Είναι σχεδόν κανόνας για καθεστώτα σαν αυτό του Ταγίπ Ερντογάν –και όχι μόνον: όταν έχεις οδηγήσει την οικονομία στα βράχια βάζεις στο στόχαστρο τις περιουσίες που «κρύβουν» οι πολίτες, είτε πρόκειται για τις θυρίδες, είτε για αυτά που έχουν «κάτω από το στρώμα». Αυτή θα είναι και η τακτική του οικονομικού επιτελείου της τουρκικής κυβέρνησης, όπως την περιέγραψε μάλιστα ο νέος υπουργός Οικονομικών Νουρεντίν Νεμπατί, για να πείσει μάλιστα –αν είναι δυνατόν– τους ξένους επενδυτές ότι έχει σχέδιο.
Οπως επεσήμαναν οι Financial Times, o Νουρεντίν Νεμπατί πραγματοποίησε το πρώτο του ταξίδι στη Λονδίνο, από τότε που διορίστηκε υπουργός Οικονομικών από τον Ταγίπ Ερντογάν στο τέλος της περασμένης χρονιάς. Και σε συνάντησή του με επενδυτές, ανήσυχους για την πορεία της τουρκικής οικονομίας και την κατάρρευση της λίρας, τους είπε ότι υπάρχει ένα σχέδιο ώστε το 10% του χρυσού που έχουν οι τούρκοι πολίτες στα σπίτια τους και υπολογίζεται στα 250 δισ. δολάρια, θα μπορούσε να γίνει λίρες. Μάλιστα είπε ότι κεντρικό ρόλο θα παίξουν τα 30.000 ανταλλακτήρια χρυσού μαγαζιά που υπάρχουν στη γείτονο.
Ο Νουρεντίν Νεμπατί είπε ότι η κυβέρνηση Ερντογάν θα ανακοινώσει ένα νέο οικονομικό πακέτο με το οποίο θα βάλει εντός του οικονομικού συστήματος τον χρυσό που υπάρχει «κάτω από τα στρώματα» και, όπως τόνισε, υπολογίζει πως στα νοικοκυριά της χώρας υπάρχουν περίπου 5.000 τόνοι χρυσού. «Αυτό αντιστοιχεί σε 250-350 δισ. δολάρια. Μέρος αυτού θα στηρίξει την Κεντρική Τράπεζα και θα ικανοποιήσει τις ανάγκες για συνάλλαγμα. Ομως το σημαντικότερο είναι πως θα ενταχθεί ένα «νέο μοντέλο ελκυστικότητας της τουρκικής λίρας», είπε.
Οπως σημείωσε ο ανταποκριτής της «Καθημερινής» στην Κωνσταντινούπολη, Μανώλης Κωστίδης, η δήλωση του τούρκου υπουργού Οικονομικών προκάλεσε εντύπωση, καθώς δεν έδωσε λεπτομέρειες για τον τρόπο λειτουργίας του οικονομικού σχεδίου της κυβέρνησης για τα διαθέσιμα των Τούρκων σε χρυσό. Δεν διευκρίνισε αν οι πολίτες θα υποχρεωθούν από την κυβέρνηση να φέρουν τις χρυσές λίρες τους ή θα υπάρχει η δυνατότητα επιλογής.
Κυβερνητικοί βουλευτές πριν από λίγες εβδομάδες είχαν προτείνει ένα μοντέλο της κατάθεσης των χρυσών λιρών και των κοσμημάτων στα ταμεία της Κεντρικής Τράπεζας και να τους δοθούν «κουπόνια» ή ομόλογα του τουρκικού δημοσίου συνδεδεμένα με την αξία του χρυσού. Αναλυτές ωστόσο σημείωσαν ότι αυτά τα σχέδια της τουρκικής κυβέρνησης δείχνουν και την απεγνωσμένη προσπάθεια αναζήτησης κεφαλαίων και προεξόφλησαν ότι ελάχιστοι Τούρκοι θα δεχθούν να παραδώσουν τον χρυσό που έχουν στα χέρια τους.
Οι FT εκτίμησαν ότι όντως είναι πιθανό να υπάρχουν 250 δισ. δολάρια σε χρυσό στα σπίτια των Τούρκων, σημειώνοντας ότι είναι παράδοση τα δώρα γάμου και παράλληλα υπάρχει διαχρονική δυσπιστία στην τουρκική λίρα εξαιτίας του υψηλού πληθωρισμού (άγγιξε το 49% τον Ιανουάριο). Το βρετανικό φύλλο επικαλέστηκε επενδυτή που ήταν παρών στη συνάντηση με τον Νεμπατί και σχολίασε ότι είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν οι πολίτες θα πάνε να ανταλλάξουν με τουρκικές λίρες χρυσό αξίας 25 δισ. δολαρίων.
Τις προηγούμενες εβδομάδες, το οικονομικό επιτελείο της Τουρκίας ανακοίνωσε ένα πρόγραμμα τραπεζικών καταθέσεων, δηλαδή να δοθούν κυβερνητικές εγγυήσεις έναντι των συναλλαγματικών ζημιών στις καταθέσεις σε λίρα. Το πρόγραμμα σταμάτησε τις αναλήψεις καταθέσεων, αλλά ελάχιστοι Τούρκοι μετέτρεψαν σε λίρες τις αποταμιεύσεις τους που διαθέτουν σε συνάλλαγμα.
Το Bloomberg εξάλλου αποκάλυψε ότι ο Νουρεντίν Νεμπατί στις συναντήσεις του με τους επενδυτές στο Λονδίνο είχε επιχειρήσει να τους πείσει ότι «για λόγους κουλτούρας» οι δυτικοί επενδυτές δεν μπορούν να καταλάβουν όλους τους λόγους της ραγδαίας αύξησης του πληθωρισμού στην Τουρκία. Αργότερα το υπουργείο Οικονομικών είχε διαψεύσει τις πληροφορίες αυτές και είχε τονίσει πως είχαν «παρεξηγηθεί» οι δηλώσεις του υπουργού….