Οι ιρακινές δυνάμεις απελευθέρωσαν τη Μοσούλη. Επειτα από έξι μήνες εντατικών και σκληρών επιχειρήσεων, εισχώρησαν στον τελευταίο θύλακα του ISIS, στο κέντρο της πόλης. Εξόντωσαν όσους τζιχαντιστές δεν πρόλαβαν να κρυφτούν, να ξυρίσουν τα γένια τους και να αναμειχθούν με τους κατοίκους της πόλης. Πριν καλά καλά λήξουν οι ανταλλαγές πυροβολισμών στην Παλαιά Πόλη, άρχισαν να πανηγυρίζουν. Φώναζαν συνθήματα και τραγουδούσαν. Μετά ήρθαν αντιμέτωποι με την κόλαση. Πτώματα σε αποσύνθεση που έζεχναν λόγω και των υψηλών θερμοκρασιών, πρόσωπα στοιχειωμένα, παιδιά αποσκελετωμένα.
«Οι ηλικιωμένες γυναίκες δεν μπορούσαν να περπατήσουν, τα μωρά έμοιαζαν σχεδόν νεκρά, τα παιδιά δεν αντιδρούσαν καν στον ήχο πυροβολισμών», περιγράφει ο συνταγματάρχης Τζαμπάρ Αμπάντ, μιλώντας στο BBC.
Τώρα αρχίζει το δύσκολο έργο διάσωσης της Μοσούλης. Η ανθρωπιστική κρίση που πρέπει να διαχειριστεί η ιρακινή κυβέρνηση από κοινού μαζί με τις κυβερνήσεις της Δύσης που συμμετείχαν στους βομβαρδισμούς κατά του ISIS και μαζί με τις ομάδες των Ηνωμένων Εθνών που δραστηριοποιούνται στην ευρύτερη περιοχή είναι αποτυπωμένη σε μία φωτογραφία που απεικονίζει το σώμα ενός αγοριού, αποσκελετωμένο, τυλιγμένο με λευκό επίδεσμο.
Το αγόρι, σίγουρα κάτω από 15 ετών, βρισκόταν για 20 ημέρες τραυματισμένο και υποσιτισμένο σε υπόγεια της Παλαιάς Πόλης, τις τελευταίες 20 ημέρες. Κρυβόταν σε καταφύγια μαζί με τον πατέρα του και τα αδέλφια του, για να προστατευτούν από τους βομβαρδισμούς και τους τζιχαντιστές. «Πονάω, δεν μπορώ να κουνηθώ», λέει ο ίδιος στον δημοσιογράφο.
Μαρτυρίες στρατιωτικών, ακτιβιστών, γιατρών, συμφωνούν ότι η φρίκη που βίωσαν τους τελευταίους μήνες οι κάτοικοι της πόλης ήταν σχεδόν ασύλληπτη.
Από τον Φεβρουάριο που άρχισαν οι επιχειρήσεις για την ανακατάληψη της δυτικής Μοσούλης και της Παλαιάς Πόλης, όσοι άμαχοι κάτοικοι δεν μπόρεσαν να δραπετεύσουν από τις συγκρούσεις -περίπου 700.000 είναι ακόμη εκτοπισμένοι σε γύρω πόλεις- κρύφτηκαν στα υπόγεια για να γλιτώσουν από τις βόμβες του διεθνούς συνασπισμού.
Σύμφωνα με ανώνυμο εθελοντή, τις πιο δύσκολες μέρες των συγκρούσεων, περίπου 200 με 300 άτομα επισκέπτονταν το ιατρικό κέντρο με τραύματα από τις αεροπορικές επιδρομές και τις συγκρούσεις. «Εχω ακούσει ιστορίες για οικογένειες που πέθαναν, εγκλωβισμένες σε υπόγεια καταφύγια», λέει ο ίδιος.
«Εχω υπηρετήσει με τον ιρακινό στρατό για 40 χρόνια», σχολιάζει στους New York Times ο αρχιστράτηγος Σαμί αλ Αράντι, διοικητής των ειδικών δυνάμεων του Ιράκ. «Εχω συμμετάσχει σε όλες τις μάχες του Ιράκ και ποτέ δεν έχω βιώσει αυτό που βίωσα στον αγώνα για την ανακατάληψη της Παλαιάς Πόλης. Πολεμούσαμε για κάθε μέτρο, κυριολεκτικά για κάθε μέτρο», τονίζει.
Τώρα οι ιρακινές δυνάμεις αναζητούν για εγκλωβισμένους επιζώντες κάτω από τα συντρίμμια. Ανασύρουν κυρίως νεκρούς. Και η δυτική πλευρά της πόλης θυμίζει εικόνες καταστροφής μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οσο πλησιάζει κανείς το κέντρο της πόλης, τόσο εντείνεται και το μέγεθος της καταστροφής. Από τις 54 συνοικίες της δυτικής Μοσούλης, η 15, δηλαδή περίπου 32.000 σπίτια, έχουν δεχθεί βαριές καταστροφές. Άλλες 23 συνοικίες είναι μερικώς κατεστραμμένες.
Χρειάζονται μπουλντόζες για να δημιουργήσουν πρόσβαση μέσα από τα συντρίμμια που καλύπτουν δρόμους και πλατείες. Μέσα σε εκκλησίες που χρησιμοποιούσαν οι τζιχαντιστές ως οπλοστάσιο, βρίσκονται ακόμη ολμοβόλα, παιδικά σακίδια με λευκή εκρηκτική ύλη (C4). Εξω στους δρόμους, προειδοποιητικά σημάδια αναδεικνύουν πού έχει πέσει βόμβα από τον διεθνή συνασπισμό.
Θα πρέπει να αποκατασταθούν άμεσα βασικές υπηρεσίες, όπως ο ηλεκτρισμός και η ύδρευση. Θα πρέπει να χτιστούν κατεστραμμένα νοσοκομεία, σχολεία, σπίτια, γέφυρες. Το κόστος της άμεσης αποκατάστασης και της αναγκαίας ανοικοδόμησης ανέρχεται από ειδικούς του ΟΗΕ σε 700 εκατ. δολάρια.
«Είναι μεγάλη ανακούφιση το ότι έληξαν οι συγκρούσεις. Αλλά δεν έληξε και η ανθρωπιστική κρίση», τόνισε η συντονίστρια Ανθρωπιστικών Κρίσεων του ΟΗΕ για το Ιράκ, Λιζ Γκράντε. «Πολλοί από αυτούς που δραπέτευσαν έχασαν τα πάντα. Χρειάζονται στέγη, φαγητό, ιατρική περίθαλψη, νερό, είδη υγιεινής. Τα επίπεδα του τραύματος που παρακολουθούμε είναι από τα πιο ψηλά. Αυτό που έχουν ζήσει οι άνθρωποι είναι σχεδόν εξωπραγματικό».