Μάλλον λιγότερο ο ίδιος ο Βλαντίμιρ Πούτιν και περισσότερο ο «πουτινισμός» που διατρέχει τη ραχοκοκαλιά του ρωσικού κράτους, ιδίως τις καγκεμπίτικες δομές ασφαλείας του, ευθύνονται για τη μεταχείριση του Αλεξέι Ναβάλνι από τη Δικαιοσύνη: τα 3,5 χρόνια που καταδικάστηκε να ζήσει στη φυλακή δεν είναι βέβαια και καμία αμελητέα ποσότης, ωστόσο δεν είναι και πάρα πολλά, αν εξετάσει κανείς τα πράγματα με τα ρωσικά ζύγια – «επειδή η Ρωσία είναι βυζαντινό κράτος», λέει η εγγονή του Νικήτα Κρουστσόφ, η Νίνα Κρούστσεβα, αμερικανίδα διεθνολόγος πανεπιστημιακός. Το οποίο μεθερμηνευόμενο σημαίνει ότι η «καμπάνα» θα μπορούσε να πέσει πολύ πιο βαριά, αφού η σχετικότητα διέπει το ρωσικό πολίτευμα σε ορισμένα ζητήματα (κολασμός αντικαθεστωτικών) και η απολυτότητα σε κάποια άλλα (στήριξη καθεστώτος). Αλλά για αυξομειώσεις τέτοιων ποινών πάντα υπάρχει χρόνος στο μέλλον, αναλόγως των πολιτικών εξελίξεων…
Η Κρούστσεβα έδωσε συνέντευξη στη Repubblica και τοποθετήθηκε για τη φύση της σύγκρουσης που εκδηλώθηκε στη Ρωσία αλλά λαμβάνει ευρύτερες διαστάσεις, καθώς ήδη εντάχθηκε στο πλέγμα των συνολικών σχέσεων της Ρωσίας με τη Δύση. Η μετατροπή του Ναβάλνι σε νέας εσοδείας Ζαχάροφ ή Σολζενίτσιν, σε σύμβολο της καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δηλαδή, δεν είναι ανιστορικό άλμα για την Κρούστσεβα, αφού πιστεύει ότι το σημερινό καπιταλιστικό καθεστώς του Πούτιν και ο αλήστου μνήμης σοβιετικός σοσιαλισμός μοιάζουν. Και όχι μόνο μοιάζουν, αλλά μπορεί να πράξουν και παρεμφερή εγκλήματα: «Αρχίζω να σκέφτομαι ότι ο Ναβάλνι είναι ο Λέων Τρότσκι της εποχής Πούτιν» λέει.
Μάλιστα διακινδυνεύει την πρόβλεψη ότι οι Ρώσοι «θα προσπαθήσουν να εξαλείψουν τον Ναβάλνι με κάθε τρόπο», αδυνατώντας να αντιληφθούν ότι το πρόβλημα είναι «η κούραση που νιώθει η χώρα» από την εικοσαετία του προαναφερθέντος «πουτινισμού». Χώρια ότι «η κράτηση του Ναβάλνι είναι αδιανόητη και στο πλαίσιο του ρωσικού κράτους δικαίου». Πάντως οι Ρώσοι κατακλύζουν δρόμους και πλατείες διαδηλώνοντας όχι για τον Ναβάλνι, που είναι απλώς «καταλύτης» των εξελίξεων, όχι για τη «βίλα του Πούτιν», αλλά επειδή μπούχτισαν με την εικοσαετία αυτού του «πουτινισμού». Κάποιοι από τους νέους λένε, επισημαίνει η Χρούστσεβα, «γεννήθηκα επί Πούτιν, δεν θέλω να πεθάνω και μαζί του»…
Η απόλυτη αντίθεση
Αναμφίβολα οι χειρισμοί των Ρώσων κατέστησαν τον Ναβάλνι την απόλυτη αντίθεση προς στον Πούτιν. Αν εμπλέκεται ο ίδιος ο Πούτιν σε αυτούς «δεν το γνωρίζουμε», όμως είναι σίγουρο ότι οι άνθρωποι των μυστικών υπηρεσιών έδρασαν εκκινώντας από την ασφαλίτικη νοοτροπία τους. «Αν φοβάται κάτι ο Πούτιν, αυτό είναι η απώλεια της εξουσίας» και όχι τα διάφορα πρόσωπα, ξεκαθαρίζει την κατάσταση η Κρούστσεβα, η οποία δεν έχει και την καλύτερη γνώμη για το… ανάστημα του ρώσου προέδρου: «Είναι κοντός, στενόχωρος, ένας άνθρωπος της KGB». Ισως δεν αντέχει και το φυσιογνωμικό κοντράστ με τον Ναβάλνι (που είναι «ψηλός και όμορφος»).
Η Κρούστσεβα ισχυρίζεται ότι ο Πούτιν ανέθεσε στους ασφαλίτες της FSB τη διαχείριση των διαδηλώσεων, έτσι «οι μυστικές υπηρεσίες κάνουν ό, τι θέλουν». Ωστόσο διευκρινίζει ότι η καταστολή δεν ήταν και τόσο βάναυση όσο γράφτηκε πως ήταν. Αυτό το βεβαιώνει επειδή και η ίδια παρέστη στη συγκέντρωση της πλατείας Πούσκιν στις 23 Ιανουαρίου: «Επί δίωρο η αστυνομία άφησε το πλήθος ανενόχλητο να φωνάζει συνθήματα. Οταν τους κάλεσε να διαλυθούν, οι νέοι δεν υπάκουσαν, αντέδρασαν και τότε άρχισε το χάος».
Η αμερικανίδα καθηγήτρια ομολογεί ότι το μέλλον είναι αβέβαιο, αν κρίνει κανείς από τη Λευκορωσία όπου, παρά τις διαδηλώσεις, ο προεδρικός «ήλιος» του Αλεξάντερ Λουκασένκο δεν λέει να δύσει. Αισιοδοξεί όμως ότι στη Ρωσία οι καταστάσεις θα εξελιχθούν διαφορετικά και ότι η εξουσία του Πούτιν «σύντομα θα τερματιστεί». Πάντως, και προς αποφυγήν παρεξηγήσεων, συμπληρώνει: «Αυτό δεν σημαίνει ότι θα έρθει η φιλελεύθερη αλλαγή».
Στην ερώτηση αν και κατά πόσον ο Ναβάλνι είναι εθνικιστής, η Κρούστσεβα απαντά ότι «ενδέχεται να έχει αλλάξει γνώμη» πλέον, ενώ παρατηρεί πως η δημοφιλία του έγκειται στο γεγονός ότι δεν διακηρύττει πως θα ακολουθήσει ένα δυτικό μοντέλο διακυβέρνησης, αφού καταλαβαίνει ότι κάτι τέτοιο δεν το θέλουν οι ρώσοι πολίτες. Ετσι περιορίζεται να υπόσχεται «απαλλαγή της χώρας από τη διαφθορά και διενέργεια ανόθευτων εκλογών». Οι υπηρεσίες ασφαλείας, από πλευράς τους, κάνουν τη δουλειά τους διακινώντας ότι ο Ναβάλνι είναι απλώς «ο Δούρειος Ιππος που έστειλε η Γερμανία για να αποσταθεροποιήσει τη Ρωσία».
Η Repubblica ρωτάει στα ίσια την αμερικανίδα καθηγήτρια με το βαρύ οικογενειακό παρελθόν «αν υπάρχει σταλινισμός στη Ρωσία του Πούτιν», αφού «ο παππούς της (ως γενικός γραμματέας του Σοβιετικού ΚΚ), ήταν ο πρώτος που κατήγγειλε τα εγκλήματα του Στάλιν». Η απόκρισή της έχει ενδιαφέρον, αφού απαντά έμμεσα, εξιστορώντας μία βόλτα της στην αγορά του Αρμπάτ (είναι το Μοναστηράκι ή και τα Εξάρχεια της Μόσχας): «Εψαχνα για ένα αγαλματάκι του Νικήτα Κρουστσόφ, αλλά δεν το βρήκα. Υπήρχαν τα πάντα, από προτομή του Ιβάν του Τρομερού μέχρι της ποιήτριας Αννας Αχμάτοβα, ακόμη και του Γιάκοντα». (Ο Γιάκοντα ήταν επικεφαλής της μυστικής υπηρεσίας [NKVD] του Στάλιν, η οποία επελήφθη των εκκαθαρίσεων της δεκαετίας του 1930. Ατυχώς, έπεσε και ο ίδιος θύμα τους). Και καταλήγει η Κρούστσεβα: «Ρώτησα για ποιον λόγο δεν υπάρχει προτομή του Κρουστσόφ, ενώ υπάρχει προτομή του Γιάκοντα. Ελαβα την εξής απάντηση: “Οι παλιοί καγκεμπίτες είναι πολύ δημοφιλείς στην εποχή μας”»…