Η αμερικανίδα οικονομολόγος Κλόντια Γκόλντιν τιμάται με το Νομπέλ Οικονομικών Επιστημών 2023, όπως ανακοίνωσε η αρμόδια επιτροπή, τη Δευτέρα, στη Στοκχόλμη.
Η Γκόλντιν τιμάται επειδή η έρευνά της αποκάλυψε βασικούς παράγοντες των διαφορών μεταξύ των φύλων στην αγορά εργασίας.
«Τον τελευταίο αιώνα, το ποσοστό των γυναικών στην αμειβόμενη εργασία έχει τριπλασιαστεί σε πολλές χώρες υψηλού εισοδήματος.
»Πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές στην αγορά εργασίας στη σύγχρονη εποχή, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των φύλων.
»Ηταν η πρώτη φορά στη δεκαετία του ’80 που ένας ερευνητής υιοθέτησε μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για να εξηγήσει την πηγή αυτών των διαφορών.
»Η έρευνα της Κλόντια Γκόλντιν μάς έδωσε νέες και συχνά εκπληκτικές γνώσεις σχετικά με τους ιστορικούς και σύγχρονους ρόλους των γυναικών στην αγορά εργασίας», αναφέρεται στο σκεπτικό της βράβευσης.
«Η φετινή νικήτρια παρείχε τον πρώτο ολοκληρωμένο απολογισμό των αποδοχών των γυναικών και της συμμετοχής τους στην αγορά εργασίας κατά τη διάρκεια των αιώνων.
»Μελετώντας τα αρχεία, συλλέγοντας και διορθώνοντας ιστορικά στοιχεία, ο Γκόλντιν μπόρεσε να παρουσιάσει νέα δεδομένα, τα οποία συχνά μας εκπλήσσουν.
»Το γεγονός ότι οι επιλογές των γυναικών ήταν συχνά –και παραμένουν– περιορισμένες από τον γάμο και την ευθύνη για το σπίτι και την οικογένεια, βρίσκεται στο επίκεντρο των αναλύσεων και των επεξηγηματικών μοντέλων της.
»Οι ιδέες της φτάνουν πολύ έξω από τα σύνορα των ΗΠΑ και παρόμοια πρότυπα έχουν παρατηρηθεί σε πολλές άλλες χώρες. Η έρευνά της βοηθά στην καλύτερη κατανόηση της αγοράς εργασίας τού χθες, του σήμερα και του αύριο», κατέληξε η επιτροπή.
Με το Νομπέλ αυτό, ολοκληρώνεται ο κύκλος των βραβείων για τη φετινή χρονιά.
Ποια είναι η Κλόντια Γκόλντιν
Της αρέσει να αυτοχαρακτηρίζεται «ντετέκτιβ». Συνδυάζοντας την ιστορική προσέγγιση και την οικονομική θεωρία, ερεύνησε διεξοδικά την γυναικεία απασχόληση, αναδεικνύοντας τις πηγές των μισθολογικών ανισοτήτων.
Πρώτη γυναίκα επικεφαλής του τμήματος Οικονομίας του Χάρβαρντ, η 77χρονη οικονομολόγος παρακολούθησε την μακρά εποποιία των αμερικανίδων εργατριών προς την ισότητα, επισημαίνοντας τον ρόλο της Ιστορίας και της τεχνολογικής προόδου στην ενσωμάτωσή τους στην αγορά εργασίας, αλλά επίσης και τον δύσκολο συμβιβασμό που οι γυναίκες είναι υποχρεωμένες να κάνουν ανάμεσα στην καριέρα και την οικογένεια από τις αρχές του 20ού αιώνα.
Η Κλόντια Γκόλντιν διαιρεί την διαδρομή αυτή σε πέντε περιόδους:
1900-1920, όταν μικρός αριθμός πτυχιούχων γυναικών αναγκάσθηκε να επιλέξει ανάμεσα στην εργασία και την οικογένεια (λιγότερο από το ένα τρίτο των εργαζόμενων γυναικών είχαν παιδιά), 1920-1940, όταν πολλές γυναίκες σταμάτησαν να εργάζονται για να κάνουν οικογένεια εξαιτίας της Μεγάλης Υφεσης, ακολουθεί ο Β’ παγκόσμιος Πόλεμος και, μέχρι την δεκαετία του 60, μία περίοδος όπου οι γυναίκες πιέστηκαν να κάνουν παιδιά και δεν επέστρεφαν στην εργασία παρά αφού τα μεγάλωναν, με χαμηλές επαγγελματικές προοπτικές.
Σε αντίδραση προς αυτήν την πραγματικότητα, και χάρη στο αντισυλληπτικό χάπι, οι κόρες τους στις δεκαετίες του 70 και του 80 έθεσαν ως προτεραιότητα την καριέρα τους και το ένα τέταρτο αυτών δεν απέκτησε ποτέ παιδιά.
Η τελευταία γενιά προσπάθησε να συνδυάσει καριέρα και οικογένεια, βοηθούμενη από την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, αλλά χωρίς να επιτύχει την ισότητα, ούτε στην αμοιβή ούτε στην οικογένεια.
Στο τελευταίο της βιβλίο, που κυκλοφόρησε το 2021 στις ΗΠΑ, «Career and family: women’s century-long journey towards equity», η Γκόλντιν εξηγεί ότι οι ανισότητες αυτές παραμένουν, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο η μία τροφοδοτεί την άλλη μέσω της αδηφάγου εργασίας, δηλαδή μέσω της συνθήκης ότι πολλά επαγγέλματα αμείβουν κατά δυσανάλογο τρόπο την διαθεσιμότητα του απασχολούμενου, των μακρών ωρών απασχόλησης και της εργασίας του Σαββατοκύριακου.
«Η ισότητα στο ζευγάρι κοστίζει χρήματα και, όσο περισσότερο η εργασία είναι αδηφάγος, τόσο πιο ακριβή είναι η αναζήτηση της ισότητας», σημειώνει η Γκόλντιν.
Η ορνιθολογία, οι πεζοπορίες και η Πίκα
Η πρωτοπόρος της μελέτης του φύλου στην εργασία, η οποία έχει γράψει για την δουλεία, την διαφθορά και την εκπαίδευση, ενδιαφέρεται αρχικά για την οικογενειακή οικονομία.
«Αυτή η εργασία με απασχόλησε για αρκετό καιρό, αλλά περί το 1980 αντιλήφθηκα ότι κάτι έλειπε. Παρέβλεπα το μέλος της οικογένειας που υφίστατο μακροπρόθεσμα την βαθύτερη αλλαγή -την γυναίκα και την μητέρα. Την παρέβλεπα διότι την παρέβλεπαν οι πηγές», δηλώνει σε αυτοβιογραφικό της δοκίμιο που δημοσιεύτηκε το 1998.
Το κείμενο ξεκινά με την εξής φράση: «Πάντα ήθελα να γίνω ντετέκτιβ και τελικά τα κατάφερα».
Παιδί του Μπρονξ, γεννημένη στις 14 Μαΐου 1946, η Γκόλντιν αρχικά παθιάζεται με την Αρχαιολογία, λόγω των απογευμάτων που περνά δίπλα στις μούμιες του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας για να γλιτώσει από τα αποπνικτικά καλοκαίρια της Νέας Υόρκης.
Στην συνέχεια, ανακαλύπτει την μαγεία του μικροσκοπίου και αποφασίζει να αναζητήσει τα μυστικά των βακτηρίων. Εγγράφεται στο Πανεπιστήμιο Cornell θέλοντας να γίνει αρχαιολόγος. Αλλά, τα μαθήματα του καθηγητή Αλφρεντ Καν για την βιομηχανική οργάνωση την παρακινούν να ανακαλύψει νέο πεδίο έρευνας και έτσι θα γίνει τελικά οικονομολόγος.
Αυτή η κομψή γυναίκα με τα μεγάλα γαλάζια μάτια περιγράφει με πάθος και βαθιά απόλαυση τις ώρες που πέρασε ψάχνοντας τα αρχεία για να ξετρυπώσει τα στοιχεία για τις μισθολογικές διαφορές, για τις γυναίκες που αναλάμβαναν τις οικογενειακές επιχειρήσεις μετά τον θάνατο του συζύγου τους, τις πολιτικές των επιχειρήσεων σχετικά με την απασχόληση ή μη παντρεμένων γυναικών.
Παθιασμένη με την Ορνιθολογία, τις πεζοπορίες και τα σκυλιά (η Πίκα, το golden retriever της έχει δική της σελίδα στην ιστοσελίδα του Χάρβαρντ) -η Κλόντια Γκόλντιν είναι παντρεμένη με τον οικονομολόγο Λάρι Κατζ. Το 2014, ίδρυσε πρόγραμμα για την ενθάρρυνση των νέων φοιτητριών για να ακολουθήσουν οικονομικές σπουδές.