Την επανεκκίνηση που χρειάζεται η ανθρωπότητα για να επιλύσει τα μεγάλα προβλήματά της εγγυάται ο Τζο Μπάιντεν. Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος των ΗΠΑ θα ηγηθεί και της σχετικής προσπάθειας, είναι αυτός που θα ανοίξει τον δρόμο για την παγκόσμια συνεργασία.
Τα παραπάνω ενθουσιαστικά λόγια είναι του άγγλου κοινωνιολόγου Αντονι Γκίντενς, πρώην πρυτάνεως του London School of Economics και μέλους της Βουλής των Λόρδων. Η μοναδική προειδοποίηση που απευθύνει ο αειθαλής καθηγητής μιλώντας στη Repubblica με αφορμή τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ δεν αφορά καν τον Μπάιντεν ως πρόσωπο, αλλά το προοδευτικό πολιτικό προσωπικό συνολικά.
«Για να νικήσουμε τον λαϊκισμό απαιτούνται περισσότερα πράγματα από τις απλοϊκές ερμηνείες. Τα φαινόμενα που οδήγησαν τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο είναι πολύ περίπλοκα, πρέπει να αναγνωριστούν ως τέτοια πρώτα και κατόπιν να αντιμετωπιστούν από τους προοδευτικούς» είναι η ξεκάθαρη άποψη του Γκίντενς, του θεωρητικού του «Τρίτου Δρόμου» το οποίο ακολούθησαν τη δεκαετία του ΄90 ηγέτες όπως ο Κλίντον και ο Μπλερ.
Η εκλογή του Μπάιντεν ήταν συγκλονιστική, μία υπόθεση «τεράστιας σημασίας» για τον Γκίντενς. Ερχεται, δε, στην πιο κατάλληλη στιγμή όχι μόνο για τους Αμερικανούς, αλλά για όλους τους ανθρώπους της Γης. Επειδή «τώρα γίνονται οι μεγαλύτεροι μετασχηματισμοί καθώς βρισκόμαστε σε μία γεωπολιτική καμπή, με την άνοδο της Κίνας και της Ασίας εν γένει».
Τώρα συντελούνται εξελίξεις που καθιστούν την εποχή μας επαναστατική: «Η ψηφιακή επανάσταση, η τεχνητή νοημοσύνη». Και τώρα μαίνονται προβλήματα με παγκόσμιο χαρακτήρα: «Η υπαρξιακή απειλή της κλιματικής αλλαγής, η πανδημία».
Ο Γκίντενς λέει απερίφραστα ότι σε όλα τα προαναφερθέντα πεδία «η πολιτική του Τραμπ ήταν καταστροφική» και ότι για αυτόν ακριβώς τον λόγο «ο Μπάιντεν αντιπροσωπεύει την ευκαιρία για ένα νέο ξεκίνημα» και μάλιστα όχι μόνο για τις ΗΠΑ, αλλά και για την Ευρώπη, για τον δυτικό κόσμο συνολικά. Στις προτεραιότητες του Μπάιντεν δεν θα είναι μόνο η ισχυροποίηση της ατλαντικής σχέσης και των εταιρικών δεσμών, «αλλά και μία παγκόσμια συμμαχία με όλες τις προοδευτικές κυβερνήσεις του κόσμου». Ποιες είναι αυτές; Οπωσδήποτε «εκείνες της Ευρωπαϊκής Ενωσης».
Ο Γκίντενς, παρά τα 82 χρόνια του, τοποθετεί δίπλα στα σημαντικά θέματα για τα οποία μιλάει τον αγώνα που προτίθεται να δώσει ο Μπάιντεν «ώστε να περιοριστούν τα μηνύματα μίσους στα κοινωνικά Μέσα». Δείχνει έτσι ότι παραμένει νέος στο πνεύμα και ότι πιάνει τον σφυγμό της εποχής.
Ως Βρετανός υπέστη και την κλασική ερώτηση για τις σχέσεις ΗΠΑ – Βρετανίας στο νέο φόντο. «Ο βρετανός Τραμπ», απάντησε με χιούμορ ο Γκίντενς, «έχασε ξαφνικά το πρότυπό του, έτσι πρέπει επειγόντως να προσαρμοστεί. Ασε που ο Μπάιντεν έχει και ιρλανδική καταγωγή…» Εννοεί, φυσικά, τον πρωθυπουργό της Βρετανίας Μπόρις Τζόνσον.
Η Repubblica του θύμισε ότι πριν από μία εικοσαετία ένα άλλο δίδυμο «προοδευτικών» πολιτικών, ο Μπιλ Κλίντον στην Ουάσινγκτον και ο Τόνι Μπλερ στο Λονδίνο, συνεργάστηκαν στενά. Ο Γκίντενς λέει ότι «εκείνη η συνεργασία τους υπήρξε ο κύριος παράγων ανάδειξης κεντροαριστερών κυβερνήσεων σε όλο τον κόσμο», αλλά τώρα είναι «διαφορετικές οι συνθήκες», ο Μπάιντεν θα κυβερνήσει στις ΗΠΑ, αλλά ο Στάρμερ των βρετανών Εργατικών βρίσκεται στην αντιπολίτευση. «Ωστόσο και με την πάροδο του χρόνου ίσως αναπτύξουν δεσμούς που θα βοηθήσουν στην αναζωογόνηση των προοδευτικών δυνάμεων παγκοσμίως».
Οι στόχοι του Μπάιντεν στην παρούσα φάση θα είναι δύο, λέει ο Γκίντενς: η επανένωση της βαθιά πολωμένης αμερικανικής κοινωνίας και η αντιμετώπιση της πανδημίας. Για την εκπλήρωση των στόχων αυτών απαιτούνται μεγάλες δημόσιες επενδύσεις στις υποδομές και στο περιβάλλον. Θα υπάρξουν, επίσης, ορισμένες άμεσες πολιτικές. Η πλήρης ανατροπή της πολιτικής του Τραμπ στο θέμα της κλιματικής αλλαγής και η χάραξη νέας πολιτικής, με «αποχρώσεις», απέναντι στην Κίνα, δηλαδή αντιμετώπισή της κατά περίπτωση (αν, λόγου χάρη, δεν τηρήσει τις υποσχέσεις της για τις εκπομπές αερίων ρύπων).
Στην κατακλείδα της συνέντευξής του ο Γκίντενς τονίζει ότι τόσο ο Μπάιντεν όσο και οι προοδευτικοί σύμμαχοί του στον κόσμο πρέπει να κοιτάξουν στα μάτια τον λαϊκισμό αν θέλουν να τον νικήσουν: «Να αποφύγουν τις απλοϊκές εξηγήσεις. Δεν πρόκειται για θέμα αντιμετώπισης των αριστερών, εκείνων που αισθάνονται αποκλεισμένοι εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης. Ούτε αρκεί να στοχεύσουμε στην ανάκτηση της συναίνεσης της εργατικής τάξης, αφού με την παραδοσιακή έννοια του όρου αυτή είναι πολύ μικρή. Τα φαινόμενα που οδήγησαν τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο είναι πολύ πιο περίπλοκα, αυτά πρέπει να αντιμετωπιστούν».