Δεν έχουν τον κατάλληλο μηχανισμό για να εντοπίσουν τα κρούσματα; Αποτρέπει τη μετάδοση του κορονοϊού το κλίμα της ηπείρου; Ή απλώς είναι θέμα τύχης;
Οι επιστήμονες δεν μπορούν να βρουν τον λόγο για τον οποίο σε ολόκληρη την Αφρική έχουν καταγραφεί μόνο δύο κρούσματα, ένα στην Αίγυπτο και ένα στην Αλγερία.
Και μάλιστα, τη στιγμή που στις περισσότερες χώρες της ηπείρου, τα συστήματα υγείας δεν θεωρούνται ικανά να αντιμετωπίσουν τυχόν ξέσπασμα του ιού.
Μόλις δύο κρούσματα από τα 80.000 σε όλο τον πλανήτη είναι σταγόνα στον ωκεανό.
Λίγο καιρό μετά την εμφάνιση του ιού, οι ειδικοί είχαν τονίσει τους κινδύνους από τυχόν εξάπλωσή του στην Αφρική, εξαιτίας των δεσμών της ηπείρου με την Κίνα και των αδυναμιών του συστήματος υγείας των χωρών εκεί.
Μάλιστα, την προηγούμενη εβδομάδα ο ΠΟΥ είχε προειδοποιήσει ότι η Αφρική δεν είναι επαρκώς προετοιμασμένη για να αντιμετωπίσει μια επιδημία.
«Βασική μας ανησυχία εξακολουθεί να είναι το ενδεχόμενο εξάπλωσης του Covid-19 στις χώρες τα συστήματα υγείας των οποίων είναι πιο εύθραυστα», δήλωσε ο επικεφαλής του ΠΟΥ Τέντρος Αντχανόμ Γκεμπρεσούς, απευθυνόμενος στους υπουργούς Υγείας της Αφρικανικής Ενωσης στη διάρκεια διάσκεψής τους στην Αντίς Αμπέμπα.
Σύμφωνα με το ιατρικό περιοδικό The Lancet, Αίγυπτος, Αλγερία και Νότια Αφρική είναι οι τρεις χώρες της ηπείρου που απειλούνται περισσότερο, όμως είναι και οι λιγότερο ευάλωτες, καθώς είναι καλύτερα προετοιμασμένες να αντιμετωπίσουν την ασθένεια.
Πάντως, η επιδημία μέχρι στιγμής δεν φαίνεται να επεκτείνεται στην Αφρική.
Για ποιο λόγο;
«Κανείς δεν γνωρίζει», παραδέχθηκε ο καθηγητής Τούμπι Εντούνγκου του Αφρικανικού Ινστιτούτου Ερευνας για την Υγεία στο Ντέρμπαν της Νότιας Αφρικής. «Ισως να μην υπάρχουν τόσες μετακινήσεις μεταξύ Αφρικής και Κίνας», πρόσθεσε.
Ομως, η Ethiopian Airlines, η μεγαλύτερη αφρικανική αεροπορική εταιρεία, δεν ανέστειλε ποτέ τις πτήσεις της από και προς την Κίνα μετά την έναρξη της επιδημίας. Και η China Southern μόλις ξεκίνησε και πάλι τις πτήσεις της προς την Κένυα.
Αλλοι προωθούν την ιδέα της κλιματικής προστασίας. «Ισως ο ιός να μην μπορεί να αναπτυχθεί στο αφρικανικό οικοσύστημα, δεν γνωρίζουμε», εκτίμησε ο καθηγητής Γιάζαντ Γιαζντανπάναχ, επικεφαλής του τμήματος μολυσματικών ασθενειών στο νοσοκομείο Bichat του Παρισιού.
Ωστόσο, ο καθηγητής Ρόντνεϊ Ανταμ του πανεπιστημιακού νοσοκομείου Αγα Χαν στο Ναϊρόμπι, απορρίπτει την υπόθεση αυτή.
«Δεν διαθέτουμε καμία απόδειξη ότι το κλίμα επηρεάζει τη μετάδοση του ιού», διαβεβαίωσε. «Προς το παρόν φαίνεται ότι οι Αφρικανοί είναι εξίσου ευάλωτοι με τους ανθρώπους σε άλλα μέρη του κόσμου».
Αλλοι επιστήμονες απέδωσαν τον μικρό αριθμό κρουσμάτων στις ελλείψεις των συστημάτων εντοπισμού που χρησιμοποιούν οι χώρες της Αφρικής.
«Υπάρχει κίνδυνος λιγότερο γνωστά κανάλια μετάδοσης να υπάρχουν αυτή τη στιγμή σε κάποιες περιοχές του κόσμου», εκτίμησε ο Ντανιέλ Λεβί-Μπρουλ της γαλλικής υπηρεσίας δημόσιας υγείας.
Οι περισσότεροι ειδικοί αποκλείουν ωστόσο το ενδεχόμενο κινδύνου μαζικών λαθών στον εντοπισμό κρουσμάτων.
«Αν υπήρχαν μαζικά κρούσματα στην Αφρική, πιστεύω ότι θα το γνωρίζαμε, διότι ο ΠΟΥ βρίσκεται σε συναγερμό και πολλοί άνθρωποι προσέχουν», δήλωσε ο δρ Αμάντου Αλφα Σαλ, επικεφαλής του Ινστιτούτου Παστέρ στο Ντακάρ της Σενεγάλης.
«Ολα τα συστήματα είναι σε λειτουργία», επιβεβαίωσε ο δρ Μισέλ Γιάο, αρμόδιος του ΠΟΥ για την Μπραζαβίλ του Κονγκό.
Ο αριθμός των αφρικανικών χωρών που διαθέτουν εργαστήρια ικανά να εντοπίσουν τον Covid-19 αυξήθηκαν μέσα σε μερικές εβδομάδες από δύο (στη Νότια Αφρική και τη Σενεγάλη) σε 29, πρόσθεσε ο ίδιος, ο οποίος υπογράμμισε την πολύτιμη εμπειρία των γιατρών από την επιδημία του Εμπολα.
Παρόλα αυτά υπάρχει ένα αδύναμο σημείο, υπογράμμισε ο Γιάο: η ικανότητα να περιοριστεί η επιδημία και να παρασχεθεί ιατρική βοήθεια στους ασθενείς.
«Οι περισσότερες αφρικανικές χώρες δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν σοβαρά περιστατικά που απαιτούν φροντίδα σε μονάδες εντατικής θεραπείας. Οι ικανότητες είναι περιορισμένες στις πρωτεύουσες (των χωρών) και έξω από αυτές είναι ακόμη μικρότερες».
Ετσι και αλλιώς, όμως, αντί να σκέφτονται καταστροφικά σενάρια, οι ειδικοί προτιμούν να χαίρονται για την «καλή τους τύχη» μέχρι τώρα.
«Είναι δύσκολο να εξηγήσουμε για ποιο λόγο έχουν καταγραφεί μέχρι τώρα τόσο λίγα κρούσματα στην Αφρική», υπογράμμισε ο καθηγητής Εντούνγκου, «ίσως απλώς ήμασταν τυχεροί».