Σε μία κρίσιμη στιγμή για τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, καθώς η Ουάσινγκτον περιμένει με αγωνία την απόφαση της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης για την κύρωση της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, η κυβέρνηση Μπάιντεν ανακοίνωσε νέες κυρώσεις κατά τουρκικών εταιρειών (και ενός τούρκου υπηκόου) με την κατηγορία ότι βοηθούν τη Ρωσία να παρακάμψει τις κυρώσεις που της έχουν επιβληθεί από τη Δύση για την εισβολή της στην Ουκρανία.
Ο αμερικανικές κυρώσεις στρέφονται συγκεκριμένα κατά πέντε εταιρειών: Margiana Insaat Dis Ticaret, Demirci Bilisim Ticaret Sanayiού, Denkar Ship Construction, ID Ship Agency και του ιδιοκτήτη της , Ιλκέρ Ντογρουγόλ και CTL Limited.
Στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ωστόσο, κατά την καθιερωμένη ενημέρωση Τύπου, ο εκπρόσωπος Μάθιου Μίλερ, εκτίμησε ότι η απόφαση για την επιβολή τους δεν πρόκειται να επηρεάσει την ενταξιακή πορεία της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
Παράλληλα δε, ο εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών απέρριψε την «φιλότιμη» δίχως άλλο προσπάθεια του ανταποκριτή του τουρκικού δικτύου TRT να εξισώσει τη δραστηριότητα των τουρκικών εταιρειών με την αγορά ρωσικών καυσίμων από χώρες της ΕΕ, ενώ αντιπαρήλθε και την παρατήρηση ότι «το μισό ρωσικό πετρέλαιο έχει μεταφερθεί με ελληνικά πλοία».
Οι Margiana Insaat Dis Ticaret και Demirci Bilisim Ticaret Sanayi συμπεριλήφθηκαν στη λίστα των νέων κυρώσεων, ως δύο από τις εταιρείες στις οποίες βασίστηκε η Ρωσία για την εισαγωγή «άκρως αναγκαίων αγαθών διπλής χρήσης» (δηλαδή προϊόντων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για στρατιωτικούς σκοπούς)
Σύμφωνα με την Ουάσινγκτον, η Margiana Insaat Dis Ticaret έχει πραγματοποιήσει εκατοντάδες αποστολές σε ρωσικές οντότητες κατά των οποίων έχουν επιβληθεί κυρώσεις και αποτελούν μέρος της αλυσίδας εφοδιασμού για την παραγωγή στρατιωτικών drones που χρησιμοποιούνται στον πόλεμο στην Ουκρανίας, ενώ η Demirci Bilisim Ticaret Sanayi έχει στείλει αισθητήρες και εργαλεία μέτρησης στη Ρωσία.
Οι κυρώσεις στην Denkar Ship Construction αφορούν την παροχή υπηρεσιών επισκευής πλοίων που συνδέονται με το ρωσικό υπουργείο Αμυνας, ενώ στο στόχαστρο βρέθηκαν επίσης το ναυπηγείο ID Ship Agency και ο ιδιοκτήτης του, Ιλκέρ Ντογρουγόλ, όπως και η CTL Limited, η οποία, σύμφωνα με τους Αμερικανούς, λειτουργεί ως ενδιάμεσος για την αποστολή ηλεκτρονικών εξαρτημάτων αμερικανικής και ευρωπαϊκής προέλευσης σε εταιρείες στη Ρωσία.
Κατά πληροφορίες οι Αμερικανοί ενημέρωσαν επισήμως την Αγκυρα για την πρόθεσή τους να επιβάλουν κυρώσεις στις εν λόγω εταιρείες.
Είχε προηγηθεί σειρά προειδοποιήσεων στην τουρκική κυβέρνηση, μέσω επίσημου διαύλου, για τη δραστηριότητα και τον ρόλο συγκεκριμένων ιδιωτικών εταιρειών στο σπάσιμο του εμπάργκο κατά της Ρωσίας, χωρίς βέβαια να υπάρξει κάποιο αποτέλεσμα.
Ενδεικτική η δήλωση ανώτερου αξιωματούχου του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών στο πρακτορείο Reuters, υπό καθεστώς ανωνυμίας:
«Κατά τους τελευταίους 18 μήνες, μεταφέραμε τις ανησυχίες μας στην τουρκική κυβέρνηση και στον ιδιωτικό τομέα και τους ενημερώσαμε για τους σημαντικούς κινδύνους που έχει η επιχειρηματική δραστηριότητα με εκείνους κατά των οποίων έχουμε επιβάλει κυρώσεις και συνδέονται με τον πόλεμο της Ρωσίας».
Η Αγκυρα πάντως δεν έδειξε να «συγκινείται». Ισως και να θεωρούσε ο Ερντογάν ότι οι εν λόγω κυρώσεις θα έμεναν σε επίπεδο και μόνο απειλών…
«Ανησυχούν καθόλου οι Ηνωμένες Πολιτείες ότι αυτές οι κυρώσεις -επειδή έρχονται αυτή τη στιγμή που η κύρια προτεραιότητά σας είναι να επικυρώσει η Άγκυρα την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, ανησυχείτε καθόλου ότι η επιβολή κυρώσεων σε αυτές τις οντότητες στη νατοϊκή σύμμαχο Τουρκία μπορεί να εκτροχιάσει αυτή τη διαδικασία;», ήταν το ερώτημα που τέθηκε από τον τούρκο ανταποκριτή στον εκπρόσωπο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
«Καθόλου», απάντησε εκείνος. «Εχουμε μια εποικοδομητική, θερμή σχέση με την τουρκική κυβέρνηση. Είναι ένας σημαντικός σύμμαχός μας. Ο πρόεδρος συναντήθηκε με τον πρόεδρο Ερντογάν πριν από λίγο καιρό και επανέλαβε αυτό το γεγονός μετά τη συνάντηση. Συνεχίζουμε να εργαζόμαστε μαζί τους για να επικοινωνήσουμε ότι η ένταξη στο ΝΑΤΟ είναι σημαντική για τη Σουηδία και πρέπει να γίνει το συντομότερο δυνατό, και λαμβάνουμε ιδιαίτερα σοβαρά τις διαβεβαιώσεις του Προέδρου Ερντογάν ότι αυτό θα γίνει. Και δεν θεωρούμε ότι αυτά (τα δύο θέματα) συνδέονται με κανέναν τρόπο και δεν βλέπουμε ότι με οποιονδήποτε τρόπο αυτές οι κυρώσεις θα πρέπει να έχουν κανένα απολύτως αντίκτυπο σε αυτήν την ένταξη».
«Σχετικά με τις τουρκικές εταιρείες που υπόκεινται σε κυρώσεις από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, μόλις κοίταξα ένα tweet λίγο πριν από την ενημέρωση, στο οποίο λέτε, και παραθέτω, “επιβάλαμε κυρώσεις σε…αυτούς που διατηρούν την ικανότητα της Ρωσίας να συνεχίσει αυτόν τον πόλεμο, ενισχύοντας την ικανότητά της να παραμείνει μια παγκόσμια ενεργειακή δύναμη”. Αλλά βλέποντας τα στατιστικά στοιχεία από την έναρξη του πολέμου, η ΕΕ – ο μεγαλύτερος εταίρος σας στον πόλεμο κατά της Ρωσίας, ας πούμε – αγόρασε περισσότερα από 160 δισ. δολάρια ορυκτών καυσίμων από την έναρξη του πολέμου», επανήλθε ο δημοσιογράφος του ΤRT.
«Δεν θα λέγατε ότι η Δύση, οι δυτικές εταιρείες, αυτά τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χρηματοδοτούν πραγματικά τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας; Γιατί είναι υπέροχο, όπως μπράβο για αυτές τις πέντε (τουρκικές) εταιρείες που πουλούσαν αισθητήρες και έκαναν εξυπηρετήσεις σε ναυπηγεία. Αλλά όταν κοιτάτε την πραγματική εικόνα, θα λέγατε στους Αμερικανούς ότι κάνουμε ό,τι μπορούμε, ενώ οι μεγαλύτεροι εταίροι μας βασικά πληρώνουν δισεκατομμύρια και δισεκατομμύρια δολάρια στη Ρωσία;», ήταν το νέο ερώτημα που έθεσε στον εκπρόσωπο του αμερικανικού ΥΠΕΞ.
«Δεν θα έφτανα καθόλου σε αυτό το συμπέρασμα. Θα έλεγα ότι έχουμε εργαστεί χέρι-χέρι με τους εταίρους μας στην ΕΕ, με τις ευρωπαϊκές χώρες μεμονωμένα, για να επιβάλουμε κόστος στη Ρωσία μέσω κυρώσεων και ελέγχων στις εξαγωγές», απάντησε ο κ. Μίλερ, για να ακολουθήσει η «έτοιμη από καιρό» παρατήρηση του τούρκου ανταποκριτή ότι όλα αυτά γίνονται όταν «το μισό ρωσικό πετρέλαιο έχει μεταφερθεί με ελληνικά πλοία».
Αναλυτικά ο διάλογος:
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ηθελα απλώς – στις κυρώσεις που ανακοινώσατε σήμερα. Υπάρχουν πέντε οντότητες που εδρεύουν στην Τουρκία και απλώς αναρωτιέμαι αν εσείς – πρόκειται για οντότητες στον ιδιωτικό τομέα της Τουρκίας. Κανένας από αυτούς δεν είναι κυβερνητικός φορέας, αλλά απλώς αναρωτιέμαι αν έχετε δώσει μία προειδοποίηση στην τουρκική κυβέρνηση εκ των προτέρων.
ΜΙΛΕΡ: Συχνά τα κάνουμε αυτά – (λέμε) κάντε αυτά τα βήματα. Δεν γνωρίζω αν το κάναμε σε αυτό – σε αυτήν την περίπτωση ή όχι. Ευχαρίστως να επανέλθω.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Σωστά. Εχετε λάβει σχόλια από την τουρκική κυβέρνηση από τότε που δημοσιοποιήθηκε η ανακοίνωση των κυρώσεων;
ΜΙΛΕΡ: Οχι απ’ ό,τι γνωρίζω.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Σωστά. Ανησυχούν καθόλου οι Ηνωμένες Πολιτείες ότι αυτές οι κυρώσεις – επειδή έρχονται αυτή τη στιγμή που η κύρια προτεραιότητά σας είναι να επικυρώσει η Άγκυρα την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, ανησυχείτε καθόλου ότι η επιβολή κυρώσεων σε αυτές τις οντότητες στη Σύμμαχο σας στο ΝΑΤΟ Τουρκία, μπορεί να εκτροχιάσει αυτή τη διαδικασία;
ΜΙΛΕΡ: Καθόλου. Έχουμε μια εποικοδομητική, θερμή σχέση με την τουρκική κυβέρνηση. Είναι ένας σημαντικός σύμμαχός μας. Ο Πρόεδρος συναντήθηκε με τον Πρόεδρο Ερντογάν πριν από λίγο καιρό και επανέλαβε αυτό το γεγονός μετά τη συνάντηση. Συνεχίζουμε να εργαζόμαστε μαζί τους για να επικοινωνήσουμε ότι η ένταξη στο ΝΑΤΟ είναι σημαντική για τη Σουηδία και πρέπει να γίνει το συντομότερο δυνατό, και λαμβάνουμε υπόψη τις διαβεβαιώσεις του Προέδρου Ερντογάν ότι θα γίνει. Και δεν θεωρούμε ότι αυτά συνδέονται με κανέναν τρόπο και δεν βλέπουμε ότι με κανέναν τρόπο αυτές οι κυρώσεις θα πρέπει να έχουν κανέναν αντίκτυπο σε αυτήν την ένταξη.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ίδιο θέμα;
ΜΙΛΕΡ: Ναι.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Το ίδιο – ευχαριστώ πολύ. Σχετικά με τις τουρκικές εταιρείες που υπόκεινται σε κυρώσεις από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, έτσι μόλις κοίταξα ένα tweet λίγο πριν από την ενημέρωση, και είπατε, και παραθέτω, «Επιβάλαμε κυρώσεις σε…αυτούς που διατηρούν την ικανότητα της Ρωσίας να συνεχίσει αυτόν τον πόλεμο, ενισχύοντας την ικανότητά της να παραμείνει μια παγκόσμια ενεργειακή δύναμη». Αλλά κοιτάζοντας τα στατιστικά στοιχεία από την έναρξη του πολέμου, η Ε.Ε. –ο μεγαλύτερος εταίρος σας στον πόλεμο κατά της Ρωσίας, ας πούμε– αγόρασε περισσότερα από 160 δισ. δολάρια ορυκτών καυσίμων από την έναρξη του πολέμου.
Και δεν θα λέγατε ότι η Δύση, οι δυτικές εταιρείες, αυτά τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χρηματοδοτούν πραγματικά τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας; Γιατί είναι υπέροχο, όπως μπράβο σε αυτές τις πέντε εταιρείες που το έκαναν – που πουλούσαν σαν αισθητήρες και μετρούσαν αντικείμενα και ήθελαν να κάνουν κάποια ναυτιλία και άλλα, να εξυπηρετούν σε ναυπηγεία. Αλλά όταν κοιτάτε την πραγματική εικόνα, θα λέγατε στους Αμερικανούς ότι κάνουμε ό,τι μπορούμε, ενώ οι μεγαλύτεροι εταίροι μας βασικά πληρώνουν δισεκατομμύρια και δισεκατομμύρια δολάρια στη Ρωσία;
ΜΙΛΕΡ: Δεν θα το συμπέρανα καθόλου. Θα έλεγα ότι έχουμε εργαστεί χέρι-χέρι με τους εταίρους μας στην ΕΕ, με τις ευρωπαϊκές χώρες μεμονωμένα, για να επιβάλουμε κόστος στη Ρωσία μέσω κυρώσεων και ελέγχων στις εξαγωγές. Αναγνωρίζουμε ότι ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες εισήγαγαν μεγάλες ποσότητες ρωσικών ορυκτών καυσίμων πριν από την έναρξη αυτού του πολέμου και δεν μπορούσαν απλώς να τα απενεργοποιήσουν αμέσως χωρίς να υποφέρουν οι πολίτες τους τους κρύους χειμώνες χωρίς καμία απολύτως πρόσβαση στην ενέργεια.
Αλλά ως μέρος – αλλά είδαμε δύο πράγματα: πρώτον, οι ευρωπαϊκές χώρες κάνουν σημαντικά βήματα, όπως είπα, για να επιβάλουν κόστος στη Ρωσία. και δύο, να αρχίσουν να λαμβάνουν μέτρα για να απογαλακτιστούν από τα ορυκτά καύσιμα της Ρωσίας, το ρωσικό πετρέλαιο, το ρωσικό φυσικό αέριο. Έχουμε συνεργαστεί μαζί τους για να τους παρέχουμε πρόσβαση σε πρόσθετο αμερικανικό φυσικό αέριο για τη χρηματοδότηση αυτής της μετάβασης και πιστεύουμε ότι αυτά τα βήματα ήταν σημαντικά και παραγωγικά.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Λοιπόν, είναι γεγονός, έτσι δεν είναι, ότι εκατοντάδες δισεκατομμύρια εξακολουθούν να καταβάλλονται – αυτές οι πληρωμές γίνονται στη Ρωσία, και ότι το μισό ρωσικό πετρέλαιο έχει μεταφερθεί με ελληνικά πλοία. Όλα αυτά συμβαίνουν σε πραγματικό χρόνο.
ΜΙΛΕΡ: Όπως είπα, είναι – δεν μπορείτε να ζητήσετε από μια χώρα που εξαρτιόταν εξ ολοκλήρου από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα να σταματήσει, εάν αυτό σημαίνει ότι οι πολίτες της δεν θα έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρισμό ή θέρμανση κατά τη διάρκεια ενός κρύου χειμώνα. Αυτό που μπορούμε να ζητήσουμε από τις χώρες να κάνουν και έχουμε ζητήσει από τις χώρες να κάνουν και έχουμε συνεργαστεί μαζί τους είναι να λάβουν μέτρα για τη μετάβαση από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα. Και θα σας υπενθυμίσω ότι ορισμένες από αυτές τις χώρες στην Ευρώπη είναι μέλη της G7, η οποία έχει επιβάλει ανώτατο όριο τιμής στο ρωσικό πετρέλαιο για να διασφαλίσει ότι τα ρωσικά έσοδα θα μειωθούν σημαντικά. Και στην πραγματικότητα, έχουμε δει τα ρωσικά έσοδα να μειώνονται σημαντικά ως τιμή – ως αποτέλεσμα αυτού του ανώτατου ορίου τιμής.
Ετσι, ενώ δεν θέλαμε να βγάλουμε το ρωσικό πετρέλαιο από την αγορά λόγω του αντίκτυπου που θα μπορούσε να έχει στις τιμές της ενέργειας παγκοσμίως και του αντίκτυπου που θα είχε στις τιμές της ενέργειας για τους αμερικανούς καταναλωτές, λάβαμε μέτρα για να διασφαλίσουμε ότι όσο το ρωσικό πετρέλαιο παραμένει διαθέσιμο, η τιμή που λαμβάνουν για αυτό και τα κέρδη που λαμβάνουν από αυτό μειώνονται σημαντικά.