«Δεν χάνω τον χρόνο μου για να σκεφτώ αυτά τα πράγματα». Ετσι απάντησε ο Νόαμ Τσόμσκι στον Αντονέλο Γκουερέρα, δημοσιογράφο της La Repubblica, όταν ρωτήθηκε για τι από όλα όσα έχει καταφέρει έως σήμερα είναι υπερήφανος και για τι έχει μετανιώνει.
Στις 7 Δεκεμβρίου ο αειθαλής αμερικανός διανοητής θα εισέλθει αισίως στη δέκατη δεκαετία της ζωής του έχοντας περισσότερες από 150 εκδόσεις στο ενεργητικό του και συνεχίζοντας να ταξιδεύει ανά τον κόσμο για να συμμετάσχει σε συνέδρια και να δώσει διαλέξεις. Και σίγουρα δεν έχει χρόνο για χάσιμο όχι επειδή μεγαλώνει εκείνος, αλλά γιατί «πάντα υπάρχει συναρπαστική δουλειά που πρέπει να γίνει στους ακαδημαϊκούς κλάδους που με ενδιαφέρουν περισσότερο. Δεν γίνεται να χρονοτριβούμε με όλα αυτά τα επείγοντα προβλήματα που η ανθρωπότητα καλείται να αντιμετωπίσει σε αυτούς τους ανησυχητικούς, αλλά και πολλά υποσχόμενους, καιρούς» είπε τηλεφωνικώς στον συνομιλητή του, από τη Λατινική Αμερική όπου βρέθηκε αυτές τις ημέρες ο πατέρας της σύγχρονης γλωσσολογίας.
Μιλώντας για τη γλώσσα και, ειδικότερα, για την εξέλιξη του πολιτικού λόγου, ο Τσόμσκι αναγνωρίζει πως «έχει σημειωθεί ένας εκχυδαϊσμός από την πλευρά των δημαγωγών που ευελπιστούν να κερδίσουν τη συναίνεση, εντείνοντας τους φόβους, τη δυσαρέσκεια, την οργή. Αυτές οι στρεβλώσεις της γλώσσας προκύπτουν από την άρνηση των γεγονότων, της αλήθειας, της γνώσης και της επιστήμης. Ηρθε η σειρά της ‘ψευδούς πραγματικότητας’, κατά την ορολογία του Τζάρεντ Κούσνερ, γαμπρού του Ντόναλντ Τραμπ. Η έννοια της αλήθειας πάντα απειλούταν, ειδικά από τα αυταρχικά καθεστώτα, οι πρακτικές των οποίων επαναλαμβάνονται και σήμερα ενώ οι παραδοσιακοί πολιτικοί θεσμοί βρίσκονται στα πρόθυρα της κατάρρευσης».
Σχολιάζοντας την επικοινωνιακή στρατηγική του κατεξοχήν δημαγωγού πολιτικού των τελευταίων ετών, υποστηρίζει πως «ο Ντόναλντ Τραμπ είναι ένας πολύ ικανός πολιτικός που παίζει σε δύο ταμπλό: από τη μία πλευρά υπάρχουν οι μεγάλες επιχειρήσεις και οι ζάπλουτοι και από την άλλη πλευρά βρίσκεται ο “λαός” τον οποίο ο ίδιος δηλώνει πως υπερασπίζεται. Οι μπαρούφες του (κατά των ελίτ) είναι ιδανικές για μη χάσει τις λαϊκές ψήφους αλλά οι οικονομικές πολιτικές του ωφελούν ξεκάθαρα τους πάμπλουτους. Εως σήμερα, από αυτήν την άποψη, η προπαγάνδα του επέφερε αποτελέσματα για τα οποία όλοι οι δημαγωγοί θα πρέπει να αισθάνονται υπερήφανοι».
Η κατάσταση, ωστόσο, που επικρατεί στις ΗΠΑ είναι εξαιρετικά κρίσιμη ενώ ενδεικτικά του τι μέλλει γενέσθαι στην Αμερική θα είναι τα αποτελέσματα των ενδιάμεσων εκλογών. «Οι εκλογές θα είναι καθοριστικές για τις ΗΠΑ. Οι Ρεπουμπλικανοί θέλουν διακαώς να επιβάλουν τον άκρατο καπιταλισμό τους, να διαλύσουν ό,τι έχει απομείνει από το κράτος πρόνοιας και να εξαπολύσουν την τελική επίθεσή τους στο περιβάλλον. Και υπάρχει, επίσης, και ο κίνδυνος ενός πυρηνικού πολέμου. Στην περίπτωση που οι Ρεπουμπλικανοί καταφέρουν να κερδίσουν την πλειοψηφία στο Κογκρέσο, θα υποστούμε όλοι καταστροφικές συνέπειες» προειδοποιεί ο πολιτικός αναλυτής και ακτιβιστής, μεταξύ όλων των άλλων, Τσόμσκι.
Για να αντιμετωπιστεί η άνοδος της λαϊκιστικής και ξενοφοβικής Δεξιάς, τόσο στις ΗΠΑ όσο και στον υπόλοιπο κόσμο, είναι απαραίτητη η μεταρρύθμιση της κοινωνίας με γνώμονα την ισότητα και τη δικαιοσύνη και πάνω στη βάση μιας «ορθολογικής ανάλυσης». Το ζήτημα, σύμφωνα με τον Τσόμσκι, δεν είναι η δημαγωγία και η ρητορική του μίσους που κυριαρχούν πλέον στον δημόσιο λόγο και στην πολιτική, αλλά το γεγονός ότι τα νεοφιλελεύθερα προγράμματα της προηγούμενης γενιάς επέφεραν αύξηση των ανισοτήτων προς όφελος των πλουσίων.
«Το έγραψε και ο γάλλος οικονομολόγος Τομά Πικετί: μια κοινωνία που δεν καταφέρνει να διασφαλίσει την οικονομική ανάπτυξη για περισσότερο από το 50% του συνολικού πληθυσμού της, για μια ολόκληρη γενιά, αναπόφευκτα θα προκαλέσει δυσαρέσκεια προς το στάτους κβο και θα επιφέρει την απόρριψη του πολιτικού κατεστημένου. Αυτό επιδείνωσε τη λειτουργία της δημοκρατίας. Επιπρόσθετα σημειώθηκε μια σημαντική αύξηση όλων εκείνων των αρπακτικών και αντιπαραγωγικών οντοτήτων που συνδέονται με το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Οι δημαγωγοί δεν δυσκολεύτηκαν να συμπαραταχθούν με τους “αποκλεισμένους”, τους “ξεχασμένους”, εντοπίζοντας, ταυτόχρονα, αποδιοπομπαίους τράγους όπως οι πρόσφυγες» εξήγησε ο Τσόμσκι, επισημαίνοντας και εκείνος πως «είναι απαραίτητο να αλλάξουν οι νεοφιλελεύθερες κοινωνικές και οικονομικές πολιτικές του προηγούμενου αιώνα που αποτελούν τη βάση της οργής» των ψηφοφόρων.
Σημαντικό ζήτημα αποτελεί επίσης και η απουσία της Αριστεράς. «Το πολιτικό κατεστημένο που κινείται στον χώρο του Κέντρου και συχνά αποκαλείται Αριστερά (όπως οι Δημοκρατικοί στις ΗΠΑ, οι Εργατικοί στη Βρετανία και οι σοσιαλδημοκράτες στην Ευρώπη) υπέκυψε στη νεοφιλελεύθερη τάξη πραγμάτων την οποία επιθυμούσαν οι ελίτ και οι δεξιές δυνάμεις του προηγούμενου αιώνα. Αυτό που χρειάζεται σήμερα η Αριστερά είναι νέες πολιτικές δυνάμεις που θα αντιταχθούν στην αδικία. Είναι απαραίτητη μια επανεκκίνηση από τους Σάντερς, τους Κόρμπιν και τους υπόλοιπους. Πιστεύω πως η ιεραρχία και η εξουσία δεν είναι αυταπόδεικτες. Και όταν δεν αιτιολογούνται θα πρέπει να αποδομούνται υπέρ μιας πιο ισότιμης και δίκαιης κοινωνίας. Πρόκειται περί της θεμελιώδους αρχής του αναρχισμού» κατέληξε ο αναρχικός Τσόμσκι.