Η περιβόητη γροθιά της Τζέντα, το 2022. Από τότε κύλησε πολύ... πετρέλαιο στους αγωγούς και ο πρόεδρος των ΗΠΑ μετέβαλε άποψη για τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν | Royal Court of Saudi Arabia / Handout/Anadolu Agency via Getty Images
Επικαιρότητα

Ο Μπάιντεν επενδύει ξανά στον σαουδάραβα πρίγκιπα

Ο αμερικανός πρόεδρος άλλαξε στάση απέναντι στον «μεταρρυθμιστή» και «οραματιστή» διάδοχο του σαουδαραβικού θρόνου Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν λόγω του Ιράν και του σινορωσικού άξονα
Protagon Team

Στην αρχή της βασιλείας του πατρός του, το 2015, οι διπλωμάτες ονόμασαν τον πρίγκιπα Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν «ο κύριος Τα Πάντα» επειδή αυτός άρχισε να διαχειρίζεται όλες τις υποθέσεις της Σαουδικής Αραβίας, από τα θέματα της Αμυνας (ξεκινώντας τον πόλεμο στην Υεμένη) μέχρι τα δημοσιονομικά.

Εδιωξε τον εξάδελφό του, Μοχάμεντ μπιν Ναγιάφ, και διορίστηκε διάδοχος σε ηλικία μόλις 31 ετών, το 2017. Σήμερα ο βασιλιάς πατέρας του είναι 87 ετών και ασθενής, γι’ αυτό και έχει εξαφανιστεί από τη δημόσια ζωή: περνά μεγάλες περιόδους μέσα στην έρημο, στη φουτουριστική πόλη καθαρής ενέργειας Neom που χτίζει ο γιος του. Ο Μοχάμεντ ανέλαβε πρωθυπουργός τον Σεπτέμβριο του 2022. Είναι ο de facto ηγέτης της Σαουδικής Αραβίας.

Η Corriere della Sera φιλοτέχνησε ένα πορτρέτο του «μεταρρυθμιστή και οραματιστή» Μοχάμεντ, ο οποίος το 2017 ανακοίνωσε ότι θέλει να φέρει τη Σαουδική Αραβία στον 21ο αιώνα. Ανατρεπτική φιγούρα σε σύγκριση με τον πατέρα του, κέρδισε πολλούς Δυτικούς, που θεώρησαν πιθανό ότι μπορεί να μεταμορφώσει την υπερσυντηρητική χώρα του Κόλπου.

Ως γνωστόν, η Σαουδική Αραβία είναι ειδικής κατηγορίας σύμμαχος των Αμερικανών, ωστόσο και πατρίδα του Οσάμα μπιν Λάντεν και άλλων 15 από τους οπαδούς του στην Αλ Κάιντα που πραγματοποίησαν τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στις ΗΠΑ.

Ακόμη και πριν από τη συμμαχία με τον πρόεδρο Τραμπ και τον γαμπρό του, Τζάρεντ Κούσνερ, δηλαδή κατά τη διάρκεια της προεδρίας Ομπάμα, ο υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι κατάλαβε την ασταμάτητη άνοδο του Μοχάμεντ και προσπάθησε να τον καθοδηγήσει.

Ο Μοχάμεντ λέει ότι έχει μόνο μία σύζυγο «επειδή οι Σαουδάραβες δεν έχουν πλέον χρόνο για πολυγαμία» και ότι η τεχνολογία είναι «η δεύτερη πιο σημαντική επιρροή» στη ζωή του μετά το παλάτι. Σε αντίθεση με πολλούς συγγενείς του, δεν σπούδασε στο εξωτερικό και εδραίωσε την εξουσία του στη σκιά του πατέρα του.

Το οικονομικό του σχέδιο «Οραμα 2030», εμπνευσμένο από τον πραγματικό μέντορά του, τον ηγέτη των Εμιράτων Μοχάμεντ μπιν Ζαγέντ αλ Ναγιάν, επικεντρώθηκε στην ανάπτυξη της οικονομίας πέρα ​​από το πετρέλαιο, και στην απασχόληση και των γυναικών.

«Πιστεύουμε ότι το Ισλάμ παρέχει στις γυναίκες περισσότερα δικαιώματα από όσα έχουν λάβει μέχρι τώρα» δήλωσε στον Economist, όμως ποτέ δεν αυτοπροσδιορίστηκε ως δημοκράτης. Σε μια επίσκεψή του στη Silicon Valley εξήγησε ότι το πλεονέκτημα ενός απόλυτου μονάρχη είναι ότι «μπορεί να κάνει σε ένα βήμα όλες τις αλλαγές που θα απαιτούσαν δέκα βήματα στη δημοκρατία».

Επέφερε κοινωνικές μεταρρυθμίσεις αλλά και βάναυση καταστολή των διαφωνούντων. Ανοιξε στάδια για γυναίκες, κινηματογράφους και χώρους συναυλιών. Ωστόσο, την ίδια ώρα που επέτρεψε στις γυναίκες να οδηγήσουν αυτοκίνητα, παρατήρησε η Corriere, φυλάκισε ακτιβιστές για τα δικαιώματα των γυναικών.

Ταυτόχρονα φίμωσε τους πιο ακραίους κληρικούς Ουαχάμπι, οι οποίοι του παραπονέθηκαν για την απομάκρυνσή του από το ισλαμικό όραμά τους. Περιόρισε, δε, σε πολυτελές ξενοδοχείο δεκάδες μέλη του βασιλικού οίκου που κατηγορούνται για διαφθορά. Βέβαια, τα έργα και τις ημέρες του στην εξουσία καθόρισε η υπόθεση Κασόγκι.

Στις 2 Οκτωβρίου 2018 ο δημοσιογράφος Τζαμάλ Κασόγκι δολοφονήθηκε στο προξενείο της Σαουδικής Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη από 15 πράκτορες που έφτασαν στην Τουρκία με δύο ιδιωτικά αεροπλάνα. Ο Κασόγκι δεν ήθελε να ανατρέψει τη μοναρχία, μάλιστα είχε επαινέσει ορισμένες από τις μεταρρυθμίσεις του Μοχάμεντ, αλλά έκανε καταγγελίες στην Washington Post και δημιούργησε σχέσεις με άτομα που το Ριάντ θεωρεί εχθρούς, δηλαδή με τούρκους αξιωματούχους και με μια οργάνωση του Κατάρ.

Σαουδάραβες πράκτορες εισέβαλαν και στο κινητό του ιδιοκτήτη της Washington Post, του Κροίσου Τζεφ Μπέζος, με κακόβουλο λογισμικό. Αυτό βρισκόταν σε ένα βίντεο που είχε στείλει ο Μοχάμεντ στον Μπέζος μέσω WhatsApp.

Το βασίλειο έκλεισε την υπόθεση Κασόγκι με την καταδίκη οκτώ πρακτόρων. Ομως μια έκθεση της CIA, αποχαρακτηρισμένη το 2021 από τον πρόεδρο Μπάιντεν, ανέφερε ότι ο Μοχάμεντ ήταν ο υποκινητής. Παρ’ όλα αυτά, ο Μπάιντεν υπαναχώρησε στην υπόσχεσή του για δικαιοσύνη στην υπόθεση Κασόγκι.

Οταν ο αμερικανός πρόεδρος επισκέφθηκε την Τζέντα χαιρέτησε τον Μοχάμεντ με τη γροθιά του (τον διευκόλυνε η κορονοϊκή περίοδος). Προφανέστατα ήθελε να του αρνηθεί τη χειραψία, όμως το περιστατικό είχε το αντίθετο αποτέλεσμα, διότι η χειρονομία του εξελήφθη ως δείγμα οικειότητας. Τον περασμένο Σεπτέμβριο στην G20 έδωσαν κανονικά τα χέρια οι δυο τους, όταν ανακοίνωσαν τον λεγόμενο Διάδρομο Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης.

Πλέον, ο Μπάιντεν είναι πεπεισμένος ότι ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν θα εξελιχθεί σε σημαντική προσωπικότητα της Μέσης Ανατολής. Από αυτόν ο Λευκός Οίκος αναμένει σταθεροποίηση των τιμών των καυσίμων, επίτευξη του ειρηνικού άξονα Ισραήλ-Σαουδαραβίας (εναντίον του Ιράν, εννοείται) και αποφυγή διολίσθησης του σαουδαραβικού βασιλείου προς το σινορωσικό μπλοκ.