Ηταν ο λόγος για τον οποίο εκατομμύρια άνθρωποι άρχισαν να παρακολουθούν αγώνες της Φόρμουλα 1. Πατούσε τέρμα το γκάζι, ακόμη και στη βροχή, προσπερνώντας τα μονοθέσια των αντιπάλων του… σαν σταματημένα. Ενας σόουμαν που είχε κάνει τον κίνδυνο, φίλο. Που ακροβατούσε μεταξύ ζωής και θανάτου για να κάνει τις παραστάσεις του πιο θεαματικές, πιο συναρπαστικές.
Στη χώρα που γεννήθηκε, σαν σήμερα (21 Μαρτίου) το 1960, το «ιερό» σπορ είναι το ποδόσφαιρο. Οι Βραζιλιάνοι, όμως, τον λάτρεψαν περισσότερο κι από τον Πελέ. Επειδή ομόρφαινε τις Κυριακές τους. Τους έκανε περήφανους με τα κατορθώματά του, σε εποχές που δεν είχαν πολλά για να καυχώνται.
Το 2010 ανακηρύχθηκε από τους συναδέλφους του ως ο κορυφαίος οδηγός στα χρονικά της Φόρμουλα 1. Πρόλαβε να κατακτήσει το παγκόσμιο πρωτάθλημα μόλις τρεις φορές (1988, 1990, 1991), έναντι επτά του Μίχαελ Σούμαχερ, όμως ακόμη και οι πιο φανατικοί «φαν» του γερμανού πιλότου, του αναγνωρίζουν το εξαιρετικό ταλέντο. Μεσουράνησε τον καιρό που η ικανότητα του οδηγού, το ένστικτό του, έπαιζε, ακόμη, τον πρώτο ρόλο. Ο Σούμαχερ πρωταγωνίστησε στην «ηλεκτρονική» εποχή, και ήταν ιδανικός γι’ αυτήν: ένα σχεδόν αλάνθαστο κομπιούτερ πίσω από το τιμόνι.
Πάνω απ’ όλα, ο Αϊρτον Σένα ντα Σίλβα ήταν η προσωποποίηση του πάθους. Οχι μόνο για την ταχύτητα, αλλά και για τη ζωή. Εζησε «στα κόκκινα» και πέθανε αναζητώντας τα όριά του, εκείνη τη βροχερή Πρωτομαγιά του 1994 στην πίστα της Ιμολα. Στον έβδομο γύρο του ιταλικού γκραν-πρι, στη στροφή Ταμπουρέλο, έχασε τον έλεγχο και το μονοθέσιό του προσέκρουσε σε μια τσιμεντένια μπαριέρα. Ετρεχε με 315 χιλιόμετρα/ώρα. Οδηγούσε την κούρσα, όμως ήθελε να αυξήσει την απόστασή του από τον δεύτερο. Δύο ώρες αργότερα άφησε την τελευταία του πνοή σε νοσοκομείο της Μπολόνια.
«Ηταν σαν να έπεσε ο ήλιος από τον ουρανό», έχει πει ο Γκέρχαρντ Μπέργκερ. Ο θρήνος ήταν παγκόσμιος, όμως αυτό που συνέβη στη Βραζιλία δεν είχε προηγούμενο. Τρία εκατομμύρια άνθρωποι γέμισαν τους δρόμους του Σάο Πάουλο από τους οποίους πέρασε το φέρετρό του, σκεπασμένο με τη σημαία της χώρας. Ενας από αυτούς που το κρατούσαν στην κηδεία, ήταν ο μεγάλος του αντίπαλος, Αλέν Προστ. «Για να τιμήσω τη μνήμη του, ορκίζομαι να μην ξανακαθίσω, ποτέ, σε αυτοκίνητο της Φόρμουλα 1. Ηταν ο κορυφαίος του αθλήματος. Είμαι περήφανος που έτρεξα δίπλα του», είχε τονίσει ο θρυλικός γάλλος πιλότος.
Ο Σένα υπήρξε ένας από τους πιο αυθεντικούς «σταρ» του αθλητισμού. Και μια ξεχωριστή προσωπικότητα που, εν πολλοίς, παρέμεινε ανεξερεύνητη πίσω από τη μελαγχολική του φυσιογνωμία. Διάβαζε πολύ -αρχαίους έλληνες φιλοσόφους, Φρόιντ και Σέξπιρ-, έπαιζε πιάνο, ήταν συλλέκτης έργων τέχνης, κοσμοπολίτης μα και φιλάνθρωπος, με δωρεές άνω των 400 εκατομμυρίων δολαρίων, για τις οποίες ο ίδιος δεν μίλησε ποτέ. Παντρεύτηκε μια φορά, σε ηλικία 21 ετών (την παιδική του φίλη Λίλιαν ντε Βασκονσέλος Σόουζα), όμως ο γάμος τους διήρκεσε μόνο μερικούς μήνες. Το γιατί το εξήγησε η πρώην σύζυγός του μετά τον χωρισμό: «Ημουν το δεύτερο πάθος του. Το πρώτο ήταν οι αγώνες».
Μερικές από τις «ατάκες» του είναι ενδεικτικές, του χαρακτήρα και της κοσμοθεωρίας του:
– «Η αίσθηση του φόβου είναι συναρπαστική. Η πρόκληση είναι να βρεις νέους κινδύνους».
– «Εξελίσσομαι διαρκώς, μαθαίνοντας τα όριά μου: του σώματος και της ψυχής μου. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος που ξέρω για να ζω».
– «Ο ανταγωνισμός είναι στο αίμα μου. Είναι μέρος της ζωής μου. Μπορώ να το κάνω αυτό σε όλη μου τη ζωή».
– «Με τη δύναμη του μυαλού, την αποφασιστικότητα και το ένστικτο, μπορείς να πετάξεις ψηλά».
– «Ενας πλούσιος άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει σε ένα νησί που υποφέρει από φτώχεια. Ολοι αναπνέουμε τον ίδιο αέρα. Ολοι πρέπει να δίνουμε ευκαιρίες στους άλλους».
– «Ξαφνικά συνειδητοποίησα πως δεν οδηγούσα το μονοθέσιο συνειδητά. Το οδηγούσα με ένα είδος ενστίκτου, ήμουν σε μία διαφορετική διάσταση».
– «Δεν έχω είδωλα. Θαυμάζω τη δουλειά, την αποφασιστικότητα και την ικανότητα».
«Αν ποτέ πάθω κάποιο ατύχημα, θα ήθελα να πεθάνω ακαριαία. Δεν μπορώ να με φανταστώ σε αναπηρικό αμαξίδιο. Αν είναι να ζω, θέλω να το κάνω με ένταση».
Υπάρχουν δύο τρόποι να τον γνωρίσουν καλύτερα, όσοι το επιθυμούν – η καραντίνα είναι μια καλή ευκαιρία: το ντοκιμαντέρ «Ayrton Senna, Beyond the Speed of Sound» (η τρίωρη έκδοσή του κυκλοφορεί και στο Διαδίκτυο) και το υπέροχο βιβλίο του έλληνα δημοσιογράφου, Βασίλη Τσακίρογλου. Αποκαλύπτουν, και τα δύο, τη χαρισματική του προσωπικότητα. Το πώς γινόταν ένας… μικρός Θεός, όταν έμπαινε στο «κόκπιτ». Ακόμη κι όσοι δεν αγάπησαν, ποτέ, τα μηχανοκίνητα σπορ, θα νιώσουν την ανάγκη να πατήσουν το γκάζι.
Αφησε πίσω του έναν στρατό «πιστών» και το «Ινστιτούτο Αϊρτον Σένα»: μία μη κυβερνητική οργάνωση, η οποία συνδράμει με διάφορους τρόπους φτωχά παιδιά στη Βραζιλία. Από τον Απρίλιο του 2019 φιλοξενείται στο Μουσείο του Βατικανού η προτομή του, την οποία φιλοτέχνησε η ανηψιά του για να τη δωρίσει στον Πάπα Φραγκίσκο κατόπιν επιθυμίας της μητέρας του αξέχαστου πιλότου.
Ο Αϊρτον Σένα, που το όνομά του έγινε συνώνυμο της ταχύτητας, σήμερα θα έκλεινε τα 60 του χρόνια.