Μια νέα ταινία με πρωταγωνιστή τον Ομάρ Σι —ευρέως γνωστό τελευταία από τη σειρά «Λουπέν» του Netflix, αν και βραβευμένο ήδη από το 2011 με Σεζάρ για τον ρόλο του στους «Αθικτους»—, αναδεικνύει τον ξεχασμένο ηρωισμό των Αφρικανών ακροβολιστών, από τις πρώην αποικίες της Γαλλίας οι οποίοι πολέμησαν και σκοτώθηκαν στα χαρακώματα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οπως σημείωσε σε δημοσίευμά του ο Guardian, το φιλμ «Tirailleurs» (μεταφράστηκε ως «Father and Son» στα αγγλικά) κυκλοφόρησε στη Γαλλία την περασμένη εβδομάδα, λίγο μετά από μια διαμάχη που προκλήθηκε από μία συνέντευξη που έδωσε ο ηθοποιός στην εφημερίδα Le Parisien, στην οποία αντιπαρέβαλε με πικρία τη στάση του Δυτικού κόσμου απέναντι στις συγκρούσεις που διεξάγονται στην Ευρώπη, με αυτές που γίνονται στην Αφρική.
Το φιλμ επικεντρώνεται στη μη αναγνωρισμένη συμβολή των μαχητών –τόσο των εθελοντών όσο και των μισθοφόρων– από τις δυτικοαφρικανικές αποικίες της Γαλλίας, που πολέμησαν την περίοδο 1914-18. Περίπου 200.000 άνδρες από τη Δυτική Αφρική συμμετείχαν στις μάχες του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και υπολογίζεται ότι 20.000 από αυτούς έχασαν τη ζωή τους. Ηταν γνωστοί ως «Tirailleurs Sénégalais» (Σενεγάλοι ακροβολιστές), καθώς οι περισσότεροι προέρχονταν από τη Σενεγάλη. Πλην, όμως, προέρχονταν και από ολόκληρη την τότε Γαλλική Δυτική Αφρική, η οποία αποτελούνταν από οκτώ περιοχές, μεταξύ των οποίων η Μαυριτανία, το Γαλλικό Σουδάν (σημερινό Μαλί), ο Νίγηρας και η Γουινέα.
Ο 44χρονος ηθοποιός, ο οποίος πρωταγωνιστεί και είναι συμπαραγωγός στο «Tirailleurs» (δείτε το τρέιλερ εδώ), υποδύεται έναν σαραντάρη που κατατάσσεται στον γαλλικό στρατό, προκειμένου να βρει και να προστατεύσει τον 17χρονο γιο του, ο οποίος έχει επιστρατευτεί και σταλεί στα χαρακώματα του Βερντέν. Ο Σι, του οποίου ο πατέρας κατάγεται από τη Σενεγάλη και η μητέρα του από τη Μαυριτανία, μεγάλωσε στην φτωχή πόλη Tραπ, η οποία βρίσκεται 26 χιλιόμετρα έξω από το Παρίσι. Κατά το μεγαλύτερο μέρος της τελευταίας δεκαετίας συνεργάστηκε με τον σκηνοθέτη Μάθιου Βαντεπιέ, προκειμένου να γυρίσει την ταινία.
Ωστόσο, η συνέντευξή του Ομάρ Σι στην εφημερίδα Le Parisien για την προώθηση της ταινίας προκάλεσε εθνική διαμάχη, αφού φάνηκε να υπονοεί ότι οι άνθρωποι δείχνουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον και ανησυχία για τις συγκρούσεις στην Ευρώπη, παρά για εκείνες στην Αφρική. «Ένας πόλεμος είναι μια ήττα για την ανθρωπότητα, ακόμη και όταν βρίσκεται στην άλλη πλευρά του κόσμου. Μας υπενθυμίζει ότι ο άνθρωπος είναι ικανός να εισβάλει, να επιτεθεί σε αμάχους, σε παιδιά. Εχουμε την εντύπωση ότι το συνειδητοποιήσαμε αυτό μόνο όταν συνεβη ο πόλεμος στην Ουκρανία… αλλά εγώ, το βλέπω αυτό από τότε που ήμουν παιδί. Οταν ο πόλεμος είναι μακριά, λες στον εαυτό σου, “καλά εκεί πέρα, είναι άγριοι, εμείς δεν κάνουμε τέτοια πράγματα”», είπε ο Σι. Πολλοί έσπευσαν να εκφράσουν την αντίθεσή τους με τις δηλώσεις του, επισημαίνοντας ότι 108.000 γάλλοι στρατιώτες έχουν υπηρετήσει σε διάφορες επιχειρήσεις στην Αφρική, από τότε που ο πρώην πρόεδρος της Γαλλίας, Φρανσουά Ολάντ ξεκίνησε την «Επιχείρηση Serval» το 2013, κατόπιν αιτήματος των αρχών του Μαλί, για την καταπολέμηση της απειλής της τρομοκρατίας των εξτρεμιστών ισλαμιστών στην περιοχή.
Ο 44χρονος Σι απέρριψε την πολεμική, δηλώνοντας στη γαλλική τηλεόραση: «Είπα αυτό που είπα… πάρτε το όπως θέλετε. Το πρόβλημα δεν είναι αυτό που είπα, αλλά αυτό που είμαι. Μιλούσα για μια ταινία που αφορά στη Γαλλία, αφορά στον πόλεμο και αυτό που είπα ήταν αρκετά ξεκάθαρο. Οι άνθρωποι θέλουν να δημιουργήσουν ένα προπέτασμα καπνού γύρω από την προώθηση αυτής της ταινίας … δεν είναι αυτό που είπα που δέχεται επίθεση, αλλά εγώ».
Ο ιστορικός Αντονι Γκιγιόν, ωστόσο, υποστήριξε τον δημοφιλή ηθοποιό, λέγοντας στους δημοσιογράφους ότι η διαμάχη υποδαυλίστηκε από ανθρώπους που δεν γνωρίζουν τίποτα για τους «tirailleurs». Οι πρώτοι tirailleurs – ένας στρατιωτικός όρος που επινοήθηκε υπό τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη, για να περιγράψει τους ακροβολιστές του πεζικού – που ενσωματώθηκαν στις ένοπλες δυνάμεις της Γαλλίας προέρχονταν από τις αποικίες της βόρειας Αφρικής – την Αλγερία, την Τυνησία και το Μαρόκο. Το πρώτο σώμα της Σενεγάλης ιδρύθηκε το 1857 υπό τις διαταγές του Ναπολέοντα Γ΄. Στα πρώτα χρόνια, περιελάμβανε πρώην σκλάβους και αιχμαλώτους πολέμου.
Μέχρι το 1914, υπήρχαν 21 τάγματα «Tirailleurs Sénégalais» (BTS), τα οποία υπηρετούσαν στη δυτική Αφρική και το Μαρόκο, πέντε από τα οποία στάλθηκαν στο δυτικό μέτωπο και υπηρέτησαν, με διάκριση, στο Υπρ, κατά τη διάρκεια της Μάχης της Φλάνδρας. Οταν οι Γάλλοι στρατιωτικοί επικεφαλής συνειδητοποίησαν ότι ο πόλεμος θα διαρκούσε περισσότερο απ’ ό,τι αρχικά πίστευαν, ξεκίνησε μια μεγάλη εκστρατεία στρατολόγησης στη δυτική Αφρική. Σαρανταδύο από τα 93 τάγματα της Σενεγάλης που συγκροτήθηκαν κατόπιν, πολέμησαν στη Γαλλία. Ο τελευταίος Σενεγαλέζος tirailleur του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου πέθανε το 1998, σε ηλικία 104 ετών.
Ο Ομαρ Σι επέμεινε ότι η ταινία δεν αμφισβητεί τη γαλλική Ιστορία, αλλά εστιάζει σε μια συχνά παραγνωρισμένη πτυχή. «Εχουμε την ίδια Ιστορία, αλλά όχι την ίδια μνήμη» δήλωσε ο ηθοποιός. «Το να ανακαλέσουμε ένα μέρος της ιστορίας με μια διαφορετική μνήμη δεν σημαίνει ότι αρνούμαστε την ιστορία που γνωρίζουμε ή μας έχουν πει. Συμπληρώνει την ιστορία». Η ταινία έχει ως στόχο να διορθώσει «την αποτυχία της Γαλλίας να αναγνωρίσει τους tirailleurs και να πει την ιστορία τους», τόνισε πέρισυ στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών τον περασμένο χρόνο, ο σκηνοθέτης του φιλμ, Μάθιου Βαντεπιέ.