Το Βρετανικό Μουσείο δέχεται μια άνευ προηγουμένου «επίθεση» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, από χρήστες από τη Χιλή, που «εισβάλλουν» στις αναρτήσεις του μουσείου στο Instagram και ζητούν την επιστροφή αγάλματος μοάι, ενός από τα πέτρινα μνημεία από το Νησί του Πάσχα.
Το μουσείο έχει δύο μοάι, τα οποία πήραν βρετανοί τοπογράφοι το 1868 από το Ράπα Νούι (Νησί του Πάσχα). Το Νησί ανήκει στη Χιλή και οι απαιτήσεις για επιστροφή των μοάι στον τόπο προέλευσής τους αυξάνονται σταδιακά τα τελευταία χρόνια.
Από τον Ιανουάριο, οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης της Χιλής έχουν κατακλύσει την ενότητα σχολίων στο Instagram του μουσείου, ενώ στοχεύουν επίσης τις σελίδες του στο YouTube και στο Facebook.
Σε απάντηση, το μουσείο αναγκάστηκε να κλείσει τα σχόλια σε πρόσφατες αναρτήσεις στο Instagram, αλλά έκτοτε άνοιξε ξανά τα περισσότερα από αυτά, αν και τα σχόλια εξακολουθούν να είναι περιορισμένα σε ορισμένες αναρτήσεις, όπως επισημαίνει ο Guardian.
Η διαδικτυακή καμπάνια ξεκίνησε αφότου ο influencer Μάικ Μίλφορντ, με έδρα στο Σαντιάγο, ενθάρρυνε τους 1 εκατ. ακολούθους του να πάρουν τα πληκτρολόγιά τους και να απαιτήσουν από το μουσείο να επιστρέψει τα μοάι.
Ο ίδιος ασχολείται πολύ με το θέμα των κλεμμένων μοάι στα βίντεό του, που γίνονται viral και έχουν φτάσει μέχρι τον πρόεδρο της Χιλής, Γκαμπριέλ Μπόριτς. Εκείνος, με τη σειρά του, εξέφρασε την υποστήριξή του στην προσπάθεια για την επιστροφή των μοάι, κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης στο ραδιόφωνο της Χιλής.
Ωστόσο, η δράση έχει προκαλέσει κριτική στο ίδιο το νησί. Ο Πέδρο Εντμουντς Παόα, δήμαρχος του Ράπα Νούι, είπε ότι ο Μπόριτς «δεν πρέπει να πολιτικοποιεί κάτι που είναι τόσο ολιστικά, πνευματικά και πολιτιστικά σημαντικό για εμάς».
Το Νησί του Πάσχα, το οποίο βρίσκεται περίπου 4.000 χιλιόμετρα δυτικά της ηπειρωτικής Χιλής, έχει μια ξεχωριστή πολυνησιακή ταυτότητα. Οι νησιώτες έχουν εκφράσει αρκετές φορές την επιθυμία τους για μεγαλύτερη αυτονομία από τη Χιλή, η οποία προσάρτησε το νησί το 1888.
Ο Εντμουντς Πεόα είναι επίσης επικριτικός προς την εκστρατεία του Μίλφορντ και ανησυχεί ότι τα μοάι έχουν μετατραπεί σε ένα διαδικτυακό μιμίδιο, με κίνητρο την αυτοπροβολή και όχι από γνήσια ανησυχία. «Γίνεται κατάχρηση της κατάστασης», είπε.
Το Βρετανικό Μουσείο απενεργοποίησε επ’ αόριστον τα σχόλια σε μια ανάρτηση που έγινε σε συνεργασία με τη φιλανθρωπική οργάνωση The Youth Project. Ενας εκπρόσωπος είπε ότι η απόφαση ελήφθη για την «άνεση και ασφάλεια» του Youth Project. Δεκάδες άλλες συνεργατικές αναρτήσεις στη σελίδα του μουσείου απενεργοποίησαν επίσης τα σχόλια λόγω της κατάστασης.
«Καλωσορίζουμε τη συζήτηση, αλλά αυτή πρέπει να εξισορροπηθεί με την προστασία μας», δήλωσε εκπρόσωπος του μουσείου. Το μουσείο είπε ότι είχε «καλές και ανοιχτές σχέσεις» με τους συναδέλφους του στο Ράπα Νούι.
Το Ράπα Νούι φιλοξενεί περισσότερα από 1.000 αγάλματα μοάι, τα οποία είναι διάσημα σε όλο τον κόσμο για το μέγεθός τους και το μυστήριο που περιβάλλει την κατασκευή και τη μεταφορά τους. Κατασκευάστηκαν εκατοντάδες χρόνια πριν από τον ευρωπαϊκό αποικισμό.
Ενα από τα μοάι στο Βρετανικό Μουσείο, το Hoa Hakananai’a, έχει ιδιαίτερη σημασία για το Ράπα Νούι. Το όνομά του μεταφράζεται «ο κλεμμένος φίλος». Λαξευμένο από βασάλτη και με πετρογλυφικά στην πλάτη του, το Hoa Hakananai’a βρέθηκε σε έναν ιερό οίκο όπου λάμβανε χώρα μια τελετή που ονομάζεται Tangata manu (άνθρωπος πουλί).
Κατά τη διάρκεια του Tangata manu, άνδρες από διαφορετικές φυλές του Ράπα Νούι διαγωνίζονταν για τη διακυβέρνηση του νησιού. Νικητής ήταν αυτός που θα έφτανε πρώτος κολυμπώντας σε ένα κοντινό νησί, έπαιρνε ένα αυγό του πουλιού που φωλιάζει εκεί και επέστρεφε στην ακτή με το αυγό ανέπαφο.
Το Tangata manu γινόταν κάθε χρόνο για να αποφευχθεί το ξέσπασμα πολέμου μεταξύ των φυλών, γι’ αυτό και το Hoa Hakananai’a θεωρείται ένα βαθύ σύμβολο ειρήνης.
Το 2018, το Ράπα Νούι εξέδωσε γραπτό αίτημα για την επιστροφή των δύο μοάι. Ως απάντηση, πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις εκπροσώπων του μουσείου στο νησί και εκπροσώπων του νησιού στο μουσείο. Πέρυσι, το συμβούλιο των πρεσβυτέρων του νησιού έγραψε στον βασιλιά Κάρολο για να ζητήσει ξανά την επιστροφή των μοάι. Δεν έχουν λάβει απάντηση.
«Δεν αποκλείουμε την πιθανότητα να μείνει ο Hoa Hakananai’a στο Λονδίνο και να γίνει ο μεγάλος μας πρεσβευτής εκεί», είπε ο Εντμουντς Παόα. «Αλλά πρέπει να συμφωνήσουμε πρώτα ότι ο νόμιμος ιδιοκτήτης του είναι η κουλτούρα του Ράπα Νούι».