Σε πρώτη ανάγνωση, η κοινή επιστολή που έστειλαν την Παρασκευή στην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο πρωθυπουργός της Τσεχίας Αντρέι Μπάμπις, η πρωθυπουργός της Δανίας Μέτε Φρεντέρικσεν και ο αυστριακός καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς, είναι μια καλή εποικοδομητική πρωτοβουλία για να βοηθήσουν την Κομισιόν στη μάχη με τα εμβόλια, ενδεχομένως να τη βοηθήσουν και απέναντι στον κακό εαυτό της που έπαιξε ρόλο στη διαμάχη με την AstraZeneca.
Οι τέσσερις ηγέτες υπενθυμίζουν στην Κομισιόν την αναγκαιότητα να υπάρξουν ταχείς ρυθμοί στις διαπραγματεύσεις με τις υπόλοιπες εταιρείες που αναπτύσσουν υποσχόμενα εμβόλια –«ο χρόνος είναι ουσιώδους σημασίας. Ως εκ τούτου, πρέπει να διατηρήσουμε την ταχύτητα στις διαπραγματεύσεις για συμβόλαια με όλους τους νέους υποσχόμενους υποψήφιους, όπως για παράδειγμα τη Novavax, η οποία μόλις ανακοίνωσε υψηλή αποτελεσματικότητα για το εμβόλιό της ή τη Valneva, με την οποία η Επιτροπή ολοκλήρωσε επίσης διερευνητικές συνομιλίες», επισημαίνουν.
Επιπλέον οι Μητσοτάκης, Μπάμπις, Φρεντέρικσεν και Κουρτς τονίζουν με νόημα ότι «είναι περιττό να αναφέρουμε ότι η έγκριση όλων των νέων εμβολίων θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν ταχύτερη, τηρώντας ταυτόχρονα τις απαραίτητες απαιτήσεις υγείας» –μια έμμεση, αλλά σαφής μομφή για την αργοπορία της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Φαρμάκων (ΕΜΑ) να εγκρίνει τα ήδη χρησιμοποιούμενα εμβόλια.
Ωστόσο, αυτό που προκαλεί αίθηση στην επιστολή είναι το σημείο όπου αναφέρεται το εμβόλιο της Johnson & Johnson με την οποία η Κομισιόν έχει ήδη υπογράψει συμφωνία από τον περασμένο Οκτώβριο. Φαίνεται ότι και αυτή η συμφωνία, όπως και αυτή με τις άλλες φαρμακευτικές (Pfizer, Moderna, AstraZeneca), αποδεικνύεται προβληματική. Διότι προβλέπει ότι αφού παραχθεί το εμβόλιο, θα πρέπει να ταξιδέψει στις ΗΠΑ για να μπει στα φιαλίδια και μετά να επιστρέψει στην Ευρώπη. Είναι προφανές ότι αυτή η διαδικασία μπορεί να καθυστερήσει τη διανομή του εμβολίου στην Ευρώπη –οι ηγέτες μιλούν για «πρόσβαση», προφανώς με δεδομένο ότι η αμερικανική κυβέρνηση μπορεί να επιβάλει περιορισμούς στις εξαγωγές εμβολίων αν χρειαστούν οι ΗΠΑ περισσότερες δόσεις.
Το εμβόλιο της Johnson & Johnson θεωρείται κρίσιμο για τους εθνικούς εμβολιασμούς, καθώς πέρα από την εύκολη αποθήκευσή του είναι και μονοδοσικό. Τώρα πρέπει η Κομισιόν να «πείσει» την αμερικανική φαρμακευτική να δεχτεί η τελική διαδικασία να γίνει σε εγκαταστάσεις στην ΕΕ!
Γράφουν συγκεκριμένα οι τέσσερις ηγέτες: «Βάσει της εμπειρίας μας ως τώρα, θεωρούμε ότι είναι πολύ σημαντικό να ξεκινήσουμε εγκαίρως διάλογο με τους παραγωγούς των επερχόμενων εμβολίων, με στόχο να προλάβουμε πιθανά προβλήματα πριν αυτά εμφανιστούν. Για παράδειγμα, το επερχόμενο εμβόλιο της Johnson & Johnson μπορεί να ανατρέψει (με θετικό τρόπο) τα δεδομένα χάρη στην εύκολη αποθήκευση και μεταφορά του, αλλά και στην ανάγκη για μία μόνο δόση.
»Ωστόσο, ενημερωθήκαμε ότι το εμβόλιο της Johnson & Johnson θα πρέπει να αποσταλεί στις ΗΠΑ για τη διαδικασία “fill and finish”, το στάδιο της προετοιμασίας των φιαλιδίων για την τελική διανομή. Αν αυτό μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την πρόσβαση της ΕΕ στο εμβόλιο, τότε θα πρέπει να επεξεργαστούμε το ενδεχόμενο έγκαιρης αντιμετώπισης του θέματος από τώρα, με στόχο να βρούμε λύσεις με την εταιρεία ώστε να διασφαλίσουμε τις προμήθειες της Ευρώπης. Αντιλαμβανόμαστε ότι υπάρχουν δυνατότητες εντός της ΕΕ. Λόγω της σημασίας που έχει αυτό το ζήτημα, κάνουμε έκκληση για έγκαιρο διάλογο στο πιο υψηλό επίπεδο».
Η Johnson & Johnson έχει ανακοινώσει τα αποτελέσματα των κλινικών δοκιμών του εμβολίου. Yπέβαλε την Πέμπτη αίτημα για έγκριση στην αρμόδια ρυθμιστική αρχή των ΗΠΑ, την FDA.