Τα αποτελέσματα της κατ’ ιδίαν συνάντησης Μπάιντεν – Ερντογάν ζύγισε η Repubblica εστιάζοντας σε ένα πρωτεύον για τους Ιταλούς θέμα, το Λιβυκό. Ωστόσο δεν απέφυγε και τη γενικότερη θεώρηση. Ας αρχίσουμε από την τελευταία.
Το ΝΑΤΟϊκό μίτινγκ έδειξε ότι η νέα αμερικανική διοίκηση κινείται στον αντίποδα της προηγουμένης, έτσι κατανοεί και συμμερίζεται τις ανησυχίες των ευρωπαίων συμμάχων της, κυρίως για τις μεγάλες περιφερειακές κρίσεις που περιζώνουν την ήπειρο, όπως είναι το Μεσανατολικό –στη συριακή απόληξή του– και το ζήτημα της Λιβύης.
Επειδή το βασικό παιχνίδι του παρόντος είναι πολύ συγκεκριμένο, ότι οι αστικές δημοκρατίες αγωνίζονται εναντίον των αυταρχικών καθεστώτων, την περασμένη Δευτέρα στις Βρυξέλλες το ΝΑΤΟ αποφάσισε τη σταδιακή επέκταση της δράσης του στον τομέα της διαχείρισης κρίσεων μέσω παρεμβάσεων. Η κατά τόπους εφαρμογή αυτού του γενικού πλάνου απαιτεί τη συνεργατικότητα των δυνάμεών του.
Περνώντας στα ειδικά ζητήματα, της ασφάλειας στον ευρωπαϊκό Νότο, της κρίσης στη Λιβύη κ.λπ., το ιταλικό Μέσο βαφτίζει πραγματισμό τη στάση του αμερικανού προέδρου απέναντι στον τούρκο πρόεδρο, ακριβώς επειδή προέχει η εξυπηρέτηση του παραπάνω γενικού σχεδίου.
Ο αρθρογράφος δεν αμφιβάλλει ότι ο «αμερικανικός ρεαλισμός» συνιστά «αναγνώριση της ηγεσίας του Ερντογάν», περιφερειακά βέβαια, ταυτόχρονα όμως και «υπενθύμιση» (στον Ερντογάν) ότι είναι μέλος της Ατλαντικής Συμμαχίας και όχι… σουλτάνος: «Τουλάχιστον δεν πρέπει να υπάρχει υπερβολή στην επιδίωξη κάποιου είδους ‘νεο-οθωμανικής’ επεκτατικής πολιτικής». Αυτό το στοιχείο αξιολογείται ως «πίεση στον Ερντογάν από το ΝΑΤΟ».
Κατ’ αυτόν τον τρόπο το ΝΑΤΟ «επιστρέφει στην Τρίπολη» επειδή εκεί σοβεί «κρίση που έχει άμεσες επιπτώσεις στην περιφερειακή σταθερότητα και στην ασφάλεια όλων των συμμάχων», κάτι που φαίνεται και στο απόσπασμα των συμπερασμάτων της συνόδου. Τονίζεται η ανάγκη σταθεροποίησης της περιοχής, με σκοπό τη διενέργεια των εκλογών του Δεκεμβρίου από τη λεγόμενη «μεταβατική κυβέρνηση».
Μιλώντας στον Ερντογάν κατά πρόσωπο και δίχως μάρτυρες πλην των διερμηνέων, λέει η Repubblica –χωρίς να κατονομάζει τις πηγές της– ο Μπάιντεν τού τόνισε την ενόχληση των ΗΠΑ όσον αφορά το ρωσικό πυραυλικό σύστημα S-400. Του διεμήνυσε δηλαδή ότι «αυτή η επιλογή» των Τούρκων, να προμηθευτούν όπλα από τον «ιστορικό εχθρό» της Δύσης, είναι κάτι που «η Ουάσινγκτον δεν μπορεί να αποδεχθεί». Επίσης, του ξεκαθάρισε ότι δεν είναι χρήσιμος ο «υπερβολικός πρωταγωνισμός στη Λιβύη και τη Συρία».
Το Λιβυκό, βέβαια, συνδέεται με τις μεταναστευτικές ροές από τις αραβικές χώρες και τη Μαύρη Αφρική –ζήτημα φλέγον για την Ιταλία–, ωστόσο και με δυνητικές ανάλογες, αυτή τη φορά από το Αφγανιστάν, έπειτα από την απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων. Η νέα μετανάστευση από εκεί σχετίζεται με τις περιοχές που ενδεχομένως θα περάσουν στην κυριαρχία των Ταλιμπάν. Στις διαδρομές αυτής της νέας μετανάστευσης «αναπόφευκτα εμπλέκεται η Τουρκία».
Αν και το πρόγραμμα επαφών του Ερντογάν στις Βρυξέλλες ήταν βαρύ, παρατηρεί η Repubblica, ένας από τους ευρωπαίους ηγέτες δεν συναντήθηκε μαζί του: ο Μάριο Ντράγκι. Επειδή δεν πέρασαν δύο μήνες αφ’ ότου ο ιταλός πρωθυπουργός αποκάλεσε απερίφραστα τον τούρκο πρόεδρο «δικτάτορα». Εκείνη η στάση του Ντράγκι ήταν συμπεφωνημένη με τους Αμερικανούς, δίνει τη σημαντική πληροφορία το ιταλικό Μέσο. Αλλά συμπληρώνει: «Τώρα ο Λευκός Οίκος παρενέβη ακριβώς για την κρίση της Λιβύης».