεμβρίου. Η έκθεση θα διαρκέσει στην Αθήνα ως τις 16 Ιουλίου.
Το Προσφυγικό και η κρίση του καπιταλισμού είναι από τα κυρίαρχα θέματα της έκθεσης.
Καλλιτέχνες που έχουν γνωρίσει την προσφυγιά στις πατρίδες τους εκθέτουν στην documenta, όπως ένας Κούρδος, ο Χίουα Κ., ο οποίος περνώντας κάποτε από την Πάτρα για την Ευρώπη βρήκε προσωρινό καταφύγιο σε ένα σωρό από κεραμικούς σωλήνες. Από αυτούς εμπνεύστηκε το έργο του, λέει στο Reuters.
«Ποτέ ξανά Δίστομο»
Σήμερα 10 Ιουνίου είναι η μαύρη επέτειος της σφαγής του Διστόμου από τα ναζιστικά στρατυεύματα.
Σε μια συμβολική και φορτισμένη κίνηση, κάτοικοι του Κάσελ υποδέχτηκαν το Σάββατο τους προέδρους, της Ελλάδας και της Γερμανίας, Προκόπη Παυλόπουλο και Φρανκ-Βάλτερ Στάινμαγερ, κρατώντας πλακάτ στα οποία ήταν γραμμένα στα ελληνικά «Ποτέ ξανά Δίστομο».
Στα πλακάτ αναφερόταν επίσης ο αριθμός των 218 εκτελεσθέντων από τα γερμανικά στρατεύματα. Οι δύο πρόεδροι υπέγραψαν στα πλακάτ των συγκεντρωθέντων και μαζί τέλεσαν τα εγκαίνια της έκθεσης. Οι δύο ηγέτες είχαν εγκαινιάσει από κοινού τον Απρίλιο το αθηναϊκό τμήμα της έκθεσης, η οποία για πρώτη φορά στην ιστορία της μοιράζεται ανάμεσα σε δύο πόλεις.
«Οσο δεν ξεχνάμε τι συνέβη στο Δίστομο, δίνουμε την απάντηση που πρέπει σε αυτά τα υπολείμματα και πρέπει να θυμόμαστε ότι η Δημοκρατία είναι εύθραυστο αγαθό, πρέπει να την υπερασπιζόμαστε κάθε φορά», επισήμανε ο κ. Παυλόπουλος που πρόσθεσε ότι είδε «με ιδιαίτερη συγκίνηση» του ανθρώπους που συγκεντρώθηκαν στο Κάσελ και συμπλήρωσε ότι «μπορεί να βρισκόμαστε στο Κάσελ αλλά ο νους μας και η ψυχή μας είναι στο Δίστομο».
Σε δήλωση του σχετικά με τη σημασία των εγκαινίων, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τόνισε ότι βρισκόμαστε όλοι εδώ για να θυμίσουμε ότι Ευρώπη πριν από όλα είναι ο πολιτισμός της. «Η Ελλάδα βρίσκεται εδώ προσφέροντας το δικό της αντίδωρο, όπως ονομάζει η Ελλάδα τη δική της συνεισφορά στο μεγάλο αυτό παγκόσμιο γεγονός», υπογράμμισε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας
Αναφερόμενος στον «Παρθενώνα των Βιβλίων», ο κ. Παυλόπουλος είπε ότι μας θυμίζει την ρήση του Αντρέ Μαλρό το 1959, ότι ο δυτικός πολιτισμός έχει την αφετηρία του στον Παρθενώνα. Πρόσθεσε, όπως αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, ότι αυτός είναι ο λόγος που ζητάμε τα γλυπτά του Παρθενώνα πίσω, επειδή ανήκουν σε ένα μνημείο που ανήκει στην ανθρωπότητα και συμβολίζει από μόνο του και με μοναδικότητα την αρχή και την πορεία του δυτικού πολιτισμού.
Στο Κάσελ βρίσκεται ακόμη η υπουργός Πολιτισμού Λυδία Κονιόρδου και ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης.
Σε δηλώσεις του ο κ. Καμίνης επισήμανε ότι η ταυτόχρονη διοργάνωση της documenta 14 στις δύο πόλεις της Ελλάδας και της Γερμανίας, αποτελεί γεγονός υψίστης σημασίας, μεγάλη τιμή και ευκαιρία για την Αθήνα, και έδωσε στην διεθνή διοργάνωση χαρακτήρα Ολυμπιακών της σύγχρονης τέχνης.
Στο Κάσελ έχουν φτάσει για τα εγκαίνια της έκθεσης περίπου 4.000 δημοσιογράφοι και 10.000 καλλιτέχνες και επαγγελματίες.
Το μεσημέρι της Παρασκευής, ο κ. Παυλόπουλος και η σύζυγός του Βλασία έγιναν δεκτοί στο προεδρικό μέγαρο στο Βερολίνο, από τον πρόεδρο της Γερμανίας Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ και τη σύζυγό του. Οι δύο άνδρες είχαν κατ’ιδίαν συνάντηση, πραγματοποιώντας από κοινού περίπατο στους κήπους του μεγάρου.
Στις προσφωνήσεις των δύο ηγετών δεν έλειψαν οι αναφορές στα τρέχοντα.
Ο πρόεδρος της Γερμανίας Φρανκ Βάλτερ Σταινμάιερ ανέφερε ότι το μέλλον της Ευρώπης χωρίς την Ελλάδα είναι στον ίδιο βαθμό αδιανόητο όσο και το παρελθόν της χωρίς την Ελλάδα, ανέφερε.
Από την πλευρά του, ο κ. Παυλόπουλος σημείωσε ότι η Ελλάδα ανέκαθεν υπήρξε πιστή στις ιδρυτικές αρχές και αξίες που βρίσκονται στα θεμέλια του ευρωπαϊκού θεσμικού οικοδομήματος». Τόνισε δε ότι «η Ελλάδα θα παραμείνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση οριστικά και αμετάκλητα διότι η ίδια δεν διανοείται τον εαυτό της εκτός αυτής, με τον ίδιο τρόπο που δεν νοείται Ευρώπη χωρίς την Ελλάδα ως σταθερό και αναπόσπαστο μέλος της».