Η αυτοανακηρυχθείσα δημοκρατία του Ναγκόρνο-Καραμπάχ ανακοίνωσε την Πέμπτη την αυτοδιάλυσή της καθώς και τη διάλυση όλων των θεσμών της από την 1η Ιανουαρίου 2024, μια εβδομάδα μετά την επίθεση του Αζερμπαϊτζάν και έπειτα από 30 χρόνια συγκρούσεων.
Σε διάταγμα του ηγέτη του θύλακα, Σαμβέλ Σαχραμανιάν, ανακοινώνεται η διάλυση «όλων των κυβερνητικών θεσμών και των οργανώσεων την 1η Ιανουαρίου 2024» και αναφέρεται πως, κατά συνέπεια, «η Δημοκρατία του Ναγκόρνο-Καραμπάχ (Αρτσάχ) παύει να υφίσταται».
Οι αρμένιοι αυτονομιστές του Ναγκόρνο-Καραμπάχ υπέστησαν την περασμένη εβδομάδα και μέσα σε 24 ώρες μια στρατιωτική ήττα που τους ανάγκασε να συνθηκολογήσουν έναντι του Αζερμπαϊτζάν, της χώρας από την οποία είχαν αποσχισθεί όταν κατέρρευσε η ΕΣΣΔ, πριν από περισσότερο από 30 χρόνια.
Ούτε η Ρωσία ούτε η Αρμενία, οι οποίες υποστήριζαν αυτές τις δεκαετίες το έδαφος αυτό, δεν επενέβησαν στρατιωτικά αυτή τη φορά, ανοίγοντας τον δρόμο για την επανένταξη της περιφέρειας στο Αζερμπαϊτζάν.
Ο αρμενικός πληθυσμός του Ναγκόρνο-Καραμπάχ πήρε τον δρόμο της προσφυγιάς για την Αρμενία: περίπου 65.000 άνθρωποι, δηλαδή οι μισοί από τους περίπου 120.000 κατοίκους του, έχουν διαφύγει μέσα σε μερικές ημέρες φοβούμενοι ότι θα αποτελέσουν στόχο καταστολής από το Αζερμπαϊτζάν, παρά τις υποσχέσεις του Μπακού ότι θα σεβαστεί τα δικαιώματά τους.
Στο διάταγμα για τη διάλυση της αυτοανακηρυχθείσας δημοκρατίας, ο αυτονομιστής ηγέτης υπογραμμίζει πως, μόλις γίνουν γνωστοί οι όροι της επιστροφής της περιφέρειας υπό τον έλεγχο του Αζερμπαϊτζάν, οι κάτοικοι και οι πρόσφυγες θα μπορέσουν «να λάβουν ατομικά την απόφαση να παραμείνουν ή να επιστρέψουν στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ».
Πασινιάν: «Εθνική αποκάθαρση» των Αρμενίων από το Αζερμπαϊτζάν
Την ίδια στιγμή, ο πρωθυπουργός της Αρμενίας κατηγόρησε σήμερα το Αζερμπαϊτζάν για «εθνική αποκάθαρση» στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και δήλωσε πως όλοι οι Αρμένιοι αυτού του θύλακα θα τον έχουν εγκαταλείψει μέσα «στις επόμενες ημέρες», λίγο περισσότερο από μια εβδομάδα μετά τη στρατιωτική νίκη των Αζέρων.
«Η έξοδος των Αρμενίων του Ναγκόρνο Καραμπάχ συνεχίζεται. Η ανάλυσή μας δείχνει πως μέσα στις επόμενες ημέρες δεν θα υπάρχουν πια Αρμένιοι στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Είναι μια πράξη εθνικής αποκάθαρσης εναντίον της οποίας είχαμε προειδοποιήσει τη διεθνή κοινότητα», δήλωσε ο Νικόλ Πασινιάν ενώπιον των μελών της κυβέρνησής του.
«Αν οι καταδίκες (από τη διεθνή κοινότητα) δεν ακολουθηθούν από τις κατάλληλες πολιτικές και νομικές απόφάσεις, τότε οι καταδίκες αυτές θα γίνουν πράξεις συναίνεσης σε αυτό που συμβαίνει», κατήγγειλε ο Πασινιάν.
Το Αζερμπαϊτζάν λέει πως θα σεβαστεί τα δικαιώματα των αρμενίων κατοίκων της περιοχής, όμως με μια ιστορία βεβαρυμένη από λαϊκές μνήμες γενοκτονίας, εθνικών εκκαθαρίσεων, πογκρόμ και τουλάχιστον δύο πολέμων, οι Αρμένοι φεύγουν από φόβο.
«Αυτή είναι μία από τις πιο σκοτεινές σελίδες της αρμενικής ιστορίας», λέει ο πατέρας Νταβίντ, ένας 33χρονος αρμένιος ιερέας που έφθασε στα σύνορα για να προσφέρει πνευματική στήριξη σ’ αυτούς που διαφεύγουν. «Ολόκληρη η αρμενική ιστορία είναι γεμάτη δεινά».
Στη σοβιετική εποχή, το Ναγκόρνο Καραμπάχ έχαιρε αυτονομίας μέσα στη σοβιετική δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν.
Καθώς όμως κατέρρεε η Σοβιετική Ένωση, ξέσπασε ο Πρώτος Πόλεμος του Καραμπάχ. Περίπου 30.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν από το 1988 ως το 1994 και πάνω από ένα εκατομμύριο εκτοπίσθηκαν, περισσότεροι από τους μισούς από τους οποίους ήταν Αζέροι.
Το 2020, το Αζερμπαϊτζάν αντεπιτέθηκε ανακαταλαμβάνοντας εδάφη μέσα και γύρω από το Καραμπάχ με ένα πόλεμο 44 ημερών και δημιούργησε τις προϋποθέσεις για τη στρατιωτική νίκη της περασμένης εβδομάδας.
Συνελήφθη ο πρώην επικεφαλής της κυβέρνησης του Καραμπάχ
Παράλληλα, το Αζερμπαϊτζάν απήγγειλε ποινικές κατηγορίες σε βάρος του Ρουμπέν Βαρντανιάν, τραπεζίτη και φιλάνθρωπου ο οποίος ηγήθηκε της αυτονομιστικής κυβέρνησης του Καραμπάχ από τον Νοέμβριο 2022 ως τον Φεβρουάριο 2023, ανακοίνωσε σήμερα η αζέρικη υπηρεσία ασφαλείας.
Σύμφωνα με την ίδια πηγή, ο Ρούμπεν Βαρντανιάν, ο οποίος συνελήφθη την Τετάρτη, κατηγορείται ότι πέρασε παράνομα τα σύνορα του Αζερμπαϊτζάν, καθώς και για χρηματοδότηση της τρομοκρατίας και έχει προφυλακισθεί.