Η απόφαση του Τζο Μπάιντεν να καταρρίψει, το Σάββατο, ένα κινεζικό κατασκοπευτικό μπαλόνι που πετούσε πάνω από αμερικανικό έδαφος ήταν ένα πλήγμα στις ούτως ή άλλως τεταμένες επί πολλά χρόνια σινοαμερικανικές σχέσεις. Δεν ήταν όμως απαραιτήτως ένα θανατηφόρο χτύπημα, σχολιάζει το Politico.
Οι μεν ΗΠΑ διατηρούν στρατιωτικές εγκαταστάσεις σε μια σειρά από διαφιλονικούμενα νησιά στη θάλασσα της Νότιας Κίνας με πρόσχημα την προστασία της Ταϊβάν από μια πιθανή κινεζική επίθεση εναντίον της, το δε Πεκίνο κατηγορεί την Ουάσινγκτον για ψυχροπολεμική νοοτροπία και για πρόθεση να στραγγαλίσει οικονομικά και στρατιωτικά την Κίνα.
Αυτό το τελευταίο επεισόδιο πήρε μάλιστα μεγάλη δημοσιότητα στις ΗΠΑ, λόγω της συνεχούς δημοσιογραφικής κάλυψης της… πτήσης του μπαλονιού στους αμερικανικούς ουρανούς και των βίντεο που κατέγραψαν την κατάρριψή του, κάνοντας έτσι πολλούς αμερικανούς πολίτες να εκλάβουν την κινεζική απειλή ως κάτι απολύτως χειροπιαστό.
«Η απειλή της κινεζικής κατασκοπείας ποτέ άλλοτε δεν είχε γίνει τόσο απτή στην αμερικανική κοινή γνώμη», σημειώνει ο Λάιλ Μόρις, πρώην αξιωματούχος του υπουργείου Αμυνας των ΗΠΑ, με ειδίκευση στις σινοαμερικανικές σχέσεις.
Ωστόσο, το συμβάν δεν μοιάζει ικανό να ραγίσει (ακόμα περισσότερο) τις διμερείς σχέσεις ΗΠΑ – Κίνας. Παρά τη ρητορική περί οικονομικού –και όχι μόνο– χάσματος ανάμεσά τους, οι δύο υπερδυνάμεις είναι υπερβολικά αλληλοεξαρτώμενες ώστε να επιλέξουν μια περαιτέρω υποβάθμιση των διμερών σχέσεών τους, σημειώνει το Politico.
Πρόσφατα, τόσο η κυβέρνηση Μπάιντεν όσο και το περιβάλλον του Σι Τζινπίνγκ εμφανίστηκαν θετικοί για τη βελτίωση των μεταξύ τους σχέσεων. Τις τελευταίες εβδομάδες, ο Σι έκανε μια επίθεση γοητείας στην Ουάσινγκτον, ώστε να καταλαγιάσουν οι εντάσεις, ενόψει και των οικονομικών δυσχερειών που αντιμετωπίζει το Πεκίνο λόγω της παρατεταμένης απομόνωσης της χώρας εξαιτίας των σκληρών περιοριστικών μέτρων που είχαν ληφθεί κατά της Covid-19.
Αλλωστε, η κινεζική κυβέρνηση ετοιμαζόταν να υποδεχτεί και να διαβουλευτεί με τον αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν – του οποίου η επίσκεψη στο Πεκίνο ακυρώθηκε τελικά λόγω… μπαλονιού.
Toν περασμένο Νοέμβριο, τρεις μήνες μετά την «ατυχή» επίσκεψη της προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων Νάνσι Πελόζι στην Ταϊβάν και την οργισμένη αντίδραση του Πεκίνου, ο Μπάιντεν συναντήθηκε με τον Σι στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής των G-20 στην Ινδονησία.
Και οι δυο τους εξέφρασαν τη βούληση για χαμήλωμα των τόνων προκειμένου να επιτευχθεί «μεγαλύτερη υπευθυνότητα στον μεταξύ τους ανταγωνισμό». Ακόμη, πρόσφατα, η κινεζική κυβέρνηση υιοθέτησε ένα ηπιότερο διπλωματικό ύφος, σε μια προσπάθεια του Πεκίνου να περιορίσει τις εντάσεις μεταξύ των δύο χωρών.
Είναι, δε, αλήθεια ότι η Κίνα προσπάθησε να υποβαθμίσει τη σημασία της… εισβολής του μπαλονιού στην αμερικανική εναέρια επικράτεια, ζητώντας ακόμα και συγγνώμη – κάτι ούτως ή άλλως αξιοπρόσεκτο.
Το Σάββατο, μιλώντας σε εκπροσώπους του Τύπου, ο Μπάιντεν είπε πως είχε διατάξει πυρ κατά του μπαλονιού «το συντομότερο δυνατόν». Τελικά, οι Αρχές υποχρεώθηκαν να περιμένουν μέχρι ο στόχος να απομακρυνθεί από κατοικημένες περιοχές, ώστε να μη συμβεί κάποιο ατύχημα από την πτώση συντριμμιών σε αμερικανικό έδαφος. Η ρίψη του έγινε μόλις αυτό έφτασε πάνω από τη θάλασσα.
Ο Μπάιντεν δεν απάντησε στην ερώτηση «πώς αυτή η απόφασή του ενδέχεται να επηρεάσει τις σχέσεις ΗΠΑ- Κίνα». Ωστόσο, πολλοί διεθνείς πολιτικοί αναλυτές συμφωνούν ότι τόσο το Πεκίνο όσο και η Ουάσινγκτον θα επιχειρήσουν να υποβαθμίσουν την «υπόθεση μπαλόνι».
«Από πηγές του Λευκού Οίκου αναφέρεται ότι ο Μπάιντεν θα αναζητήσει νέα ημερομηνία για επίσκεψη του Μπλίνκνεν στο Πεκίνο, όταν οι συνθήκες θα είναι πιο κατάλληλες», σημείωσε ο Ντάνιελ Ράσελ, πρώην συνεργάτης του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα, ειδικευμένος σε ασιατικά ζητήματα, ο οποίος διατηρεί στενές σχέσεις και με το περιβάλλον του Μπάιντεν.
Αν κλείσει το κεφάλαιο… μπαλόνι, «οι δυο πλευρές θα επανέλθουν στη δουλειά. Αν, αντιθέτως, οι Κινέζοι επιλέξουν να παίξουν τον ρόλο του αδικημένου και πεισμωμένου, θα είναι σίγουρα ένα πισωγύρισμα για εμάς».
Στην περίπτωση που οι Αμερικανοί ανακτήσουν τα συντρίμμια του μπαλονιού και αποδειχτεί ότι ο σκοπός του ήταν κατασκοπευτικός και όχι… μετεωρολογικός-ερευνητικός, όπως είχε ισχυριστεί το Πεκίνο, ο Σι θα εκτεθεί και θα λυγίσει. Ο Μπάιντεν θα έχει τότε τη δυνατότητα «να ταπεινώσει την Κίνα ή να χρησιμοποιήσει τα συντρίμμια ως διαπραγματευτικό πλεονέκτημα εναντίον της», λέει ο Γιουν Σουν, του πολιτικού think tank Stimson Center, το οποίο ενθαρρύνει τις διεθνείς ειρηνευτικές πρωτοβουλίες.
Ολα δείχνουν πως η «υπόθεση μπαλόνι» θα συζητηθεί, και μάλιστα μεγαλοφώνως, στο αμερικανικό Κογκρέσο, όπου η πεποίθηση ότι η Κίνα αποτελεί μια πολυεπίπεδη απειλή για τις ΗΠΑ είναι ισχυρή και… διακομματική.
«Είμαι σχεδόν βέβαιος ότι στο Κογκρέσο θα ζητηθούν απαντήσεις από την κυβέρνηση σχετικά με το περιστατικό, ενώ θα αμφισβητηθεί και η αποτελεσματικότητα του Μπάιντεν ως προς τη διαχείριση του κινεζικού παράγοντα», υποστηρίζει αξιωματούχος, ειδικός σε ζητήματα σινοαμερικανικών σχέσεων.
Υπήρχαν, άλλωστε, αμφιβολίες για τη χρησιμότητα του ταξιδιού του Μπλίνκεν στο Πεκίνο πολύ πριν αυτό ακυρωθεί. Ωστόσο, το περιστατικό με το μπαλόνι υποσκίασε κάθε άλλο θέμα συζήτησης.
Προς το παρόν, κανείς δεν μπορεί να πει πότε τελικά θα πραγματοποιηθεί το ταξίδι. Αν οι Κινέζοι συμφωνήσουν να υποδεχθούν σύντομα τον αμερικανό ΥΠΕΞ, αυτό θα σημαίνει πως άφησαν την «υπόθεση μπαλόνι» πίσω τους.