Αίγυπτος και Νείλος είναι έννοιες αδιαχώριστες. Από την αρχαιότητα μέχρι τις ημέρες μας, το μεγάλο αφρικανικό ποτάμι καρπίζει τα ευλογημένα χώματα τα οποία είναι γνωστά και ως Νειλοχώρα – μία λέξη που εξηγεί τα πάντα για τη σχέση των Αιγυπτίων, είτε φελάχων είτε αστών, με το ποτάμι. Αλλά και οι Αιγυπτιώτες Ελληνες, μετά τη διασκόρπισή τους στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, τη δεκαετία του ’60, έτσι και ήθελαν να δηλώσουν την αγάπη τους στο οριστικά χαμένο Μισίρι τους, μία φράση είχαν πρόχειρη, παραμυθητική και παρηγορητική, που επίσης τα λέει όλα: «Οποιος έχει πιει νερό του Νείλου, κάποτε θα επιστρέψει στην Αίγυπτο»…
Το αφιέρωμα των New York Times ωστόσο δεν το απασχολεί η νοσταλγία ή ο θάνατος των επιθυμιών. Το θέμα του είναι η κατασκευή ενός γιγαντιαίου φράγματος στην Αιθιοπία, το οποίο απειλεί να αποστραγγίξει τη ζωή από τα αιγυπτιακά εδάφη, στερώντας τους τον Νείλο τους. Πρόκειται για ένα υδροηλεκτρικό φράγμα προϋπολογισμού 4,5 δισ. δολαρίων. Οι αιγύπτιοι αγρότες φοβούνται ότι το φράγμα θα καταπιεί το νερό του ποταμού και, έτσι, τα χωράφια τους θα σταματήσουν την καλή και πλούσια σοδειά τους. Οι ΝΥΤ θεωρούν ότι ο Νείλος, πέρα από το πρόβλημα του νέου φράγματος, «δέχεται επίθεση από τη ρύπανση, την κλιματική αλλαγή και από τον αυξανόμενο πληθυσμό της Αιγύπτου», ο οποίος αισίως έφθασε τα 100 εκατομμύρια ψυχές.
Το αιθιοπικό φράγμα θα είναι το μεγαλύτερο στην Αφρική όταν γεμίσει την τεράστια δεξαμενή του (που είναι ίση με το μέγεθος του Λονδίνου!) το ερχόμενο καλοκαίρι.
«Ανησυχούμε» είπε ένας αιγύπτιος αγρότης στους Νew York Τimes. «Η Αίγυπτος δεν θα υπήρχε χωρίς τον Νείλο. Η ζωή μας καταστρέφεται! Ο Θεός να μας βοηθήσει…».
Εξαιτίας του έργου, μεταξύ των δύο χωρών έχει ξεσπάσει ένταση, η οποία μπορεί να κλιμακωθεί και στο επίπεδο του θερμού επεισοδίου ακόμη: οι μεν Αιθίοπες το θεωρούν απαραίτητο μέσο για την επίτευξη των φιλοδοξιών τους (από το επίπεδο του εξηλεκτρισμού, μέχρι το επίπεδο της πώλησης ενέργειας σε άλλα αφρικανικά κράτη), οι δε Αιγύπτιοι απειλή για την αγροτική οικονομία τους. «Ο Νείλος είναι ζήτημα ζωής και ύπαρξης για την Αίγυπτο» είπε στον ΟΗΕ και ο πρόεδρος Αμπτελφατάχ ελ Σίσι, τον περασμένο Σεπτέμβριο. (Σημειωτέον ότι η Αίγυπτος με την κατασκευή του φράγματος του Ασουάν, επί διακυβέρνησης Νάσερ, είχε πλήξει μόνη της τις εποχικές ροές του ποταμού και συνεπώς τις εσοδείες της.)
Την κατασκευή του νέου έργου μέχρι στιγμής συνόδευσαν σκάνδαλα διαφθοράς, αλλά και «ο μυστηριώδης θάνατος» του μηχανικού. Η εγκατάσταση των δύο πρώτων στροβίλων σημαίνει ότι τον Ιούλιο θα ξεκινήσει η λειτουργία του. Στις πολυετείς αλλά άκαρπες συνομιλίες μεταξύ των δύο ενδιαφερομένων χωρών και του Σουδάν ενεπλάκη τον περασμένο Νοέμβριο και ο πρόεδρος των ΗΠΑ: ο Ντόναλντ Τραμπ πιέζει τα τρία κράτη για deal έως το τέλος του τρέχοντος μηνός.
Το αιθιοπικό νέο φράγμα εκτείνεται στον Γαλάζιο Νείλο, τον κύριο παραπόταμο του ποταμού, ο οποίος παρέχει το μεγαλύτερο μέρος του νερού της Αιγύπτου. Ο νεαρός εκσυγχρονιστής ηγέτης της Αιθιοπίας Αμπι Αχμεντ, τιμημένος με Νομπέλ Ειρήνης του 2019 για το θέμα της Ερυθραίας, κρίνει τους αιγυπτιακούς φόβους υπερβολικούς και ορκίζεται ότι δεν θα βλάψει την ύδρευση και άρδευση της Αιγύπτου. Ωστόσο το περασμένο φθινόπωρο, λίγες ημέρες ήδη Νομπελίστας, προειδοποίησε: «Καμία δύναμη δεν θα μπορούσε να εμποδίσει την Αιθιοπία να ολοκληρώσει το φράγμα».
Για τους περιβαλλοντολόγους το ζήτημα είναι άλλο: αυτοί διατείνονται ότι η αλλαγή του κλίματος και ο υπερπληθυσμός απειλούν την Αίγυπτο, αφού σε λίγα χρόνια το νερό δεν θα επαρκεί για τον λαό (ο ΟΗΕ προβλέπει ότι η λειψυδρία θα χτυπήσει την πόρτα της Αιγύπτου το 2025).
ΟΙ ΝΥΤ γράφουν ότι «οι Αιγύπτιοι κακομεταχειρίζονται τον Νείλο παρά το γεγονός ότι τον εκτιμούν»: οι πολίτες πετούν μέσα του λύματα και απορρίμματα, ενώ οι ηγέτες εξυφαίνουν μεγαλόπνοα προγράμματα που τον στραγγίζουν – και ο Σίσι διαπράττει το λάθος, αφού «χτίζει μία νέα διοικητική πρωτεύουσα στην καρδιά της ερήμου» λένε οι ΝΥΤ.