Πέθανε όντας δέσμιος του ιταλικού κράτους. Δήλωνε πολιτικός κρατούμενος. Και άφησε την τελευταία του πνοή -όπως ακριβώς και ο θρυλικός Μπόμπι Σαντς του Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού- έπειτα από απεργία πείνας διάρκειας 66 ημερών.

Το όνομά του ήταν Σαλβατόρε Μελόνι. Αλλά για όλους τους πολίτες της Σαρδηνίας ήταν ο «Ντοντόρε», ένας άνθρωπος που πέρασε τα περισσότερα από τα 74 χρόνια της πολυκύμαντης ζωής του οραματιζόμενος την ανεξαρτησία της Σαρδηνίας από την Ιταλία. Οργάνωσε τρομοκρατικά χτυπήματα, αλλά δικάστηκε και καταδικάστηκε και για εγκλήματα του κοινού ποινικού δικαίου. Ριψοκίνδυνος έως την τελευταία στιγμή επέλεξε (ή έτυχε) να βάλει τέλος στη ζωή του με μια από τις πιο ακραίες μορφές διαμαρτυρίας: την τελευταία ποινή κάθειρξης 4,5 ετών για κατά συρροή φοροδιαφυγή δεν την αποδέχτηκε ποτέ. «Πρόκειται περί δικαστικής αναλγησίας», υποστήριζε ο ίδιος, «θέλουν να με εμποδίσουν ν΄αγωνιστώ για το νησί μας».

Από την 28η του περασμένου Απριλίου, όταν συνελήφθη έπειτα από καταδίωξη, ο «Ντοντόρε» αρνούνταν να φάει και περιστασιακά κατανάλωνε ομογενοποιημένη τροφή και λάμβανε γλυκόζη με ενδοφλέβιες ενέσεις. Στο κελί του υπήρχε μια φωτογραφία του βορειοϊρλανδού αγωνιστή, ίσως για να παίρνει κουράγιο, ίσως γιατί διαισθανόταν πως θα είχε την ίδια κατάληξη. Οι αιτήσεις που κατατέθηκαν για την αποφυλάκισή του απορρίφτηκαν όλες: παρά την προχωρημένη ηλικία του δεν μπορούσε να γίνει καμία παραχώρηση για έναν αμετανόητο αυτονομιστή, ο οποίος έφερε ήδη στις πλάτες του μια καταδίκη σε ποινή κάθειρξης εννέα ετών για απόπειρα ανατροπής του πολιτεύματος και είχε υπάρξει επικεφαλής ένοπλης οργάνωσης που σχεδίαζε βομβιστικές επιθέσεις και απαγωγές προσώπων με στόχο την επίτευξη των όποιων πολιτικών επιδιώξεών της.

Την 29η Ιουνίου μεταφέρθηκε από τη φυλακή στην οποία κρατούταν, κοντά στο Κάλιαρι, σε νοσοκομείο της περιοχής για εξετάσεις, και επρόκειτο να λάβει εξιτήριο τις επόμενες ημέρες. Την Τετάρτη, ωστόσο, ξαφνικά έχασε τις αισθήσεις του και έπεσε νεκρός.

Μεταξύ των δράσεων του επαναστάτη «Ντοντόρε» ξεχωρίζει η κατάληψη ενός μικρού νησιού δυτικά της Σαρδηνίας και η ίδρυση της ανεξάρτητης και βραχύβιας δημοκρατίας του Μάλου Έντου. Η σύλληψη του Μελόνι είχε ως αποτέλεσμα και την πτώση της.

O Σαλβατόρε «Ντοντόρε» Μελόνι το 2008. Φωτογραφία: blastingnews.com

«Μία από τις δυνατότητές μας έγκειται στις στρατιωτικές μας δυνάμεις. Θα τις χρησιμοποιήσουμε εάν αναγκαστούμε, αλλά προτιμάμε να μην χρειαστεί να κινηθούμε προς αυτήν την κατεύθυνση», τόνισε η αμερικανίδα πρεσβευτής στο ΟΗΕ Νίκι Χέιλι ενώπιον των μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού, που συγκλήθηκε έπειτα από την τελευταία εκτόξευση βαλλιστικού διηπειρωτικού πυραύλου από την Πιονγκγιάνγκ.

Αλλά παρά την αδιαμφισβήτητη στρατιωτική ισχύ των ΗΠΑ και τα δεκάδες σχέδια που έχει καταστρώσει και βελτιώσει το Πεντάγωνο τα τελευταία χρόνια για την αντιμετώπιση της βορειοκορεατικής απειλής, σχέδια μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται και οι προληπτικές επιθέσεις και η μαζική εισβολή στη χώρα, αποτελεί γεγονός πως «οι στρατιωτικές επιλογές είναι πιο ζοφερές από ποτέ άλλοτε».

Αυτό, τουλάχιστον υποστηρίζουν οι New York Times σε εκτενές άρθρο τους, επισημαίνοντας πως ακόμα και περιορισμένης κλίμακας επιθέσεις ενδέχεται να έχουν ως αποτέλεσμα τεράστιες απώλειες αμάχων καθώς οι Βορειοκορεάτες θα ανταποδώσουν άμεσα τα όποια χτυπήματα με τα χιλιάδες όπλα πυροβολικού που έχουν εγκαταστήσει κατά μήκος των συνόρων τους με τον Νότο. Αλλά αυτό που πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι το γεγονός ότι δεν υπάρχει ιστορικό προηγούμενο επιθετικής στρατιωτικής επιχείρησης με στόχο την καταστροφή του πυρηνικού οπλοστασίου μιας χώρας.

Η τελευταία φορά που οι ΗΠΑ εξέτασαν σοβαρά το ενδεχόμενο να επιτεθούν στη Βόρεια Κορέα ήταν το 1994, περισσότερο από μια δεκαετία πριν η ερμητική αυτή χώρα πραγματοποιήσει την πρώτη της πυρηνική δοκιμή. Ο τότε αμερικανός υπουργός Άμυνας Ουίλιαμ Πέρι είχε ζητήσει από το Πεντάγωνο να καταστρώσει σχέδια για «ένα χειρουργικό χτύπημα» σ’ έναν πυρηνικό αντιδραστήρα, αλλά άλλαξε γνώμη αφότου συμπέρανε ότι η κατάληξη θα ήταν μια γενικευμένη σύρραξη με εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς.

Σήμερα, ο κίνδυνος είναι ακόμη μεγαλύτερος με τους Αμερικανούς να εκτιμούν πως η Βόρεια Κορέα διαθέτει περί τις δέκα, πιθανώς και περισσότερες, πυρηνικές βόμβες που μπορεί να εγκαταστήσει σε πυραύλους που σίγουρα πλήττουν τη Νότια Κορέα αλλά και μεγάλο μέρος της Ιαπωνίας.

Στιγμιότυπο από κοινή στρατιωτική άσκηση ΗΠΑ-Νότιας Κορέας με πραγματικά πυρά που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Απρίλιο. Αναλυτές υποστηρίζουν ότι οι Αμερικανοί και οι Νοτιοκορεάτες θα χρειαστούν από τρεις έως τέσσερις ημέρες για να συνθλίψουν το πυροβολικό της Βόρειας Κορέας. Φωτογραφία: Kim Hong-Ji/Reuters

Για κάποιους είναι τα τυριά και τα γιαούρτια ενώ για άλλους είναι οι χυμοί φρούτων. Αλλά για τον Τίμπορ Φέρκο, έναν νεαρό κρεοπώλη από την πόλη Ούστι ναντ Λάντεμ – αυτό που του προκαλεί ακατάσχετη σιελόρροια είναι η σοκολάτα. Oχι, όμως, οι σοκολάτες Milka που αγοράζει από την πατρίδα του, αλλά οι σοκολάτες Milka που πωλούνται στα καταστήματα που υπάρχουν αμέσως μετά τα γερμανικά σύνορα και οι οποίες έχουν μια ιδιαίτερα «κρεμώδη» υφή.

Υποψίες ότι οι πολυεθνικές της βιομηχανίας των τροφίμων ξεφορτώνονται τις κατώτερης ποιότητας εκδοχές των επώνυμων προϊόντων που πουλάνε στις χώρες της Δύσης υπάρχουν εδώ και πολλά χρόνια μεταξύ των πολιτών των πρώην κομμουνιστικών χωρών της Ανατολικής Ευρώπης. Οι περισσότεροι από τους Τσέχους, στην προκειμένη περίπτωση, που ζουν κοντά στα σύνορα με την Γερμανία, επιλέγουν τα δικά της σούπερ μάρκετ όπου τα προϊόντα (τα ίδια προϊόντα) όχι μόνον προσφέρονται σε χαμηλότερες τιμές αλλά είναι και ανώτερης ποιότητας – όπως υποστηρίζουν.

Δεν αποτελεί έκπληξη, οπότε –αναφέρει ο Economist– ότι το γεγονός έσπευσαν να εκμεταλλευτούν αμέσως οι πολικοί. Τον Φεβρουάριο ένας τσέχος υπουργός δήλωσε ότι ο λαός του έχει κουραστεί να είναι «ο σκουπιδοτενεκές της Ευρώπης» ενώ ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας έφτασε στο σημείο να συγκρίνει την αντιμετώπιση των ανατολικοευρωπαίων καταναλωτών από τις πολυεθνικές των τροφίμων με τις πρακτικές του απαρτχάιντ. Τον Μάρτιο, ο Ρόμπερτ Φίτσο, πρωθυπουργός της Σλοβακίας, δεν δίστασε να θέσει το ζήτημα και σε σύνοδο κορυφής της ΕΕ. Και παρότι, ενδεχομένως, η Ανγκελα Μέρκελ και η Τερέζα Μέι να παραξενεύτηκαν που ξαφνικά βρέθηκαν να συζητούν για την πυκνότητα της Nutella στην Αυστρία και τη Σλοβακία, οι 28, ακόμα τότε, ηγέτες της Ένωσης αναγνώρισαν δεόντως το ζήτημα της «διπλής ποιότητας των τροφίμων» στο κοινό τους ανακοινωθέν.

Αλλά εάν είναι αλήθεια ότι έπειτα από σχετικές έρευνες δεν εντοπίστηκε καμιά σημαντική διαφορά ανάμεσα στις Milka της Τσεχίας και τις Milka της Γερμανίας, άλλο τόσο αλήθεια είναι ότι «οι φίλοι μας στη Δύση δεν καταλαβαίνουν όταν τους ρωτάμε γιατί ένας εργάτης ενός εργοστασίου στην Μπρατισλάβα λαμβάνει μισθό κατά 50%, ενδεχομένως και κατά 2/3 χαμηλότερο από έναν εργάτη που εργάζεται στην ίδια εταιρεία 200 χιλιόμετρα δυτικότερα», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο νεαρός κρεοπώλης. Αποτελεί, οπότε, γεγονός ότι είτε πρόκειται για τρόφιμα είτε για λεφτά η ανησυχία είναι η ίδια. «Οι πολυεθνικές πιάνουν κορόιδα τους Ανατολικοευρωπαίους».

Δύο βαζάκια Nutella και ο πρωθυπουργός της Σλοβακίας Ρόμπερτ Φίτσο. Φωτογραφία: Getty Images

Το ότι τα στοιχεία όσον αφορά την κινεζική οικονομία που δίνει στη δημοσιότητα το Πεκίνο, πρέπει να λαμβάνονται με ιδιαίτερη προσοχή υπόψη είναι γνωστό. Πώς μπορεί, οπότε, να αντιληφθεί κάποιος εάν και πότε η οικονομία της χώρας του Δράκου αναπτύσσεται;

Σε άρθρο του στο Foreign Affairs, o Ουέιφενγκ Ζονγκ, ερευνητής στο Αμερικανικό Επιχειρηματικό Ινστιτούτο (American Enterprise Institute) προτείνει να στρέψουμε την προσοχή σ’ έναν δείκτη μη συμβατικό: το επίπεδο λογοκρισίας. Γιατί – εξηγεί – η εμπειρία έχει αποδείξει ότι όταν η οικονομία δεν έχει καλή πορεία και οι μεταρρυθμίσεις καθυστερούν, τότε εντείνεται και η λογοκρισία. Η δυσφορία των πολιτών μπορεί ν’ αποτελεί είδηση, αλλά δυσαρεστεί την ηγεσία.

Στην περίπτωση, όμως, που ο εν λόγω δείκτης είναι έγκυρος, τότε η οικονομία της Κίνας του Σι Τζινπίνγκ βρίσκεται σε κακό χάλι καθώς το «φίμωτρο» που επιβλήθηκε σε εφημερίδες, ιστοτόπους και λοιπά μέσα βρίσκεται στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων – πολλών- ετών. Την προηγούμενη εβδομάδα, το υπουργείο Πολιτισμού ζήτησε από το Baidu (το κινεζικό Google), το Alibaba (τον κολοσσό του ηλεκτρονικού εμπορίου του δισεκατομμυριούχου Τζακ Μα που, μεταξύ άλλων, κατέχει την South China Morning Post του Χονγκ Κονγκ) και την πανίσχυρη Tencent που παρέχει υπηρεσίες Διαδικτύου, να «σφραγίσουν» 290 πλατφόρμες κινητών για προβολή video. Επιπρόσθετα, η κινεζική κυβέρνηση άσκησε κάθε είδους πιέσεις για την απόλυση 10.000 δημοσιογράφων.

Ενας άλλος δείκτης, σημειώνει ο Ζονγκ, είναι «διοικητικές εντολές» προς τα Μέσα -όσον αφορά τα θέματα με τα οποία επιτρέπεται να καταπιάνονται– που εκδίδονται από την Κρατική Αρχή για τον Τύπο, την ραδιοτηλεόραση και τον κινηματογράφο. Από τον Ιανουάριο έως τον Ιούνιο του 2007, λίγο πριν από την έναρξη της δεύτερης θητείας του Χου Ζιντάο, οι εντολές ήταν 58. Κατά τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του τρέχοντος έτους, περισσότερες από 100.

Το πραγματικό ερώτημα, ωστόσο, είναι άλλο: γιατί ο Σι, κάτοχος μιας σχεδόν απόλυτης εξουσίας (χάρη στην εκστρατεία του κατά της διαφθοράς) δεν καταφέρνει να εφαρμόσει τις όποιες απαραίτητες οικονομικές μεταρρυθμίσεις θα φέρουν τη Κίνα αλλά και τον ίδιο σε πλεονεκτική θέση; Ενδεχομένως, γιατί δεν το επιθυμεί ακόμα. Ίσως γιατί αυτές οι μεταρρυθμίσεις μπορεί να αποτελέσουν το κλειδί για μια τρίτη θητεία του Σι στην προεδρία, υποστηρίζει ο Ζονγκ.

Λογοκρισία, οικονομία και στο βάθος μια τρίτη θητεία για τον πανίσχυρο Σι. Φωτογραφία: REUTERS/Fabrizio Bensch