Οταν τους πήραν από το σημείο που κρατούνταν, στα τούνελ της Χαμάς, πολλοί από τους ισραηλινούς ομήρους νόμιζαν ότι τους πήγαιναν για εκτέλεση. Πενήντα από αυτούς απελευθερώθηκαν και ανταλλάχθηκαν με 150 παλαιστίνιους κρατουμένους του Ισραήλ, μετά τη συμφωνία που επιτεύχθηκε πριν από λίγες μέρες ανάμεσα στις δύο πλευρές.
Οπως γράφουν οι Sunday Times του Λονδίνου, η 75χρονη Αντίνα Μοσέ ήταν ανάμεσα στους τυχερούς. Οταν βγήκε από τα τούνελ δεν έβλεπε και η όρασή της έκανε αρκετή ώρα να προσαρμοστεί στο φως της ημέρας. Η Μοσέ κατάλαβε ότι κάτι αλλάζει όταν στα τούνελ έπεσε σιωπή. Την περασμένη Παρασκευή οι εκρήξεις από τους βομβαρδισμούς σταμάτησαν και η Μοσέ πίστευε μέχρι την τελευταία στιγμή ότι ήρθε η ώρα να πεθάνει. Μόνο όταν είδε τα λεωφορεία του Ερυθρού Σταυρού κατάλαβε ότι η περιπέτειά της τελείωνε.
Μπορεί οι οικογένειες των 50 Ισραηλινών να χαμογελούν ξανά μετά από καιρό, για εκατοντάδες ανθρώπους όμως η αγωνία για την τύχη των δικών τους συνεχίζεται. Αργά το βράδυ του Σαββάτου 25 Νοεμβρίου η Χαμάς είπε ότι έχει παραδόσει άλλους 20 ομήρους στον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό. Ανάμεσα σε αυτούς 13 ισραηλινοί –οκτώ παιδιά και πέντε γυναίκες– και πολίτες άλλων χωρών, που απελευθερώθηκαν σε ανταλλαγή με 39 παλαιστινίους.
Η εννιάχρονη Εμιλι Χαντ ήταν ανάμεσα σε εκείνους που αφέθηκαν ελεύθεροι. Η Χαντ έχει διπλή υπηκοότητα (ισραηλινή και ιρλανδική) και απήχθη από το κιμπούτς Μπε’ερι στις 7 Οκτωβρίου. Ο πατέρας της, Τόμας Χαντ, είπε στους Sunday Times ότι φοβάται πως «την τρομοκρατούσαν καθημερινά».
«Δεν έχουμε λόγια για να περιγράψουμε τα συναισθήματά μας μετά από 50 δύσκολες και σύνθετες μέρες» είπε η οικογένεια της Εμιλι σε γραπτή της δήλωση. «Είμαστε όλοι ενθουσιασμένοι που αγκαλιάζουμε ξανά την Εμιλι, αλλά δεν ξεχνάμε όλους εκείνους που δεν έχουν επιστρέψει ακόμη».
Η διαδικασία της απελευθέρωσης καθυστέρησε, καθώς η Χαμάς είπε ότι το Ισραήλ δεν τήρησε τη δική του πλευρά της συμφωνίας σχετικά με την ανθρωπιστική βοήθεια. Το Κατάρ και η Αίγυπτος αναγκάστηκαν να παρέμβουν. Από τη Βηρυτό, εκπρόσωπος της Χαμάς είπε ότι 240 φορτηγά με βοήθεια είχαν μπει στη Γάζα, αλλά μόνο 65 είχαν φτάσει στα βόρεια της Λωρίδας. Το Ισραήλ αρνήθηκε ότι παραβίασε τη συμφωνία.
Οι οικογένειες των 39 Παλαιστινίων που απελευθερώθηκαν τους περίμεναν επίσης με αγωνία στη Δυτική Οχθη.
Στη διάρκεια της τετραήμερης εκεχειρίας έχει προγραμματιστεί να απελευθερωθούν συνολικά 50 ισραηλινοί, γυναίκες και παιδιά. Το Ισραήλ έχει επίσης συμφωνήσει να επιτρέψει την είσοδο μεγαλύτερης ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα. Οι διαπραγματεύσεις για την απελευθέρωση των μη ισραηλινών ομήρων διεξήχθησαν χωριστά.
Από την Παρασκευή το βράδυ, οι εικόνες των ισραηλινών ομήρων και των παλαιστινίων φυλακισμένων που επανενώνονταν με τις οικογένειές τους έκαναν τον γύρο των ΜΜΕ και των social media.
Η Μοσέ χτύπησε το χέρι του μαχητή της Χαμάς που προσπάθησε να τη βοηθήσει να ανεβεί στο φορτηγό του Ερυθρού Σταυρού. Οταν έφτασε στο σημείο που είναι πλέον γνωστό ως «Πλατεία των Ομήρων», η Μοσέ είδε συγκεντρωμένες τις οικογένειες όλων των ομήρων. «Θα ερχόμαστε εδώ κάθε μέρα, έως ότου απελευθερωθούν όλοι», είπε ο ανηψιός της στους Times.
Η 23χρονη Ρόμι Γκονέν απήχθη από το μουσικό φεστιβάλ στις 7 Οκτωβρίου. Η μητέρα της λέει ότι κάθε βράδυ ξαγρυπνά δίπλα στο τηλέφωνο. «Σε παίρνουν για να σου πουν αν ο άνθρωπός σου είναι στις λίστες με όσους απελευθερώνονται ή όχι» είπε. «Η Ρόμι δεν είναι. Τη σκέφτομαι εκεί στα τούνελ και αυτό είναι ένα συνεχές μαρτύριο. Είναι ασθματική, έχει πέτρα στο νεφρό και την έχουν πυροβολήσει».
Ο Νοάμ Σαγκί, ψυχολόγος που ζει στο Λονδίνο, περιμένει νέα από την 75χρονη βρετανίδα μητέρα του, που ζούσε στο κιμπούτς Νιρ Οζ και απήχθη μόλις πέντε μέρες πριν έρθει στην Αγγλία για να τον επισκεφθεί.
Η τετράχρονη Ραζ, η δίχρονη Αβίβ και ο πατέρας τους, Ντορόν, είχαν επίσης απαχθεί από το κιμπούτς Νιρ Οζ, όπου βρίσκονταν για τον εορτασμό μιας εβραϊκής γιορτής. «Ονειρεύτηκα ότι πάω σπίτι» είπε η Ραζ μετά την απελευθέρωσή τους.
Παρά το γεγονός ότι οι απελευθερώσεις είναι μια αχτίδα ελπίδας για τους συγγενείς όλων των ομήρων, η Μεϊράβ Γκονέν λέει ότι η διαδικασία της αναμονής είναι ακόμη ένα μαρτύριο. Στο τηλέφωνό της η Γκονέν έχει μια φωτογραφία της κόρης της και της καλύτερής της φίλης, της Γκάγια. Τα δυο κορίτσια κρύβονται κάτω από ένα ράφι όσο οι άντρες της Χαμάς σκοτώνουν ανθρώπους γύρω τους.
Η Ρόμι τηλεφώνησε στη μητέρα της σε υστερική κατάσταση, στις 6:35 το πρωί, και της είπε ότι είχαν τρέξει και είχαν καταφέρει να μπουν σε ένα αυτοκίνητο. Εκεί δέχτηκαν πυροβολισμούς. Η Γκάγια και ο οδηγός σκοτώθηκαν και η Ρόμι τραυματίστηκε.
«Της είπα να παραμείνει ήρεμη και ότι δεν είναι μόνη της. Στις 10:58 άκουσα φωνές στα αραβικά και την κόρη μου να κλαίει. Κατάλαβα ότι την είχαν βρει. Μετά, το τηλεφώνημα διεκόπη» λέει στους Times. «Ηταν μαρτύριο. Αλλά κι αυτό τώρα, να τηλεφωνώ κάθε βράδυ και να μου λένε ότι δεν απελευθερώθηκε, είναι επίσης μαρτύριο. Χαίρομαι για όσους απελευθερώνονται, αλλά στενοχωριέμαι τόσο πολύ που δεν είναι η κόρη μου ανάμεσά τους».
Την Παρασκευή, όταν οι πρώτοι όμηροι πέρασαν από τη Ράφα στην Αίγυπτο, οι σκηνές ήταν συγκλονιστικές: Εκατοντάδες άνθρωποι περίμεναν να διακρίνουν ανάμεσά τους κάποιον που γνωρίζουν. Τα λεωφορεία πήγαν στο Ισραήλ, όπου οι όμηροι παραδόθηκαν σε ανθρώπους του ισραηλινού στρατού εκπαιδευμένους ειδικά για την περίσταση.
Στην αεροπορική βάση Χατζερίμ οι όμηροι πέρασαν από ιατρικούς ελέγχους και μετά τους πήγαν με ελικόπτερα σε νοσοκομεία, όπου είχαν δημιουργηθεί ειδικοί χώροι για τις οικογένειές τους.
Στην «Πλατεία των Ομήρων», στο Τελ Αβίβ, οι φωτογραφίες και των 240 απαχθέντων προβάλλονται στον τοίχο του Μουσείου Τέχνης, με τη λεζάντα «φέρτε τους σπίτι». Κάτω από κάθε έναν που απελευθερώνεται η λεζάντα αλλάζει και γίνεται «επέστρεψα στο σπίτι».
Για τις περισσότερες οικογένειες, όμως, ο εφιάλτης συνεχίζεται. «Είναι σαν κάποιο τρομακτικό ριάλιτι» είπε ο Αβικάι Μπροντούτς, αγρότης και φοιτητής νοσηλευτικής, του οποίου η σύζυγος, Χαγκάρ, 40 ετών, και τα τρία παιδιά τους, ο δεκάχρονος Ορφι, ο οκτάχρονος Γιούβαλ και η τετράχρονη Ουράια, απήχθησαν από ενόπλους από το σπίτι τους στο το κιμπούτς Κφαρ Αζά.
Μαζί τους ήταν η Αβιγκέιλ Ιντάν, η τρίχρονη κόρη των γειτόνων τους, η οποία έτρεξε στο σπίτι τους αιμόφυρτη, αφού οι γονείς της δολοφονήθηκαν μπροστά της. Ο Μπροντούτς δεν παρακολουθεί τις απελευθερώσεις. «Πραγματικά, προσπαθώ να κρατήσω τον εαυτό μου υγιή» είπε στους Times. «Φοβάμαι ότι αν το δω θα τα χάσω».
Αν και η κυβέρνηση Νετανιάχου διεκδίκησε τα εύσημα για τις απελευθερώσεις επικαλούμενη την πίεση της στρατιωτικής επίθεσης στη Γάζα, λίγοι πιστεύουν ότι θα είχε συμβεί αν οι οικογένειες δεν είχαν διοργανώσει τη δική τους εκστρατεία. «Το μόνο καθήκον της κυβέρνησης ήταν να προστατεύσει τους πολίτες της, αλλά απέτυχαν παταγωδώς. Αυτός ήταν ο μεγαλύτερος στρατός στη Μέση Ανατολή, που αντιμετώπισε τον μικρότερο στρατό στη Χαμάς, αλλά αυτοί οι τύποι με τα RPG (βομβίδες πυραύλων) και τη χαμηλή τεχνολογία τα κατάφεραν» είπε ο Μπροντούτς.
Λίγες μέρες αφότου ανακάλυψε ότι η οικογένειά του ήταν ζωντανή, έγραψε σε κάθε υπουργό της κυβέρνησης, στέλεχος, βουλευτή και στρατηγό, αλλά δεν συνέβη τίποτα. Στο τέλος, έξι μέρες μετά την επίθεση, έβαλε τον αδερφό του να τον πάει στο Τελ Αβίβ με τον σκύλο του και μια πτυσσόμενη καρέκλα και κάθισε έξω από το υπουργείο Αμυνας, κρατώντας ένα αυτοσχέδιο πλακάτ στο οποίο είχε γράψει: «Η οικογένειά μου είναι στη Γάζα».
Εφθασε εκεί στις 3 τα ξημερώματα και ο αδερφός του δημοσίευσε μια φωτογραφία στο Facebook. Σύντομα τον πλησίαζαν ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι· στις 10 το πρωί χιλιάδες είχαν συγκεντρωθεί δίπλα του.
Αν και ως αγρότης δεν έχει εμπειρία από διεθνή διπλωματία, βρέθηκε να συναντά γερουσιαστές και αξιωματούχους από την Αμερική και τη Γερμανία, καθώς και τον πρεσβευτή του Κατάρ. Ιδιώτες, συμπεριλαμβανομένου του Ρόναν Τουρ, ο οποίος διευθύνει τη μεγαλύτερη εταιρεία διαχείρισης κρίσεων στο Ισραήλ, συγκέντρωσαν περισσότερα από 100 εκατ. σέκελ (25 εκατ. ευρώ) για να βοηθήσουν στη δημιουργία του Φόρουμ Ομήρων για την εκστρατεία για την απελευθέρωση των αιχμαλώτων.
Ο Μπροντούτς, μαζί με άλλες οικογένειες, κλήθηκε τελικά να συναντήσει τον Μπενιαμιίν Νετανιάχου και τη σύζυγό του. «Νιώθω ότι πετύχαμε κάτι, αλλάξαμε το αφήγημα και αυτό μου δίνει ελπίδα. Αλλά εν τω μεταξύ είναι σαν ένα απαίσιο λαχείο, να περιμένεις την κλήση κάθε βράδυ».
Ενώ η αγωνία των 27 ισραηλινών ομήρων και των οικογενειών τους μπορεί να έχει τελειώσει, ο πόλεμος στη Γάζα δεν έχει τελειώσει. Η εκεχειρία είναι μόνο μια προσωρινή ανακούφιση για τους Παλαιστίνιους στη Γάζα, όπου τοπικοί αξιωματούχοι λένε ότι περισσότεροι από 14.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί, κυρίως γυναίκες και παιδιά.
Για κάθε δέκα ομήρους που απελευθερώνει η Χαμάς μετά τις τέσσερις μέρες, η εκεχειρία θα παρατείνεται για άλλη μια μέρα. Μετά από αυτό ο Νετανιάχου ορκίστηκε να ξαναρχίσει τον πόλεμο.