H διελκυστίνδα ανάμεσα στον Λευκό Οίκο και στο Κογκρέσο σχετικά με την Τουρκία συνεχίζεται: ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν διεμήνυσε μεν ότι θα ζητήσει την έγκριση πώλησης νέων μαχητικών F-16 στην Τουρκία, αξίας 20 δισ. δολαρίων (μαζί με μια χωριστή πώληση πολεμικών αεροσκαφών F-35 στην Ελλάδα), όμως ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας Ρόμπερτ Μενέντεζ ξεκαθάρισε ότι θα συνεχίσει να εμποδίζει την ενίσχυση της Αγκυρας όσο αυτή δεν σταματά να απειλεί τους περιφερειακούς συμμάχους των ΗΠΑ και δεν βελτιώσει τις «επιδόσεις» της σε ό,τι αφορά τον σεβασμό ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Οπως σημείωσε το Politico, ο Μενέντεζ, γερουσιαστής των Δημοκρατικών από το Νιου Τζέρσεϊ, ανέφερε σε δήλωσή του ότι «αντιτίθεμαι σθεναρά στην προτεινόμενη από την κυβέρνηση Μπάιντεν πώληση νέων αεροσκαφών F-16 στην Τουρκία». Κατηγόρησε, δε, τον πρόεδρο της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν ότι συνεχίζει να «υπονομεύει το διεθνές δίκαιο, να αγνοεί τα ανθρώπινα δικαιώματα και τους δημοκρατικούς κανόνες και να επιδεικνύει ανησυχητική και αποσταθεροποιητική συμπεριφορά, τόσο στην Τουρκία όσο και ενάντια σε γειτονικούς συμμάχους του ΝΑΤΟ».
«Μέχρι ο Ερντογάν να σταματήσει τις απειλές, να βελτιώσει τις επιδόσεις του στα ανθρώπινα δικαιώματα στο εσωτερικό – συμπεριλαμβανομένης της απελευθέρωσης δημοσιογράφων και πολιτικών της αντιπολίτευσης – και να αρχίσει να ενεργεί όπως θα έπρεπε να κάνει ένας έμπιστος σύμμαχος, δεν θα εγκρίνω αυτή την πώληση», συνέχισε ο Μπομπ Μενέντεζ, σημειώνοντας παράλληλα ότι υποστηρίζει την πώληση μαχητικών αεροσκαφών F-35 στην Ελλάδα.
Οπως έγινε γνωστό την Παρασκευή, η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν ετοιμάζεται να ζητήσει την έγκριση του Κογκρέσου για την πώληση εκσυγχρονισμένων F-16 στην Τουρκία, ύψους 20 δισ. δολαρίων, μαζί με την ξεχωριστή πώληση 40 μαχητικών νέας γενιάς F-35 στην Ελλάδα, σε μία από τις μεγαλύτερες πωλήσεις αμερικανικού πολεμικού υλικού τα τελευταία χρόνια. Την δίδυμη πώληση (F-16 στην Τουρκία, F-35 στην Ελλάδα) αποκάλυψε σε δημοσίευμά της η Wall Street Journal, η οποία απέδωσε την σπουδή της Ουάσιγκτον να ικανοποιήσει το αίτημα της Αγκυρας για τα μαχητικά, σε μια προσπάθεια του Λευκού Οίκου να αρθούν τα τουρκικά εμπόδια στην ένταξη Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ.
Η πώληση των μαχητικών στην Τουρκία, την οποία οι ΗΠΑ εξετάζουν εδώ και ένα χρόνο, είναι μεγαλύτερη από ό,τι αναμενόταν: περιλαμβάνει 40 νέα αεροσκάφη για τον εκσυγχρονισμό του υφιστάμενου στόλου των 79 F-16, σύμφωνα με αξιωματούχους που γνωρίζουν τις προτάσεις.
H επίσκεψη Τσαβούσογλου
Η χρονική σύμπτωση του αποκαλυπτικού δημοσιεύματος της Wall Street Journal για τις προθέσεις του Λευκού Οίκου δεν είναι κάτι που μπορεί να μην αναλυθεί.
Η ενημέρωση του Κογκρέσου σχετικά με την πρόθεση της αμερικανικής κυβέρνησης για πώληση μαχητικών F-16 στην Τουρκία αναμένεται να συμπέσει με την επίσκεψη του τούρκου υπ. Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου την επόμενη εβδομάδα στις ΗΠΑ. Η πώληση, εξάλλου, περιλαμβάνει και 900 πυραύλους αέρος-αέρος και 800 βόμβες. Η έγκριση του Κογκρέσου συναρτάται από την τουρκική συναίνεση στην ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, σημείωσε η WSJ.
Η Ελλάδα ζητάει «τουλάχιστον 30» F-35
Η ξεχωριστή πώληση στην Ελλάδα, κατόπιν αιτήματος της ελληνικής κυβέρνησης τον Ιούνιο πέρυσι, περιλαμβάνει «τουλάχιστον 30» F-35, που είναι το πλέον προηγμένο μαχητικό των ΗΠΑ. Αν και οι αξιωματούχοι έκαναν λόγο για μια άλλη τυχαία σύμπτωση, είναι βέβαιο ότι θα καμφθούν πιθανές αντιδράσεις της Αθήνας για τα F-16 στην Τουρκία εάν ικανοποιηθεί και το δικό της αίτημα, επεσήμανε η WSJ. Η ίδια πηγή σημείωσε πως το Κογκρέσο ουδέποτε έχει μπλοκάρει πωλήσεις όπλων σε ξένη χώρα, την οποία έχει αιτηθεί ο Λευκός Οίκος.
Από την ελληνική πλευρά έχουν γίνει ήδη οι πρώτες κινήσεις για την προμήθεια των πρώτων 20 F-35 με προαίρεση αγοράς ακόμη 20. Ηδη στις ΗΠΑ προετοιμάζεται η απάντηση στην ελληνική επιστολή αιτήματος (Letter of Request) για επιστολή προσφοράς και αποδοχής (Letter of Offer and Acceptance), μάλιστα σε χρονοδιάγραμμα πολύ συντομότερο του αναμενομένου.
Από την Ουάσιγκτον εξαρχής υφίστατο η πρόθεση για απάντηση της επιστολής πριν από τις εκλογές στην Ελλάδα, ώστε το πρόγραμμα των F-35 να μην πέσει θύμα πολιτικών αντεγκλήσεων. Με την απαντητική επιστολή θα δρομολογηθούν άμεσα οι τεχνικές διαπραγματεύσεις και –με βάση τουλάχιστον το υφιστάμενο χρονοδιάγραμμα– το πρώτο ελληνικό F-35 θα προσγειωθεί στον Αραξο, στην Ανδραβίδα, στη Λάρισα ή στη Σούδα (οι συζητήσεις για τη βάση συνεχίζονται) στα τέλη της περιόδου 2027-2028, οπότε αναμένεται να έχουν παραδοθεί στην Τουρκία και τα πρώτα αναβαθμισμένα F-16.