Σε δημόσια διαβούλευση στο οpengov.gr τέθηκε έως τις 3 Σεπτεμβρίου το σχέδιο νόμου του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων για την ενίσχυση της Κοινωνικής Προστασίας, το οποίο εμπίπτει στις αρμοδιότητες της υφυπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων με αρμοδιότητες στην Κοινωνική Αλληλεγγύη, Δόμνας Μιχαηλίδου.
Με το νομοσχέδιο καθιερώνεται ο Προσωπικός Βοηθός για άτομα με αναπηρία, ενώ προβλέπεται ότι εργαζόμενοι σε δομές παιδικής προστασίας όπως οι βρεφονηπιακοί σταθμοί, τα ιδρύματα παιδικής προστασίας, τα Κέντρα Απασχόλησης κτλ, θα προσλαμβάνονται πλέον με την κατάθεση λευκού ποινικού μητρώου, όπως ορίζεται για πρώτη φορά στο ελληνικό Δίκαιο.
Ο Προσωπικός Βοηθός είναι το φυσικό πρόσωπο, το οποίο υποστηρίζει τα άτομα με αναπηρία στη βάση τις εξατομικευμένες ανάγκες του, για τη διευκόλυνση των καθημερινών δραστηριοτήτων του, την ενίσχυση της ανεξάρτητης διαβίωσής του, την ισότιμη συμμετοχή του στην κοινωνία και την πρόληψη περιθωριοποίησης και ιδρυματοποίησής του.
Το άτομο με αναπηρία μπορεί να αποφασίσει ποιος θα είναι ο προσωπικός του βοηθός, τι είδους υποστήριξη θα του παρέχεται και με ποιους όρους. Θα ειπράττει ένα επίδομα, το οποίο θα μπορεί να εξαργυρώσει προσλαμβάνοντας προσωπικό βοηθό βάσει της ειδικότητας που έχει περισσότερο ανάγκη, ακόμη κι αν αυτό το άτομα είναι μέλος της οικογένειάς του.
To πρόγραμμα θα ερφαρμοστεί πιλοτικά εντός επιλεγμένων γεωγραφικών τμημάτων της χώρας (σύμφωνα με πληροφορίες θα αφορά 2.000 πολίτες με αναπηρία, με εκτιμώμενο κόστος 95.000.000€) και στη συνέχεια θα ακολουθήσει η καθολική εφαρμογή του. Η χρηματοδότηση του προέρχεται από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και εθνικούς πόρους.
Με το νομοσχέδιο Μιχαηλίδου θεσπίζεται επίσης πλαίσιο για την έγκαιρη πρόληψη του φαινομένου της κακοποίησης ευάλωτων ομάδων και συγκεκριμένα ενηλίκων ΑμεΑ, ηλικιωμένων και χρονίως πασχόντων σε φορείς και δομές που παρέχουν υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας, μέσω της υιοθέτησης μέτρων ικανών να αποτρέψουν τα περιστατικά κακοποίησης.
Το νομοσχέδιο αναπτύσσεται σε τέσσερις πυλώνες που έχουν ως εξής:
Α) Παιδική Προστασία και μέτρα εξάλειψης παιδικής κακοποίησης
Θεσμοθετείται πλαίσιο πρόληψης και προστασίας έναντι της κακοποίησης των ανηλίκων, σε δομές παιδικής προστασίας όπως οι βρεφονηπιακοί σταθμοί, τα ιδρύματα παιδικής προστασίας, τα Κέντρα Απασχόλησης Παιδιών και Ατόμων με Αναπηρία και οι παιδικές κατασκηνώσεις. Μεταξύ άλλων ορίζεται Υπεύθυνος Προστασίας Ανηλίκων ανά δομή, ο οποίος υποχρεούται να γνωστοποιεί στις αρμόδιες αρχές κάθε προφορική ή έγγραφη, επώνυμη ή ανώνυμη αναφορά περιστατικού κακοποίησης από τους ωφελούμενους των μονάδων. Δημιουργείται Εθνικό Σύστημα Καταγραφής και Παρακολούθησης Αναφορών, υπό το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Ε.Κ.Κ.Α.), το οποίο θα είναι ο συντονιστικός μηχανισμός, μέσω του οποίου θα γίνεται η καταγραφή των γνωστοποιήσεων των περιστατικών κακοποίησης ανηλίκων. Ορίζεται επίσης για πρώτη φορά στο ελληνικό δίκαιο ότι η πρόσληψη προσωπικού στις δομές αυτές θα γίνεται με την κατάθεση λευκού Ποινικού Μητρώου του εργαζόμενου, προστατεύοντας ταυτόχρονα τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα.
Συγκεκριμένα όπως αναφέρεται:
Απαγορεύεται η απασχόληση σε Φορείς Παιδικής Προστασίας, δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, προσωπικού που έχει καταδικασθεί, με οριστική δικαστική απόφαση, για τα εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας και οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής, καθώς και για εγκλήματα κατά της οικογένειας, του ν. 3500/2006 (Α’ 232) για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας, για εμπορία ανθρώπων σύμφωνα με το άρθρο 323Α του Ποινικού Κώδικα και τον ν. 4251/2014 (Α’ 80) ή για εμπορία ναρκωτικών σύμφωνα με τον ν. 4139/2013 (Α’ 74), με την επιφύλαξη αυστηρότερων προϋποθέσεων που ήδη ισχύουν στην κείμενη νομοθεσία.
Εισάγεται επίσης ο θεσμός του Συντονιστή για την Ευρωπαϊκή Εγγύηση για το Παιδί, με στόχο την καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας και την προώθηση ίσων ευκαιριών. Εθνικός Συντονιστής για την Εγγύηση για το Παιδί ορίζεται το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Ε.Κ.Κ.Α.).
Β)Ατομα με Αναπηρία και Ηλικιωμένοι
Καθιερώνεται ο Προσωπικός Βοηθός για τα άτομα με αναπηρία. Θα είναι το φυσικό πρόσωπο, το οποίο υποστηρίζει τα άτομα με αναπηρία στη βάση των εξατομικευμένων αναγκών τους, για τη διευκόλυνση των καθημερινών δραστηριοτήτων τους, την ενίσχυση της ανεξάρτητης διαβίωσής τους, την ισότιμη συμμετοχή τους στην κοινωνία και την πρόληψη περιθωριοποίησης και ιδρυματοποίησής τους.
Η προστασία των ατόμων με αναπηρία δεν μπορεί να περιορίζεται στην επιδοματική πολιτική αλλά έχει και ουσιαστικό ενεργητικό σκέλος που ενισχύει την ανεξάρτητη διαβίωση των ΑμεΑ. Ο Προσωπικός Βοηθός είναι μια σημαντική παρέμβαση προς αυτή την κατεύθυνση που ταυτόχρονα στηρίζει έμπρακτα το δικαίωμα των ατόμων με αναπηρία να κάνουν και να υποστηρίζουν τις δικές τους επιλογές.
Επίσης, θεσπίζεται πλαίσιο για την έγκαιρη πρόληψη του φαινομένου της κακοποίησης ευάλωτων ομάδων και συγκεκριμένα ενηλίκων ΑμεΑ, ηλικιωμένων και χρονίως πασχόντων σε φορείς και δομές που παρέχουν υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας, μέσω της υιοθέτησης μέτρων ικανών να αποτρέψουν τα περιστατικά κακοποίησης.
Γ) Πρόγραμμα «Κυψέλη» για τους βρεφονηπιακούς σταθμούς
Δημιουργείται ένα ενιαίο, ολιστικό, καθημερινό πρόγραμμα, κοινό για όλους τους βρεφονηπιακούς σταθμούς της χώρας που θα προσφέρει στα βρέφη και τα νήπια την ευκαιρία να αναπτύξουν τις δεξιότητές τους μέσω διαφορετικών δραστηριοτήτων και ερεθισμάτων και στους γονείς τους να συμμετέχουν ενεργά στη διαδικασία. Καθιερώνεται ο τακτικός έλεγχος όλων των βρεφών και νηπίων για την έγκαιρη ανίχνευση τυχόν αδυναμιών και δυσκολιών. Θεσπίζεται Εθνικό Συμβούλιο Προσχολικής Αγωγής και Διαπαιδαγώγησης για το συντονισμό της προσχολικής αγωγής και την ενιαία διαχείριση του νέου προγράμματος.
Δ) Αναδοχή – Υιοθεσία – Αποϊδρυματοποίηση
Θεσμοθετούνται τα Διαμερίσματα Αυτόνομης Διαβίωσης. Τα διαμερίσματα αυτά θα βρίσκονται εντός αστικού ιστού, θα είναι μη-ιδρυματικού τύπου και θα προσομοιάζουν κατά το δυνατόν περισσότερο συνθήκες οικογενειακού περιβάλλοντος για να επιτευχθεί η αποϊδρυματοποίηση και η ομαλή ένταξη των εφήβων που ζουν σε ιδρύματα. Τέλος, ενισχύεται ο ρόλος του Κοινωνικού Συμβούλου για την επίβλεψη και τον έλεγχο των παρεχόμενων υπηρεσιών σε όλες τις προνοιακές δομές της χώρας.