Η Τουρκία έχει μπλοκάρει την αρχική απόφαση του ΝΑΤΟ να εκκινήσει τη διαδικασία επί των αιτημάτων της Φινλανδίας και της Σουηδίας για ένταξη στη στρατιωτική συμμαχία, θέτοντας υπό αμφισβήτηση τις ελπίδες για συμμετοχή των δύο χωρών στο Βορειοατλαντικό Σύμφωνο στο άμεσο μέλλον.
Οπως γράφουν οι Financial Times, το Συμβούλιο της συμμαχίας συνήλθε σε επίπεδο πρέσβεων την Τετάρτη, ανήμερα της υποβολής των αιτήσεων από τις δύο χώρες, με στόχο να ξεκινήσουν οι ενταξιακές συνομιλίες, ωστόσο η αρνητική στάση της Αγκυρας «πάγωσε» κάθε ψηφοφορία επί του θέματος.
Η αναβολή αυτή εγείρει αμφιβολίες για το εάν το ΝΑΤΟ θα είναι σε θέση να εγκρίνει το πρώτο στάδιο των αιτήσεων της Φινλανδίας και της Σουηδίας εντός μίας ή δύο εβδομάδων, όπως εκτίμησε ο Γενικός Γραμματέας, Γενς Στόλτενμπεργκ. Παράλληλα, προϊδεάζει και για ένα σκηνικό έντονης διπλωματίας μεταξύ των ΗΠΑ, της Τουρκίας, της Φινλανδίας και της Σουηδίας για αρκετές ημέρες.
Τούρκος αξιωματούχος που επικαλείται η εφημερίδα, επιβεβαίωσε ότι η Αγκυρα είχε βάλει φρένο στη διαδικασία, ωστόσο επέμεινε ότι η Τουρκία δεν αποκλείει την προοπτική ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας.
«Δεν λέμε ότι δεν μπορούν να είναι μέλη του ΝΑΤΟ», είπε ο αξιωματούχος. «Απλώς πρέπει να είμαστε στο ίδιο μήκος κύματος, στην ίδια σελίδα, σχετικά με την απειλή που αντιμετωπίζουμε». Ο αξιωματούχος πρόσθεσε: «Θέλουμε να καταλήξουμε σε συμφωνία… Οσο πιο γρήγορα καταλήξουμε σε συμφωνία, τόσο πιο γρήγορα θα ξεκινήσουν οι συζητήσεις για την ένταξη».
Επισημαίνεται πως κατά την προβλεπόμενη διαδικασία και τα 30 κράτη – μέλη του ΝΑΤΟ πρέπει να επικυρώσουν τις αιτήσεις της Φινλανδίας και της Σουηδίας, όμως η διαδικασία αυτή ξεκινά αφότου η αμυντική συμμαχία εκδώσει πρωτόκολλο προσχώρησης και καλέσει επίσημα τις δύο χώρες να ενταχθούν.
Από πλευράς ΝΑΤΟ, αντί σχολίου επί των πληροφοριών των Financial Times, παρέπεμψαν στις επισημάνσεις Στόλτενμπεργκ ότι «τα συμφέροντα ασφαλείας όλων των μελών της Συμμαχίας πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και είμαστε αποφασισμένοι να εργαστούμε για όλα τα ζητήματα και να καταλήξουμε σε μία γρήγορη λύση».
Οι 10 απαιτήσεις του τούρκου προέδρου
Το αμέσως προηγούμενο διάστημα ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε εκφράσει τις αντιρρήσεις του απέναντι στην προσέγγιση των δύο χωρών του ευρωπαϊκού Βορρά με το ΝΑΤΟ λόγω του ότι – όπως ισχυρίστηκε – αποτελούν «καταφύγια τρομοκρατών». Το Ελσίνκι και η Στοκχόλμη έχουν αρνηθεί κατ’ επανάληψη να εκδώσουν στην Τουρκία άτομα που η Αγκυρα θεωρεί «τρομοκράτες».
Σύμφωνα δε με τη φιλοκυβερνητική εφημερίδα Sabah – η οποία θεωρείται συχνά η «φωνή» του προεδρικού μεγάρου – η Αγκυρα θα επανεξετάσει τη στάση της απέναντι στο θέμα της ένταξης της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ μόνο αν ικανοποιηθούν οι παρακάτω δέκα απαιτήσεις:
- Η Σουηδία και η Φινλανδία πρέπει να «αποφασίσουν για μια θέση» σχετικά με το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), το οποίο η Τουρκία θεωρεί τρομοκρατική οργάνωση.
- Να αποτρέψουν τη διεξαγωγή εκδηλώσεων στα κοινοβούλιά τους από άτομα που συνδέονται με τρομοκρατικές δομές, εννοώντας φιλοκουρδικές οργανώσεις.
- Να σταματήσουν τη φερόμενη από τους Τούρκους παροχή υλικής βοήθειας στις λεγόμενες Δυνάμεις Λαϊκής Αυτοάμυνας (SNS) στη Συρία, οι οποίες συνδέονται κατά την Αγκυρα με το PKK
- Να επιταχύνουν την έκδοση στην Τουρκία προσώπων που συνδέονται με «τρομοκράτες».
- Να σταματήσουν τις επαφές με εκπροσώπους κουρδικών ομάδων που δρουν στο Ιράκ και τη Συρία.
- Να διακόψουν τους δεσμούς τους με φυγόδικα και καταζητούμενα μέλη της οργάνωσης του Φετουλάχ Γκιουλέν που φέρονται να εμπλέκονται στην απόπειρα πραξικοπήματος του 2016 στην Τουρκία.
- Να μη λάβουν μέτρα κατά της εθνικής ασφάλειας της Τουρκίας.
- Να καθιερώσουν τακτικές επαφές και συνεργασία για την καταπολέμηση της «τρομοκρατίας», όπως εννοούν οι Τούρκοι τον απελευθερωτικό αγώνα των Κούρδων.
- Να δεσμεύσουν τους τραπεζικούς λογαριασμούς προσώπων και οργανώσεων που συνδέονται με τρομοκρατικές οργανώσεις.
- Να μην επιτρέψουν στο έδαφός τους δραστηριότητες μη κυβερνητικών οργανώσεων με αντιτουρκικό προσανατολισμό – πράγμα που θα μπορούσε να αφορά ακόμη και σε κυπριακές οργανώσεις.
«Εύλογες οι ανησυχίες μας»
Αξίζει να αναφερθεί πως το βράδυ της Τετάρτης ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου επανέλαβε τον ισχυρισμό ότι η Σουηδία και η Φινλανδία υποστηρίζουν «τρομοκρατικές οργανώσεις» και πως, επομένως, η Αγκυρα διατηρεί «εύλογες ανησυχίες». Για αυτό τον λόγο η Τουρκία αντιτίθεται στην ένταξη των δύο χωρών στο ΝΑΤΟ, εξήγησε.
Σε σύντομες δηλώσεις που έκανε πριν από την προγραμματισμένη συνάντησή του με τον Αμερικανό ομόλογό του Αντονι Μπλίνκεν, στη Νέα Υόρκη, ο Τσαβούσογλου είπε ότι η Αγκυρα κατανοεί τις ανησυχίες της Σουηδίας και της Φινλανδίας για την ασφάλειά τους, όμως τόνισε ότι θα πρέπει να απαντηθούν και οι ανησυχίες της Τουρκίας.