Σε ένα βήμα που θεωρείται ιστορικό για τις σχέσεις Νότιας Κορέας – Ιαπωνίας προχώρησε η Σεούλ την Κυριακή.
Η νοτιοκορεατική κυβέρνηση ανακοίνωσε το σχέδιό της να προσφερθούν αποζημιώσεις στους υπηκόους της χώρας που είχαν εξαναγκαστεί να δουλέψουν παρά τη θέλησή τους στην Ιαπωνία κατά τη διάρκεια της αυτοκρατορικής κατοχής, με το οποίο η Σεούλ ευελπιστεί να βάλει τέλος στις διμερείς εντάσεις ώστε να ενισχυθούν οι σχέσεις των δύο χωρών.
Τόσο η Νότια Κορέα όσο και η Ιαπωνία είναι σύμμαχοι-κλειδιά των ΗΠΑ ως προς την ασφάλεια στην περιοχή, η οποία απειλείται από τη Βόρεια Κορέα.
Ωστόσο, οι διμερείς σχέσεις τους είναι τεταμένες εδώ και δεκαετίες, εξαιτίας της αποικιακής κατοχής της κορεατικής χερσονήσου από το Τόκιο (1910-1945), πριν χωριστεί στα δύο η Κορέα.
Σύμφωνα με τους αριθμούς της Σεούλ, περίπου 780.000 Κορεάτες είχαν αναγκαστεί να εργαστούν τα 35 χρόνια της ιαπωνικής στρατιωτικής κατοχής, ενώ σε 200.000 υπολογίζονται οι γυναίκες που ήταν «σκλάβες του σεξ» από τα ιαπωνικά αυτοκρατορικά στρατεύματα.
Ο νοτιοκορεάτης υπουργός Εξωτερικών Παρκ Τζιν ανακοίνωσε τη δημιουργία ιδρύματος της Νότιας Κορέας για την αποζημίωση των θυμάτων και των οικογενειών τους, χωρίς καμιά άμεση ιαπωνική εμπλοκή.
Πρόσθεσε πως «ελπίζει ότι η Ιαπωνία θα ανταποκριθεί θετικά στη μείζονα απόφαση που ανακοινώνουμε σήμερα, με εθελοντικές συνεισφορές ιαπωνικών εταιρειών και ζητώντας συγγνώμη».
Στην Ιαπωνία, μέσα ενημέρωσης είχαν ήδη μεταδώσει πως ιαπωνικές εταιρείες σκέπτονται να κάνουν κάποιες δωρεές, ενώ το Τόκιο αναμένεται να εκφράσει ξανά τη μεταμέλειά του για τη σκλαβιά που υπέμειναν Κορεάτες, κάτι που έχει πράξει και στο παρελθόν.
Το Τόκιο επιμένει στο ότι η διμερής συνθήκη του 1965, που αποκατέστησε τις διπλωματικές σχέσεις των δύο χωρών, και υποχρέωσε την ιαπωνική κυβέρνηση να δώσει 800 εκατ. δολάρια σε μορφή επιδοτήσεων και δανείων με ευνοϊκούς όρους, είχε ήδη κλείσει το θέμα των διεκδικήσεων για την αποικιοκρατική περίοδο.
Το σχέδιο της κυβέρνησης στη Σεούλ προβλέπει να ανατεθεί σε κορεατικό ίδρυμα το καθήκον να συγκεντρώσει δωρεές από μεγάλες νοτιοκορεατικές επιχειρήσεις –που έλαβαν κεφάλαια από την Ιαπωνία το 1965– για να αποζημιωθούν τα θύματα.
Σύμφωνα με τον νοτιοκορεάτη ΥΠΕΞ, το «ιστορικό» σχέδιο είναι απαραίτητο για να βελτιωθούν οι σχέσεις Σεούλ-Τόκιο.
«Η συνεργασία ανάμεσα στη (Νότια) Κορέα και την Ιαπωνία είναι πολύ σημαντική σε όλα τα πεδία, της διπλωματίας, της οικονομίας και της ασφάλειας, στο σημερινό περιβάλλον της πολύ σοβαρής διεθνούς κατάστασης και της δύσκολης παγκόσμιας κρίσης», είπε.
«Πιστεύω πως πρέπει να σπάσει ο φαύλος κύκλος, για το καλό των λαών μας» και «για το εθνικό συμφέρον», επέμεινε.
Αν και η πρόταση χαιρετίστηκε αμέσως από το Τόκιο, δέχεται σφοδρές επικρίσεις από θύματα και από την αντιπολίτευση, που κατήγγειλε την κυβέρνηση του προέδρου Γιουν Σοκ-γελ πως ούτε λίγο ούτε πολύ «παραδόθηκε» στην Ιαπωνία.
Ο ιάπωνας ΥΠΕΞ Γιοσιμάσα Χαγιάσι επέμενε ότι οι αποζημιώσεις δεν θα δοθούν απευθείας από ιαπωνικές εταιρείες, ενώ εξέφρασε την ελπίδα πως το σχέδιο της Σεούλ θα οδηγήσει σε περαιτέρω εμβάθυνση της διμερούς σχέσης, που κατ’ αυτόν θα γίνει πιο «υγιής».
Πηγή προσκείμενη στον ιάπωνα πρωθυπουργό Φουμίο Κισίντα σημείωσε ότι η Ουάσιγκτον πίεζε τις δυο πλευρές να καταλήξουν σε συμβιβασμό μεν, αλλά ο παράγοντας που ώθησε τον πρόεδρο Γιουν να αποφασίσει ήταν οι γεωπολιτικές απειλές της Βόρειας Κορέας και της Κίνας.
Οταν η Σεούλ αναφέρθηκε σε αδρές γραμμές στην πρόταση τον Ιανουάριο, θύματα και συγγενείς τους αντέδρασαν έντονα, ιδίως επειδή δεν προβλέπει αποζημιώσεις από ιαπωνικές εταιρείες, παρότι έχουν διαταχθεί από τη νοτιοκορεατική δικαιοσύνη να πληρώσουν.
Πρόκειται για «απόλυτη νίκη για την Ιαπωνία, που επέμενε ότι δεν θα πληρώσει ούτε γεν για τη σκλαβιά», τόνισε ο Λιμ Τζε-σουγκ, ο συνήγορος αρκετών θυμάτων.
Το Δημοκρατικό Κόμμα της αντιπολίτευσης χαρακτήρισε το σχέδιο «διπλωματία της υποταγής».
«Η σημερινή είναι ημέρα ντροπής», είπε ο Αν Χο-γιανγκ, εκπρόσωπος της παράταξης, θυμίζοντας πως ιαπωνικές εταιρείες ενέχονται «σε εγκλήματα πολέμου» αλλά μένουν ατιμώρητες, ενώ η ιαπωνική κυβέρνηση απαλλάσσεται από τον «πονοκέφαλο» αυτόν στις διμερείς σχέσεις απλώς «επαναλαμβάνοντας δηλώσεις που είχαν γίνει παλαιότερα» από το Τόκιο.
Ουάσινγκτον: Ιστορική συμφωνία
Την ίδια στιγμή, ο Αντονι Μπλίνκεν εξήρε την «ιστορική» ανακοίνωση της Νότιας Κορέας, καθώς οι ΗΠΑ πίεζαν επί δεκαετίες τις δύο πλευρές να καταλήξουν σε συμφωνία.
«Χαιρετίζουμε τις ιστορικές ανακοινώσεις», ανέφερε ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, εξαίροντας το «θάρρος» και το «όραμα» των κυβερνήσεων της Νότιας Κορέας και της Ιαπωνίας.
Σεούλ και Τόκιο είναι «δύο από τους πιο σημαντικούς συμμάχους των ΗΠΑ» και «μας εμπνέει το έργο που έφεραν εις πέρας για την πρόοδο των διμερών τους σχέσεων», πρόσθεσε ο Μπλίνκεν.