Ο Γούντι Αλεν φτιάχνει μία νέα ταινία… Ο αριθμός τους αγγίζει αισίως τις 50, η αλήθεια όμως είναι ότι ο σπουδαίος αμερικανός σκηνοθέτης και σεναριογράφος δεν κάνει ακριβώς καινούργιες ταινίες· απλώς επαναλαμβάνεται (επιτυχώς) στη βάση του ίδιου μοτίβου που έχει να κάνει με μια γυναίκα-αντικείμενο. Αυτήν την άποψη διατυπώνει με άρθρο του στην Washington Post o συγγραφέας Ρίσταρντ Μόργκαν, ο οποίος, όπως υποστηρίζει, έχει μελετήσει δεκάδες προσωπικές σημειώσεις του Αλεν για τα φιλμ του. Το αρχείο από τη δουλειά 57 χρόνων του Αλεν υπάρχει στο πανεπιστήμιο του Πρίνστον και χαρακτηρίζεται από μισογυνισμό και σεξισμό, σχολιάζει ο Μόργκαν.
Ο συγγραφέας δεν ανακαλύπτει βέβαια την Αμερική. Ακόμα και περιστασιακός θεατής των ταινιών του Αλεν να είσαι, καταλαβαίνεις το μοτίβο: ένας άνδρας που γοητεύει τη γυναίκα όχι με την ομορφιά του αλλά με το μυαλό του, μια αντανάκλαση της ζωής του ομορφάσχμημου Γούντι. Ομως πέρα από αυτά, ο Μόργκαν μάς προσφέρει μια κρυφή ματιά στο τι σκέφτεται ο Αλεν όταν γυρίζει ταινίες.
Το επίκεντρο και κύρια πηγή έμπνευσης του Αλεν είναι όντως η γυναίκα —και ποιου δεν είναι άλλωστε;—, πάντα όμως εγκλωβισμένη σε ερωτικά τρίγωνα, σε ατέρμονες προσωπικές αναζητήσεις και αδιέξοδα. Οι γυναίκες του Γούντι Αλεν συχνά αντανακλούν τη ψυχοσύνθεσή του, όπως η τελευταία του ηρωίδα που ενσαρκώνει η οσκαρική Κέιτ Γουίνσλετ στο «Wonder Wheel».
Θέμα της νέας ταινίας που ετοιμάζει, «A Rainy Day in New York», είναι και πάλι ένα εφηβικό ερωτικό τρίγωνο —όπως σε τόσες άλλες δημιουργίες του στο παρελθόν— και, όπως σημειώνει ο Μόργκαν στην Washington Post, εύκολα θα μπορούσε να φέρει τον τίτλο «Μία γυναίκα που αντιμετωπίζεται ως αντικείμενο από έναν άνδρα».
Αυτός είναι κατά την άποψή του ο κολοφώνας της τέχνης, στον απώτατο σκοπό της, και ειδικά όταν στη θεματολογία του περιλαμβάνονται νεαρές γυναίκες που γίνονται υποχείρια ετερόφωτων ανδρών απλά και μόνο χάρη στη δύναμη της εμμονής τους.
Ο Αλεν που έχει προταθεί για 24 Οσκαρ, δεν χρειάστηκε ποτέ ιδέες πέρα από το λάγνο αρσενικό και την όμορφη κατάκτησή του — ένα concept γύρω από το οποίο έχουν περιστραφεί όλες οι ταινίες του για τη Ρώμη, το Παρίσι, το Μανχάταν, την κομμουνιστική επανάσταση, το ταξίδι στον χρόνο, τη συγγραφή μυθιστορημάτων, φόνους και άλλα τέτοια αστυνομικά, και βέβαια το Χόλιγουντ. Και αυτό γιατί η συγκεκριμένη ιδέα έχει διαχρονικά φέρει καρπούς κατά τη διάρκεια της πολυετούς καριέρας του.
Ως γνήσιος φροϋδικός, ο Γούντι Αλεν έχει να ευχαριστεί την εβραία μητέρα του για την εμμονή του με τις γυναίκες, κάτι που δεν ξεχνά να κάνει στις ταινίες του.
Ετσι και τα σενάριά του είναι συχνά φροϋδικά και σε αυτά παρουσιάζεται και ο ίδιος ή κάποιο avatar του. Η συνταγή είναι σχεδόν πάντα η ιδια: μία σχέση στα πρόθυρα της κατάρρευσης που ρίχνεται ή αιωρείται στο χάος της εισαγωγής στο κάδρο ενός τρίτου προσώπου ή εξωτερικού προσώπου που σχεδόν πάντα είναι μία νεαρή και φρέσκια γυναίκα. Στην περίπτωση του «Match Point» (2005), με την 21χρονη τότε Σκάρλετ Γιόχανσον, το αποτέλεσμα είναι διαμάντι, σε άλλες όχι και τόσο. Ενδεικτική είναι η δήλωση της Ελεν Πέιτζ για το «To Rome With Love» (2012). Η νεαρή ηθοποιός αποκάλεσε τη συνεργασία της με τον Γούντι Αλεν το μεγαλύτερο λάθος της ζωής της.
Η ουσία είναι ότι η δουλειά του Αλεν είναι βαρετή, επιμένει ο Μόργκαν. Πρόκειται για μία επίμονη, ενθουσιώδη εμμονή με νέες γυναίκες και έφηβες, υποστηρίζει. Και έχοντας μελετήσει τις 56 κούτες σημειώσεων του Αλεν, παρατηρεί ότι οι ηλικίες των κεντρικών αυτών προσώπων στις ταινίες του κυμαίνονται από 16-17 έως το πολύ 21. Η αναθεώρηση των ηλικιών προς τα κάτω στις σημειώσεις και τα σχέδια των σεναρίων του αποτελούν «αγαπημένη συνήθεια» για τον Αλεν και σίγουρο στοίχημα.
Ερμητικά κλειστός από τη φύση του ο Αλεν πήρε θέση και για την υπόθεση Γουάινσταϊν καταγγέλλοντας και προειδοποιώντας για ένα «αδιάκοπο κυνήγι μαγισσών, μία ατμόσφαιρα του Σάλεμ, όπου κάθε άνδρας εργαζόμενος στο γραφείο που κλείνει το μάτι σε μία γυναίκα πρέπει ξαφνικά να καλεί τον δικηγόρο του».
Ο Αλεν εξοργίζει πολλές φορές -και με πολλούς τρόπους- τον κόσμο επειδή φαίνεται να αρέσκεται στο να χορεύει στα όρια του σοκ και της αγανάκτησης. Δεν υπάρχει βέβαια τίποτα το εγκληματικό από την εμμονή ενός 82χρονου με 18χρονα κορίτσια, ούτε πρέπει να τιμωρηθεί δια ευνουχισμού. Αλλά σε κάθε περίπτωση είναι βαθιά και αναχρονιστικά χονδροειδές, στα όρια της απέχθειας, παρατηρεί ο Μόργκαν και λέει κάτι που ίσως να είναι εμφανές και σε έναν πιο αθώο θεατή του έργου του Γούντι Αλεν. Ο σκηνοθέτης ζει, σκέφτεται και δημιουργεί όπως το έκανε στη δεκαετία του ’70, σχεδόν μισό αιώνα πριν.
Η τέχνη κατά ένα ποσοστό -που ποικίλει κατά περίπτωση- είναι αυτοβιογραφικού χαρακτήρα, προέρχεται μέσα από το μυαλό και την ψυχή κάποιου. Η τεχνοτροπία και τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα του Αλεν δείχνουν τι υπάρχει μέσα στη δική του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο ίδιος του ο γάμος που ξεκίνησε με την σεξουαλική σχέση με την έφηβη τότε θετή κόρη του (πλέον σύζυγός του επί δύο και πλέον δεκαετίες). «Ηταν πατρικό… Ανταποκρίθηκε σε κάποιον που εξέπεμπε πατρική αύρα. Μου άρεσε η ενέργεια της νιότης της…», περιέγραφε.