Η Μονακό είναι το νέο ευρωπαϊκό παραμύθι του Τσάμπιονς Λιγκ. Ενα παραμύθι που έχει συγγραφέα και αυτός είναι ο από το 2011 ιδιοκτήτης της ομάδας, ρώσος μεγιστάνας Ντμίτρι Ριμπολόβλεφ. Την πορεία, την προσωπικότητα και τις πολλές πλευρές –φωτεινές και αμφιλεγόμενες- αυτού του επιχειρηματία, που δεν αγαπά πολύ τη δημοσιότητα, ερευνά ο γάλλος αθλητικογράφος Αρνό Ραμσέ στο βιβλίο του «Ντμίτρι Ριμπολόβλεφ: το ρωσικό μυθιστόρημα του προέδρου της Μονακό».
Ο γάλλος δημοσιογράφος μίλησε με πολλά άτομα του περιβάλλοντος του ρώσου μεγιστάνα με τον οποίον επίσης συναντήθηκε και συζήτησε δύο φορές τον Μάιο και τον Ιούνιο του 2015. Την πρώτη φορά στο πολυτελές διαμέρισμα 1.600 τετραγωνικών μέτρων στο κέντρο του Μονακό. Ενα εξεζητημένο διαμέρισμα, αντάξιο ενός μετασοβιετικού κροίσου: με πισίνα, τζακούζι, σπα, κινηματογράφο ως και δωμάτιο πανικού – όλα αυτά προστατευμένα από αλεξίσφαιρα παράθυρα, ιδωτικά ασανσέρ και γκαράζ από όπου ξεκινά για να παρακολουθήσει τα παιχνίδια της Μονακό στο γήπεδο Louis II.
Η δεύτερη συνάντηση έγινε στον Σκορπιό – ο Ριμπολόβλεφ αγόρασε το ιστορικό νησάκι από την Αθηνά Ωνάση το 2013 και το έγραψε στο όνομα της μεγάλης κόρης του Εκατερίνα, στην οποία έχει ήδη χαρίσει ένα πολυτελέστατο διαμέρισμα στη Νέα Υόρκη με θέα στο Σέντραλ Παρκ, αξίας 88 εκατομμυρίων δολαρίων. Δώρα αυτού του τύπου, παράλληλα με γενναίες τραπεζικές δωρεές προς την Εκατερίνα και την μικρότερη κόρη του Αννα, φαίνεται ότι ήταν μεταξύ των αιτιών που οδήγησαν στην αίτηση διαζυγίου που κατέθεσε η σύζυγός του Ελενα.
Η έρευνα του Ραμσέ ανασυνθέτει τους σταθμούς της ζωής αυτού του ιδιόρρυθμου μεγιστάνα. Γεννήθηκε ρωσική στη πόλη Περμ κοντά στα Ουράλια – δύο ώρες με το αεροπλάνο από τη Μόσχα. Γιος γιατρών σπούδασε και ο ίδιος ιατρική αλλά με την πτώση της ΕΣΣΔ αποφάσισε να αλλάξει πορεία. Η χώρα ζούσε μια τρελή εποχή ιδιωτικοποιήσεων χωρίς κανόνες και περιορισμούς. Ο Ριμπολόβλεφ αποφάσισε να αγοράσει την εταιρία Uralkali στο Μπερέζνικι, εξειδικευμένη στην εξόρυξη και στην επεξεργασία καλίου – οι κακές γλώσσες λένε ότι αντάλλασσε βότκα και παλιά Lada με μετοχές εργατών.
Επιτυχίες και ήττες
Εκεί για πρώτη φορά δείχνει το επιχειρηματικό του ταλέντο. Χάρη σε μία σειρά επιθετικών και καινοτόμων κινήσεων με στόχο τις εξαγωγές, η εταιρία έφτασε το 2005 να ελέγχει το ένα τρίτο της παγκόσμιας αγοράς καλίου. Αλλά το 2006 ένα σοβαρό ατύχημα σε ένα από τα ορυχεία προκαλεί μία τεράστια οικολογική καταστροφή (12.000 άτομα απομακρύνθηκαν από την περιοχή) και θα είναι η αφετηρία μιας κρίσης η οποία θα ολοκληρωθεί το 2010 με την πώληση της επιχείρησης από τον ρώσο επιχειρηματία ο οποίος πλέον κατείχε μόνον τον 12,4% των μετοχών). Ο ίδιος πάντως έβαλε στην τσέπη του 4,7 δισεκατομμύρια ευρώ, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων επένδυσε αμέσως στην αγορά του 9,7% της Τράπεζας Κύπρου.
Της καταστροφής στο Μπερέζνικι είχε προηγηθεί αρκετά χρόνια πριν, ένα άλλο επεισόδιο που σημάδεψε για πάντα τη ζωή του. Το 1995 συλλαμβάνεται και φυλακίζεται, κατηγορούμενος ως εντολέας της δολοφονίας του Εβγκένι Παντελεϊμόνοφ, γενικού διευθυντή μιας εταιρίας χημικών πρόεδρος της οποίας (και μέτοχος με το 40%) ήταν ο Ριμπολόβλεφ. Η υπόθεση είχε όλο τα συστατικά ενός θρίλερ με στόχο τον Ριμπολόβλεφ. Η μοναδική μαρτυρία προέρχονταν από έναν τοπικό μαφιόζο. Η υπόθεση έχει αίσιο τέλος για τον ρώσο επιχειρηματία αλλά το προσωπικό τίμημα είναι βαρύ. Δεν ξέχασε ποτέ τους 11 μήνες που πέρασε στη φυλακή.
Μιλώντας στο Ραμσέ ανακαλεί τις δύσκολες στιγμές που έζησε: τα αισθήματά του τις πρώτες ημέρες στη φυλακή, τo λάθος του να πιστεύει ότι όλα θα τελείωναν σύντομα, την απαγόρευση επισκέψεων και τον αποκλεισμό από τον έξω κόσμο με σκοπό να τον εξαντλήσουν ψυχολογικά.
Και στις δύο περιπτώσεις αντέδρασε χωρίς να χάσει την αυτοκυριαρχία του και επιδεικνύοντας εντυπωσιακή αντοχή στην πίεση. Παράλληλα για να δώσουν περισσότερη τροφή στο αμφιλεγόμενο τού χαρακτήρα του κυκλοφορούσαν διάφορες ιστορίες για υπόγειες πολιτικές σχέσεις που στάθηκαν χρήσιμες τις δύσκολες ώρες: Στο Μπερέζνικι φέρεται να είχε τη στήριξη του φίλου του και υπουργού Περιβάλλοντος Γιούρι Τρούτνεφ, ο οποίος φέρεται να κάλυψε λάθη της επιχείρησης, ενώ στην υπόθεση του Παντελεϊμόνοφ σημαντικό ρόλο στην αποφυλάκισή του έπαιξε η – θετική για αυτόν – κατάθεση ενός ρώσου βουλευτή.
Ο Ραμσέ επιχειρεί να φωτίσει τις θετικές αλλά και τις αμφιλεγόμενες πλευρές του ρώσου «ολιγάρχη», έναν όρο που ο Ριμπολόβλεφ απορρίπτει μετά βδελυγμίας. Ο γάλλος δημοσιογράφος αναφέρεται στις περιπτώσεις που φέρεται να κινήθηκε στα όρια του νόμου (ίσως και πέρα από αυτά): στις κατηγορίες για ύποπτα εξωχώρια εμβάσματα στην υπόθεση των Panama Papers ή στις σχέσεις με τον πορτογάλο σούπερ-μάνατζερ του ποδοσφαίρου Χόρχε Μέντες.
Ο «Φρανκ Αντεργουντ»
Από την άλλη πλευρά δεν παραλείπει να αναφερθεί στις φιλανθρωπικές του πρωτοβουλίες: τις δωρεές στο Πανεπιστήμιο που σπούδασε ή στο νοσοκομείο της Λευκάδας, τα χρήματα για την αναστήλωση ιστορικών κτιρίων και μοναστηριών στη Ρωσία ή για την κατασκευή μιας εκκλησίας στη Λεμεσό. Και μιλά για τη στενή σχέση του με την Ορθοδοξία και την Ελλάδα.
Ως αφεντικό είναι βέβαιο ότι δεν πρόκειται για τον πιο εύκολο άνθρωπο. Οι ιστορίες των εργαζομένων μιλούν για έναν άνθρωπο ευερέθιστο και επιθετικό ο οποίος τριγύριζε ανάμεσα στους τρομοκρατημένους υπαλλήλους για να τους ελέγχει, έκανε συχνά ξαφνικές εφόδους και οργισμένα τηλεφωνήματα από την Ελβετία.
Ο Ριμπολόβλεφ μιλάει στον Ραμσέ για το βιβλίο που τον σημάδεψε από τα παιδικά του χρόνια. Τον «Χρηματιστή» (1912) του Θίοντορ Ντράιζερ, ο ήρωας του οποίου έγινε πολύ αργότερα το μοντέλο πάνω στο οποίο στηρίχτηκε ο χαρακτήρας του Φρανκ Αντεργουντ στη σειρά House of Cards (τον οποίο υποδύεται ο Κέβιν Σπέισι). Εξηγεί πόσο τον επηρέασε όταν το διάβασε σε ηλικία 12 ετών και πώς από αυτό πήρε (επί Σοβιετικής Ενωσης) τα πρώτα «μαθήματα» για τον καπιταλισμό και τις μπίζνες.
Αρχοντας του Πριγκιπάτου
Η σκοτεινή πλευρά και ενίοτε η αμφιθυμία του Ριμπολόβλεφ φαίνονται, κατά τον Ραμσέ, και στον τρόπο που διαχειρίστηκε τη Μονακό. Δεν εστιάζει μόνον στη σχέση του με τον Μέντες αλλά και στον τρόπο, συχνά σκληρό και ανελέητο, που αντιμετωπίζει τους ποδοσφαιριστές όπως και στις εντάσεις με τη Γαλλική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία.
Ο νεαρός Ριμπολόβλεφ δεν είχε σχέση με το ποδόσφαιρο. Ο «έρωτας» ήρθε πολύ αργότερα και τυχαία. Οταν ο Αμπράμοβιτς απέκτησε την Τσέλσι πήγε από περιέργεια ινκόγκνιτο στο γήπεδο, όχι στους επίσημους, αλλά στο πέταλο των φανατικών. Οταν βγήκε από το Στάμφορντ Μπριντζ είχε κολλήσει το «μικρόβιο». Αρχικά επιδίωξε να πάρει τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, μετά απέρριψε μία πρόταση για τη Διναμό Μινσκ και κατέληξε στο Πριγκιπάτο. Πάντοτε φιλόδοξος έθεσε από νωρίς τους στόχους: πρώτα το πρωτάθλημα και μετά, γιατί όχι, το Τσάμπιονς Λιγκ.
Ο Ρανιέρι ανέβασε την ομάδα στην πρώτη κατηγορία και από εκεί ο Ριμπολόβλεφ ξεκίνησε ένα σχέδιο μακράς πνοής. Δύο ήταν οι σημαντικές του επιλογές. Η πρώτη το 2013 όταν αποφάσισε να δώσει τα ηνία της ομάδας σε έναν δικό του – από την εποχή της Uralkali – άνθρωπο. Ετσι ο, άσχετος ως τότε με το ποδόσφαιρο, Βαντίμ Βασίλιεφ, ανέλαβε το 2013 αντιπρόεδρος της ομάδας.
Η δεύτερη απόφαση έρχεται το 2014 όταν προσλαμβάνει προπονητή τον – «αποτυχημένο» στον Πειραιά – πορτογάλο προπονητή Λεονάρντο Ζαρντίμ.
Με τον Βασίλιεφ και τον Ζαρντίμ ο Ριμπολόβλεφ κατάφερε να βρει ένα πεδίο συνεννόησης απαραίτητο στο χτίσιμο μιας ομάδας. Ο ίδιος απέφυγε να εμπλακεί υπερβολικά. Οι εμφανίσεις του στο στάδιο είναι λίγες, σπανιότερες στα αποδυτήρια. Μία από τις λίγες επισκέψεις του ήταν για να παίξει ένα «δίπορτο» 5Χ5 με τον Ζαρντίμ, τον τεχνικό διευθυντή Μακελελέ και στελέχη της ομάδας: το ματσάκι έληξε 3-3, το ποιοι σκόραραν παραμένει άγνωστο.
Εν τω μεταξύ προχωρά στον εκσυγχρονισμό και την επέκταση του σταδίου της Μονακό, το Louis II, των προπονητικών εγκαταστάσεων ενώ παράλληλα ακολουθεί μία οικονομική τακτική (με σκληρές διαπραγματεύσεις για τα εμπορικά δικαιώματα, πώληση των αστέρων της ομάδας) που έχει ως αποτέλεσμα η Μονακό να είναι από τις λίγες ευρωπαϊκές ομάδες κορυφής που έχουν συνήθως περισσότερα έσοδα από έξοδα.
Καθώς διαθέτει μία άριστη αίσθηση του συσχετισμού δυνάμεων και μπορεί να κατανοήσει πότε ένας στόχος είναι ώριμος είναι βέβαιο ότι ήδη θα έχει οριοθετήσει τους φετινούς του στόχους. Ακόμα και αν τελικά δεν κατακτήσει φέτος το Τσάμπιονς Λιγκ είναι βέβαιο δεν θα το βάλει κάτω και θα ξαναπροσπαθήσει. Γιατί ο αμφιλεγόμενος ρώσος κροίσος, που σπούδασε κάποτε ιατρική, που αγαπά την τέχνη και δεν κρύβει τις μεταφυσικές ανησυχίες του, γνωρίζει καλά ότι ο μόνος αντίπαλος που δεν ηττάται είναι ο χρόνος. Και φαίνεται ότι έχει κάνει κάποιους συμβιβασμούς μαζί του.