Ούτε ένα 48ωρο δεν άφησαν τον Λουίς φαν Χάαλ να χαρεί το πρώτο (και τελευταίο) του τρόπαιο με τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, το Κύπελλο Αγγλίας, το οποίο σηματοδότησε την επιστροφή του συλλόγου στους τίτλους, τρία χρόνια μετά τη συνταξιοδότηση του σερ Αλεξ Φέργκιουσον. Τον κάλεσαν -το πρωί της Δευτέρας- στα γραφεία της ομάδας στο Κάρινγκτον, και του ανακοίνωσαν το επί μήνες αναμενόμενο: οτι απολύεται.
Τις ραγδαίες εξελίξεις στο πιο διάσημο ποδοσφαιρικό κλαμπ του Νησιού αποτύπωσαν, χθες, δυο φωτογραφίες που δημοσιεύτηκαν στον βρετανικό Τύπο. Η μία έδειχνε τον ολλανδό τεχνικό να αναχωρεί από το Κάρινγκτον, συνοφρυωμένος, μέσα σε μια Mercedes. Η άλλη, το συνεργείο που φόρτωνε την οικοσκευή του Ζοσέ Μουρίνιο από το σπίτι του στο Λονδίνο με προορισμό το Μάντσεστερ. Δυο φωτογραφίες με άγνωστο -στους πολλούς- παρελθόν και εντελώς απρόβλεπτο μέλλον.
Ο φαν Χάαλ «στράβωσε» που τον έδιωξαν ένα χρόνο πριν λήξει το συμβόλαιό του. Δεν το περίμενε, τώρα που -όπως πιστεύει ο ίδιος- η δουλειά του άρχισε να αποδίδει. Μοναδική του παρηγοριά, το οτι φεύγει από το «Ολντ Τράφορντ» κατά 17 εκατ. ευρώ πλουσιότερος σε σχέση με πέρυσι. Εκτός από τα περίπου 10 εκατ. ευρώ που αντιστοιχούν στις φετινές αποδοχές του (μαζί με τα μπόνους), θα εισπράξει αποζημίωση 6,5 εκατ. ευρώ, και 500.000 για την κατάκτηση του Κυπέλλου. Οταν, το 2015, έλεγε -μεταξύ σοβαρού κι αστείου- στην Telegraph οτι αμείβεται με πάρα πολλά χρήματα χωρίς -στην ουσία- να κάνει τίποτα, αφού όλα τα φροντίζουν οι βοηθοί του, μάλλον δεν μπορούσε να φανταστεί οτι πολύ σύντομα θα τον χρυσοπλήρωναν για να μην κάνει απολύτως τίποτα.
Ο Μουρίνιο -πάλι- το περίμενε. Γι’ αυτό και αρνήθηκε όλες τις προτάσεις συνεργασίας που του έγιναν μετά τον περασμένο Δεκέμβριο, που ο φίλος του ο Αμπράμοβιτς τον απέλυσε από την Τσέλσι. Σύμφωνα με την Daily Mail, η Γιουνάιτεντ τού είχε δώσει 4.000.000 λίρες για να την περιμένει μέχρι να αποφασίσει για το μέλλον του φαν Χάαλ. Σύμφωνα με την εφημερίδα, τώρα τού προσέφερε συμβόλαιο 3+2 ετών με 20 εκατ. ευρώ το χρόνο.
Εκ πρώτης όψεως, ο Μουρίνιο με τον Φαν Χάαλ δεν συναντώνται πουθενά. Πέρα από τα σχεδόν 12 χρόνια που τους χωρίζουν, ο πορτογάλος είναι ένας μοντέρνος τεχνικός, χαρισματικός στην επικοινωνία, δημοσιοσχεσίτης, που δίνει μεγάλη σημασία στη δημόσια εικόνα του. Ενώ ο Ολλανδός, ένας… παλαιοκομματικός προπονητής, ένας γραφικός τύπος (που στα 65 του δεν ντράπηκε να ξαπλώσει στο ταρτάν για να διαμαρτυρηθεί στον τέταρτο διαιτητή), αντιπαθητικός με την πρώτη ματιά, που αδιαφορεί πλήρως για το προφίλ του. Και σ’ όποιον αρέσει. Αλλά, καμιά φορά, τα φαινόμενα απατούν.
«Αλαζόνας, με αυτοπεποίθηση, κυριαρχικός, ειλικρινής, εργατικός και πρωτοπόρος», είναι οι λέξεις με τις οποίες -κάποτε- ο φαν Χάαλ περιέγραψε τον εαυτό του. Μια περιγραφή που θα ταίριαζε γάντι στον Μουρίνιο. Αλλωστε, ο ίδιος ο «Special One» έχει μιλήσει για το πόσο μοιάζουν με τον ολλανδό, τον οποίο θεωρεί δάσκαλό του στην προπονητική.
Από το 1997 έως το 2000 ο Μουρίνιο ήταν συνεργάτης του φαν Χάαλ στην Μπαρτσελόνα. Εκεί είχε πάει κατ’ αρχάς ως διερμηνέας του άγγλου Μπόμπι Ρόμπσον, όμως είχε αναλάβει και την ανάλυση των αντιπάλων. Το καλοκαίρι του 1997, που ο Ρόμπσον απολύθηκε, ο φαν Χάαλ όχι μόνο τον κράτησε, αλλά τον έκανε βοηθό του. Τον εμπιστευόταν τόσο, ώστε τον άφηνε να κοουτσάρει την ομάδα σε κάποια παιχνίδια. Με βοηθό τον Μουρίνιο, ο ολλανδός κατέκτησε δύο Πρωταθλήματα (1997-1998, 1998-1999) και ένα Κύπελλο (1998) με την Μπαρτσελόνα. Οι δρόμοι τους χώρισαν το 2000, όταν ο Μουρίνιο έφυγε για να δοκιμάσει την τύχη του ως πρώτος προπονητής. Τέσσερα χρόνια μετά οδήγησε την Πόρτο στην κατάκτηση του Champions League και το 2010 τα κατάφερε ξανά, νικώντας με την Ιντερ την Μπάγερν του φαν Χαάλ. Τώρα, κατά μια έννοια, τον νίκησε πάλι, με έπαθλο το τιμόνι της Γιουνάιτεντ.
Ο φαν Χάαλ ανέλαβε τα ηνία της Γιουνάιτεντ τον Μάιο του 2014 και έγινε ο πρώτος προπονητής στην ιστορία του συλλόγου που δεν καταγόταν από το Ηνωμένο Βασίλειο. Φεύγει έπειτα από 103 παιχνίδια σε όλες τις διοργανώσεις (54 νίκες, 25 ισοπαλίες και 24 ήττες), με τη βαλίτσα του γεμάτη αρνητικά ρεκόρ: Η Γιουνάιτεντ τελείωσε τη σεζόν στην 5η θέση, με 66 βαθμούς. Μόνο μία χρονιά -από καταβολής Premier League- οι «Κόκκινοι Διάβολοι» είχαν χειρότερη συγκομιδή πόντων (την περίοδο 2013-2014, επί Μόιες). Στο Πρωτάθλημα έκανε δέκα ήττες (επίσης δεύτερη χειρότερη επίδοση, μετά τις 12 της σεζόν 2013-2014) και πέτυχε μόλις 49 γκολ, επίδοση που αποτελεί τη χειρότερη στα 24 χρόνια της Premier League.
Το «Ολντ Τράφορντ» έγινε το γήπεδο στο οποίο παράγονται τα λιγότερα γκολ της Premier League, όπου παίζεται το πιο βαρετό ποδόσφαιρο
Για να μην αραδιάζουμε αριθμούς, το μεγάλο πρόβλημα της Γιουνάιτεντ είναι οτι παίζει παθητικό ποδόσφαιρο, οτι έχασε το πνεύμα του νικητή. Ο ολλανδός προσπάθησε να ακολουθήσει τον «τρόπο της Γιουνάιτεντ» -δηλαδή τις αρχές της σε ό,τι αφορά το επιθετικό στιλ παιχνιδιού, τις οποίες όλοι ασπάζονται από την εποχή του Σερ Ματ Μπάσμπι (1945-1969)- όμως δεν τα κατάφερε. Η ιδέα του για μεγάλη κατοχή μπάλας οδήγησε την ομάδα σε ένα «παράλληλο» ποδόσφαιρο, με τους παίκτες να μοιάζουν στο γήπεδο σαν ρομπότ που κάνουν μόνο προγραμματισμένες κινήσεις. Χωρίς πρωτοβουλία, χωρίς συναίσθημα.
Το «Ολντ Τράφορντ» έγινε το γήπεδο στο οποίο παράγονται τα λιγότερα γκολ της Premier League, όπου παίζεται το πιο βαρετό ποδόσφαιρο. Η κριτική των οπαδών ήταν συχνό φαινόμενο, ακόμη και στις νίκες. Αλλά η διοίκηση προβληματίστηκε κυρίως όταν ο διευθυντής της Adidas (με την οποία η Γιουνάιτεντ έχει υπογράψει μία συμφωνία 750 εκατομμυρίων) σχολίασε δημοσίως ότι η ομάδα δεν παίζει ελκυστικό ποδόσφαιρο, υπονοώντας πως κάτι τέτοιο προκαλεί και εμπορική ζημιά. Κι όταν χάθηκε οριστικά το τρένο του επόμενου Champions League, ο φαν Χάαλ έγινε Μουρίνιο. Το ερώτημα είναι, τι θα καταφέρει να αλλάξει ο πορτογάλος στην ομάδα, ώστε να πετύχει εκεί που απέτυχε ο προκάτοχός του;
Χρήματα για μετεγγραφές θα του δοθούν άφθονα. Το ίδιο συνέβη και με τον φαν Χάαλ, ο οποίος τα δυο προηγούμενα καλοκαίρια ξόδεψε συνολικά 320 εκατ. ευρώ, όμως πολλοί από τους πανάκριβους παίκτες που έφερε, τον πρόδωσαν με την απόδοσή τους. Δεν τον βοήθησαν, ούτε οι μπακ, Ρόχο και Νταρμιάν, ούτε ο Σνάιντερλιν, ούτε ο Σβαϊνστάιγκερ, ούτε ο Λουκ Σο (που υραυματίστηκε), ούτε ο Μέμφις Ντεπάι. Με κάποιους άλλους, όπως ο Ντι Μαρία και ο Φαλκάο, ο φαν Χάαλ… βιάστηκε να τσακωθεί. Ο Μουρίνιο, όμως, φημίζεται για τις σωστές επιλογές του. Και για το πόσο πιστοί τού είναι οι «εκλεκτοί» του, με εξαίρεση -ίσως- τους τελευταίους μήνες του στην Τσέλσι.
Το αχαλίνωτο επιθετικό ποδόσφαιρο που ζητούν, δύσκολα θα το δουν με τον Μουρίνιο οι φαν της Γιουνάιτεντ. Ο πορτογάλος -όπως και ο φαν Χάαλ- απεχθάνεται το αχρείαστο ρίσκο. Αλλά η νοοτροπία του νικητή, που χάθηκε με την αποχώρηση του Φέργκιουσον, μπορεί να επιστρέψει στο «Ολντ Τράφορντ». Αν ξέρει κάτι ο Μουρίνιο, αυτό είναι να παίρνει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Με κάθε τρόπο. Θα δουν, επίσης, την ομάδα τους να αγωνίζεται με ένα ξεκάθαρο σχέδιο, με «winning ability» (την ικανότητα να κερδίζεις και στην κακή σου μέρα) που λένε στο Νησί. Οχι πως δεν είχε σχέδιο ο ολλανδός, όμως αυτό χανολταν στην προβληματική επικοινωνία του με τους παίκτες του. Αντιθέτως με τον Μουρίνιο, ο φαν Χάαλ δεν μπόρεσε ποτέ του να καταλάβει τους ποδοσφαιριστές. Διότι, από τη μια έκανε τετ-α-τετ μαζί τους και, από την άλλη, δεν τους φώναζε με το όνομά τους αλλά με… νούμερα.
Δύσκολα θα δουν -οι φίλοι της Γιουνάιτεντ- να προωθούνται στην πρώτη ομάδα πολλά ταλέντα από τις ακαδημίες του συλλόγου. Εδώ έχουμε τη μεγαλύτερη διαφορά των δυο προπονητών. Ο Μουρίνιο σπανίως ανέδειξε νέο παίκτη – ίσως μόνο τον Βαράν στη Ρεάλ. Ο Φαν Χάαλ, πάλι, πολλούς και σπουδαίους. Δεκατέσσερις σε αυτές τις δυο του σεζόν στο Μάντσεστερ, με πρώτο και καλύτερο τον Ράσφορντ. Και, πιο παλιά, τον Τόμας Μίλερ, τον Σβάινστάϊγκερ και τον Αλάμπα στην Μπάγερν, τους Βαλντές, Πουγιόλ, Τσάβι και Ινιέστα στην Μπαρτσελόνα. Στον Αγιαξ κατέκτησε το Champions League, το 1995, με τον μικρότερο μέσο όρο ηλικίας στα χρονικά της διοργάνωσης: τα αδέλφια Ντε Μπουρ, τον Πάτρικ Κλάιφερτ, τον Μαρκ Οφερμαρς, τον Ντένις Μπέργκαμπ, τον Εντγκαρ Ντάβιντς, τον Κλάρενς Ζέεντορφ, τον Εντουϊν φαν ντερ Σάαρ. Από την άλλη, όμως, δεν υπήρχε πριμαντόνα που να μην είχε τσακωθεί μαζί του. Ενώ ο Μουρίνιο, είναι πιο διπλωμάτης. Αν θέλει, μπορεί να τα πάει πολύ καλά με τις βεντέτες.
Με δυο λόγια, η πιο σημαντική παρακαταθήκη που του αφήνει ο Φαν Χάαλ -τα φυντάνια των ακαδημιών- μπορεί να αποδειχθεί άχρηστη για τον Μουρίνιο. Εκτός κι αν πουλήσει τα νειάτα για να αγοράσει πείρα… Εκτός κι αν έχει αλλάξει… Διόλου απίθανο. Επειδή, πάνω από εμμονικός, εγωϊστής και ισχυρογνώμων, ο πορτογάλος είναι ένας ιδιαίτερα ευφυής άνθρωπος. Αντιλαμβάνεται καλύτερα από τον καθέναν, οτι δεν έχει περιθώρια να αποτύχει ξανά, μερικούς μήνες μετά το… στραπατσάρισμά του από τον Αμπράμοβιτς. Σε αυτό, μάλιστα, μοιάζουν πολύ με τη Γιουνάιτεντ. Η επιτυχία είναι, πλέον, απόλυτη ανάγκη και για τους δυο.
Ο βαθμός δυσκολίας του εγχειρήματος είναι τεράστιος. Ο Γκουαρντιόλα στη Σίτι και ο Κόντε στην Τσέλσι -δυο ικανότατοι προπονητές- θα έχουν στη διάθεσή τους «όλα τα χρήματα του κόσμου» για να ικανοποιήσουν τις ασύνορες φιλοδοξίες τους. Η Αρσεναλ του Βενγκέρ, σοκαρισμένη από τις αντιδράσεις των οπαδών, αυτή τη φορά θα ξοδέψει για να κάνει πρωταθλητισμό. Η Λίβερπουλ θα είναι -επιτέλους- ομάδα του Κλοπ. Οι νέοι του Ποκετίνο, στην Τότεναμ, έχουν αποκτήσει την εμπειρία που φέτος τους έλειπε. Ο Ρανιέρι θα πουλήσει πολύ ακριβά το… τομάρι των «Αλεπούδων» του. Η Premier League του 2016-2017 θα είναι ένα εθνικό πρωτάθλημα επιπέδου Champions League.
Εχει τη σημειολογία του, το ότι το πρώτο επίσημο παιχνίδι του Μουρίνιο κατά την επιστροφή του στην Αγγλία -το Σούπερ Καπ του Αυγούστου- θα είναι κόντρα στη Λέστερ του Ρανιέρι: του προπονητή που αντιμετώπισε στο τελευταίο του παιχνίδι προτού απολυθεί από την Τσέλσι, στα μέσα του περασμένου Δεκεμβρίου. Είναι πολλοί, εκείνοι από τους οποίους ο πορτογάλος θα θελήσει να πάρει «εκδίκηση». Πρώτος και καλύτερος, ο Ρομάν Αμπράμοβιτς. Που τόλμησε να τον απολύσει για δεύτερη φορά. Αμέσως μετά, ο Πεπ Γκουαρντιόλα. Η ακραία κόντρα τους είναι ονομαστή από την εποχή των «clasico» της Ρεάλ Μαδρίτης με την Μπαρτσελόνα, τότε που συνυπήρξαν στην Ισπανία. Τώρα, τα πράγματα θα είναι ακόμη χειρότερα. Δεν θα ζουν μόνο στο ίδιο πρωτάθλημα, αλλά και στην ίδια πόλη…