Επιστήμονες που εργάστηκαν πάνω στην ανακάλυψη των μαύρων τρυπών βράβευσε φέτος με το Νομπέλ Φυσικής η Σουηδική Ακαδημία.
Πρόκειται αφενός για τον Ρότζερ Πένροουζ, για την ανακάλυψή του ότι οι μαύρες τρύπες προβλέπονται από τη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας του Αλμπερτ Αϊνστάιν. Το άλλο μισό του βραβείου πηγαίνει από κοινού στον Ράινχαρντ Γκένζελ και την Αντρεα Γκετς, για την ανακάλυψη της τεράστιας μαύρης τρύπας στο κέντρο του Γαλαξία μας.
Στο σκεπτικό της η Σουηδική Ακαδημία τονίζει ότι ο Πένροουζ ανακάλυψε ευφυείς μαθηματικές μεθόδους για την επαλήθευση της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας και ήταν αυτός που έδειξε ότι είναι πιθανή η ύπαρξη μιας μαύρης τρύπας.
Είναι ίσως το πιο μυστηριώδες αντικείμενο του Σύμπαντος, ένα σημείο όπου η βαρύτητα είναι τόσο ισχυρή, ώστε δεν μπορεί να διαφύγει τίποτα, ούτε το ίδιο το φως. Γύρω από μια μαύρη τρύπα, ο χώρος και ο χρόνος παραμορφώνονται με τρόπο που περιγράφουν οι εξισώσεις του Αϊνστάιν.
Ο Πένροουζ δημοσίευσε σε άρθρο τα πορίσματά του το 1965 –δέκα χρόνια από τον θάνατο του Αϊνστάιν–, το οποίο άνοιξε τον δρόμο για τη μελέτη του φαινομένου.
Εχει γεννηθεί το 1931 στη Βρετανία και έχει υπάρξει επί μακρόν καθηγητής στην Οξφόρδη, ενώ ήταν στενός φίλος του Στίβεν Χόκινγκ, ο οποίος είχε παρόμοια επιστημονικά ενδιαφέροντα.
Οι άλλοι δύο ερευνητές ήταν αυτοί που εντόπισαν τη μαύρη τρύπα στο κέντρο του Γαλαξία μας, παρόμοια με αυτή που υπάρχει σε κάθε γαλαξία.
Πώς όμως εντοπίζεις ένα αντικείμενο που δεν εκπέμπει φως; Η απάντηση είναι απλή: καταγράφοντας τις τροχιές των άστρων που περιφέρονται γύρω από αυτό. Η τεράστια ταχύτητα περιφοράς που έχουν εξηγείται μόνο από ένα αντικείμενο με τεράστια μάζα, όπως είναι μια μαύρη τρύπα.
Στις αρχές της δεκαετίας του ’90 έστρεψαν την προσοχή τους –όπως και τα ισχυρότερα τηλεσκόπια του κόσμου– σε μια περιοχή που ονομάζεται Sagittarius A* (βρίσκεται στον αστερισμό του Τοξότη), στο κέντρο του Γαλαξία. Το αόρατο αντικείμενο που βρήκαν εκεί συμπυκνώνει μάζα 4 εκατ. φορές μεγαλύτερη από αυτήν του Ηλιου σε έναν χώρο λίγων δισεκατομμυρίων χιλιομέτρων σε ακτίνα. Μόνο μια μαύρη τρύπα μπορεί να εξηγήσει αυτό το φαινόμενο.
Μια μαύρη τρύπα είναι το αποτέλεσμα του «θανάτου» ενός άστρου.
Η βασική πηγή ενέργειας σε ένα άστρο είναι η μετατροπή του υδρογόνου σε ήλιο, μια διαδικασία που διαρκεί ανάλογα με το μέγεθος: όσο μεγαλύτερο είναι το άστρο, τόσο πιο γρήγορα ολοκληρώνεται.
Στα ογκώδη άστρα, με την εξάντληση του υδρογόνου, ο πυρήνας καταρρέει, δηλαδή συμπιέζεται απότομα σε τόσο μικρό μέγεθος, ώστε δημιουργείται μια μαύρη τρύπα. Οτιδήποτε φτάσει κοντά στη μαύρη τρύπα «απορροφάται» και χάνεται, ενώ τίποτα δεν μπορεί να ξεφύγει. Ο χρόνος κυλά και αυτός με διαφορετικό τρόπο κοντά και «μέσα» στη μαύρη τρύπα.
Ο Ηλιος δεν είναι αρκετά ογκώδης για να μετατραπεί σε μαύρη τρύπα και θα έχει μια διαφορετική μοίρα σε 4 με 5 δισ. χρόνια από σήμερα, όταν εξαντληθεί το υδρογόνο του.
Ούτε όμως και οι μαύρες τρύπες είναι «αθάνατες». Ο Στίβεν Χόκινγκ είχε δείξει ότι υπάρχει μια διαδικασία που θεωρητικά προκαλεί τη συρρίκνωση της μαύρης τρύπας, χρειάζεται όμως ένα κολοσσιαίο χρονικό διάστημα για να ολοκληρωθεί.
Χθες Δευτέρα είχε απονεμηθεί το Νομπέλ Ιατρικής στους ερευνητές που ανακάλυψαν τον ιό και τη θεραπεία της ηπατίτιδας C.
Την Τετάρτη απονέμεται το Νομπέλ Χημείας, την Πέμπτη το Νομπέλ Λογοτεχνίας και την Παρασκευή το Νομπέλ Ειρήνης. Την επόμενη Δευτέρα 12 Οκτωβρίου απονέμεται το Νομπέλ Οικονομικών.