Ο Λευκός Οίκος επιβεβαίωσε την ανάκτηση δύο πακέτων διαβαθμισμένων εγγράφων από την εποχή που ο Τζο Μπάιντεν ήταν αντιπροέδρος των ΗΠΑ: το ένα σε ιδιωτικό του γραφείο σε think tank της Ουάσιγκτον κι ένα ακόμη στο γκαράζ του σπιτιού του, στο Γουίλμινγκτον του Ντελαγουέαρ. Βρέθηκε δίπλα στην κλασική Corvette Stingray του 1967, στην οποία είχε φωτογραφηθεί χαμογελαστός τον Ιούλιο του 2020, στο πλαίσιο της προεκλογικής εκστρατείας για την προεδρία των ΗΠΑ η οποία ολοκληρώθηκε με νίκη επί του Ντόναλντ Τραμπ.
Οπως σχολίασαν οι Financial Times ο Τζο Μπάιντεν αντιμετωπίζει ξαφνικά και απροσδόκητα ένα νομικό και πολιτικό πρόβλημα που αφορά τον χειρισμό του απόρρητων κρατικών αρχείων: «Ο αντίκτυπος για τον Μπάιντεν θα εξαρτηθεί από τη φύση της προσωπικής του ανάμειξης αλλά και της συμπεριφοράς του σε ό,τι αφορά τους φακέλους. Ωστόσο, η υπόθεση ήδη προκαλεί μεγάλο πονοκέφαλο στον πρόεδρο».
Την Πέμπτη ο υπουργός Δικαιοσύνης Μέρικ Γκάρλαντ διόρισε τον πρώην ομοσπονδιακό εισαγγελέα Ρόμπερτ Χερ ως ειδικό σύμβουλο για να διερευνήσει την υπόθεση της ανακάλυψης των διαβαθμισμένων κυβερνητικών αρχείων.
Θα ευνοήσει η όλη υπόθεση τον Τραμπ, έστω και εξ αντανακλάσεως; «Το αποτέλεσμα των αποκαλύψεων θα μπορούσε να έχει βάθος, αλλά και συνέπειες για την ομοσπονδιακή έρευνα σχετικά με τον χειρισμό ενός πολύ μεγαλύτερου αριθμού διαβαθμισμένων εγγράφων στη βίλα του πρώην πρόεδρου Ντόναλντ Τραμπ στο Μαρ-α-Λάγκο της Φλόριντα, αλλά ακόμη και για το πολιτικό μέλλον του Μπάιντεν» σημείωσαν επίσης οι FT.
Οπως εξήγησαν από την πλευρά τους οι Times του Λονδίνου «και τα δύο σετ εγγράφων θα έπρεπε να είχαν παραδοθεί στα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ στο τέλος της προεδρίας Ομπάμα (…) Τώρα αντιμετωπίζει παρόμοιες διαδικασίες με αυτές του προκατόχου του, Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος είναι αντικείμενο έρευνας από άλλο ειδικό εισαγγελέα».
Πώς βρέθηκαν, τι είπε ο ίδιος
Στις 2 Νοεμβρίου, λιγότερο από μία εβδομάδα πριν τις ενδιάμεσες εκλογές του 2022, οι δικηγόροι του προέδρου «χτένισαν» το ιδιωτικό γραφείο του στη δεξαμενή σκέψης Penn Biden Center for Diplomacy & Global Engagement στην Ουάσιγκτον.
Σε μια κλειδωμένη ντουλάπα βρήκαν το πρώτο πακέτο απόρρητων εγγράφων τα οποία σύμφωνα με το CNN περιείχαν πληροφορίες για την Ουκρανία, το Ιράν και το Ηνωμένο Βασίλειο. Μετά από αυτή την ανακάλυψη, οι δικηγόροι του Μπάιντεν προχώρησαν σε έρευνα στα δύο σπίτια του προέδρου στο Ντέλαγουερ για να δουν εάν υπήρχε άλλο ευαίσθητο υλικό, όπως και συνέβη. Η διαδικασία ολοκληρώθηκε το βράδυ της Τετάρτης. Και τα δύο πακέτα των εγγράφων έχουν παραδοθεί στα Εθνικά Αρχεία των ΗΠΑ.
Οταν την Πέμπτη δημοσιογράφος ρώτησε τον Μπάιντεν γιατί είχε κρατήσει τέτοιους φακέλους δίπλα στην κλασική Corvette που διατηρεί στο γκαράζ του, ο πρόεδρος των ΗΠΑ απάντησε: «Η Corvette μου είναι σε ένα κλειδωμένο γκαράζ, εντάξει; Οπότε (τα έγγραφα) δεν ήταν έξω στον δρόμο». Και τόνισε πως «ο κόσμος ξέρει ότι παίρνω στα σοβαρά το απόρρητο υλικό».
Είναι ίδιες οι δύο περιπτώσεις;
Καταρχάς, έχει σημασία ότι η έρευνα για το ενδεχόμενο λάθος χειρισμού απόρρητου υλικού από τον Μπάιντεν έρχεται εν μέσω ομοσπονδιακής ποινικής έρευνας για την παράνομη κατοχή κυβερνητικών αρχείων από τον Τραμπ. Υπάρχουν ορισμένες ομοιότητες. Για παράδειγμα και στις δύο περιπτώσεις φαίνεται ότι τα διαβαθμισμένα έγγραφα μεταφέρθηκαν με ακατάλληλο τρόπο σε άλλα σημεία κατά τις μεταβατικές περιόδους αλλαγής προέδρου στον Λευκό Οίκο στις αρχές του 2017 (από τον Μπάιντεν) και στις αρχές του 2021 (από τον Τραμπ).
Υπάρχουν ωστόσο και ορισμένες έντονες διαφορές. Η πρώτη αφορά την κλίμακα. Ο Τραμπ έκρυβε περισσότερα από 100 απόρρητα έγγραφα, ενώ μόλις 10 τέτοια αρχεία βρέθηκαν στην κατοχή του Μπάιντεν. Το πιο σημαντικό όμως ζήτημα αφορά τη συνεργασία με τις ομοσπονδιακές αρχές. Ο Τραμπ αντιστάθηκε για μήνες πριν δώσει τα έγγραφα, μπαίνοντας σε μια αντιπαράθεση με τους εισαγγελείς. Αυτό οδήγησε στη γνωστή επιδρομή ομοσπονδιακών πρακτόρων στη βίλα του στη Φλόριντα. Αντίθετα, ο Λευκός Οίκος λέει ότι η ομάδα του Μπάιντεν τα παρέδωσε αμέσως μόλις τα ανακάλυψε, ενεργώντας με καλή πίστη.
Είναι νομικά υπόλογος;
Από νομική σκοπιά, όπως σχολίασαν οι FT, ο Μπάιντεν ενδέχεται να μην αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα, εκτός κι αν εσκεμμένα και παράνομα διατήρησε στην κάτοχή του τα ευαίσθητα αρχεία και στη συνέχεια τα έκρυψε σκόπιμα. Μέχρι τώρα φαίνεται ότι μάλλον πρόκειται για μια περίπτωση ακατάλληλου χειρισμού των εγγράφων από το προσωπικό του, κατά τη μεταβατική περίοδο του 2017, η οποία διορθώθηκε αμέσως μόλις ανακαλύφθηκε, χωρίς να υπάρξει σύγκρουση με τις αρμόδιες αρχές.
Στη συνεργασία με το υπουργείο Δικαιοσύνης και τον ειδικό εισαγγελέα» στάθηκε άλλωστε την Πέμπτη και ο δικηγόρος του Μπάιντεν, Ρίτσαρντ Σάουμπερ. «Είμαστε βέβαιοι ότι μια ενδελεχής εξέταση θα δείξει ότι αυτά τα έγγραφα μεταφέρθηκαν ακούσια με λάθος τρόπο και τόσο ο πρόεδρος, όσο και οι δικηγόροι του ενήργησαν αμέσως μόλις ανακάλυψαν αυτό το λάθος» δήλωσε.
Βεβαίως, οι αποκαλύψεις εκτιμάται ότι θα είναι σε ένα βαθμό πολιτικά επιζήμιες για τον Μπάιντεν, καθώς έχει καυτηριάσει για τη στάση του Τραμπ ως προς τα απόρρητα έγγραφα, χαρακτηρίζοντάς την «ανεύθυνη». Κάποια από τα ερωτήματα αφορούν και τη διαφάνεια, όπως πχ. γιατί ο ίδιος ο πρόεδρος ή ο Λευκός Οίκος δεν αποκάλυψαν νωρίτερα την ύπαρξη απόρρητων εγγράφων, καθώς και το πότε ενημερώθηκαν για πρώτη φορά σχετικά με το ζήτημα.
«Φρένο» για την επανεκλογή το 2024;
Ας αρχίσουμε από τις πληροφορίες των διεθνών μέσων ενημέρωσης που αναφέρουν ότι ο Τραμπ αντιμετωπίζει ενδεχομένως πολύ σοβαρές κατηγορίες, συμπεριλαμβανομένης της παραβίασης του νόμου περί κατασκοπείας. Ωστόσο, οι αποκαλύψεις για τον Μπάιντεν μπορεί να οδηγήσουν το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ να κινηθεί πιο αργά και ακόμη πιο προσεκτικά σε ό,τι αφορά τη δικογραφία εναντίον του πρώην προέδρου.
Παράλληλα, αναλυτές εκτιμούν ότι η ανακάλυψη των εγγράφων αφαιρεί κάτι από την «πολιτική λάμψη» που είχε ο πρόεδρος μετά την καλύτερη του αναμενομένου επίδοση για τους Δημοκρατικούς στις ενδιάμεσες εκλογές. Ο Μπάιντεν αναμένεται ότι θα ξεκινήσει την εκστρατεία για την επανεκλογή του το 2024 τις επόμενες εβδομάδες (παρά τις αμφιβολίες όσων θεωρούν ότι μπορεί να αρκεστεί σε μια θητεία). Αυτή τη στιγμή διαθέτει τις προϋποθέσεις να προχωρήσει καθώς έχει υπερβεί τις όποιες εσωκομματικές αμφιβολίες είχαν εκφραστεί για εκείνον όταν καταγράφηκε κάμψη της δημοτικότητάς του το 2022, πριν το καλό αποτέλεσμα στις ενδιάμεσες εκλογές.
Για το θέμα των αρχείων η κριτική στον Μπάιντεν έρχεται προς το παρόν -όπως αναμενόταν- από το στρατόπεδο των Ρεπουμπλικανών οι οποίοι τον κατηγορούν για υποκρισία και τονίζουν ότι δεν μπορεί να υπάρχουν «δύο μέτρα και δύο σταθμά» σε ότι αφορά τη δική του περίπτωση και αυτή του Τραμπ. Ως εκ τούτου, πολιτικοί αναλυτές στις ΗΠΑ εκτιμούν ότι πρόβλημα για τον Μπάιντεν θα υπάρξει μόνο αν οι ίδιοι οι Δημοκρατικοί αρχίσουν να αμφισβητούν τη στάση του και μόνο τότε θα μπορούσε να ανοίξει η συζήτηση για πιθανούς εναλλακτικούς υποψηφίους για το 2024.