Δεν μπορούμε ούτε θέλουμε να κρυφτούμε πίσω από σειρά ανθρώπινων σφαλμάτων: αυτό τόνισε το μεσημέρι της Πέμπτης, Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά την εισαγωγική του τοποθέτηση στο υπουργικό συμβούλιο, λέγοντας ξανά συγγνώμη στους συγγενείς των θυμάτων του σιδηροδρομικού δυστυχήματος στα Τέμπη — μια συγγνώμη, που όπως επανέλαβε, είναι προσωπική, αλλά και για λογαριασμό των προηγούμενων κυβερνήσεων.
«Η σκέψη μας είναι πάνω απ’ όλα στις οικογένειες των θυμάτων και γι’ αυτό θα επαναλάβω τη δημόσια συγνώμη μου στο όνομα όλων όσων κυβέρνησαν τη χώρα αλλά και προσωπικά. Αναλαμβάνω κατά συνέπεια την ευθύνη. Δεν θέλουμε να κρυφτούμε πίσω από μια σειρά ανθρώπινων σφαλμάτων», ξεκαθάρισε ο Πρωθυπουργός, μιλώντας στους υπουργούς του, οι οποίοι δεν έκρυψαν τη συντριβή τους· τουναντίον οι φωτογραφίες του πρακτορείου SOOC και του Μενέλαου Μυρίλλα περιγράφουν ένα Υπουργικό που έγινε σε ιδιαίτερα βαρύ κλίμα, λίγες μόλις εβδομάδες πριν την αναπόφευκτη προσφυγή στις κάλπες.
Ο Πρωθυπουργός παραδέχτηκε και τη μοιραία καθυστέρηση. Αν είχε ολοκληρωθεί το έργο της τηλεδιοίκησης, το δυστύχημα δεν θα είχε συμβεί, είπε, και δεν αποτελεί δικαιολογία ότι η τηλεδιοίκηση θα λειτουργήσει σε λίγους μήνες – «κάνει και τον προσωπικό μου πόνο μεγαλύτερο, καθώς δεν προλάβαμε να την εγκαταστήσουμε πριν γίνει το κακό», σημείωσε χαρακτηριστικά.
«Τελευταίο όμως που με ενδιαφέρει», πρόσθεσε, «είναι να μπούμε σε στείρα αντιπαράθεση για το ποιος φταίει. Απαντώ: Ολοι φταίμε και ας το ομολογήσουμε με θάρρος! Και εμείς και οι διοικήσεις που επί χρόνια κατάντησαν ένα κρίσιμο έργο “γεφύρι της Αρτας”, μέχρι κάποιες συντεχνίες που ταυτόχρονα εμπόδιζαν κάθε αξιολόγηση προσωπικού. Τον επιμερισμό των ευθυνών θα τον κάνει η Δικαιοσύνη γρήγορα και στον ανώτατο δυνατό βαθμό.
«Η τραγωδία όμως έγινε με εμάς στο τιμόνι της χώρας. Δεν μπορούμε να γυρίσουμε τον χρόνο πίσω», υπογράμμισε ο κ. Μητσοτάκης και εγγυήθηκε προσωπικά για απόλυτη διαφάνεια στην εν εξελίξει έρευνα και για τη δρομολόγηση πρωτοβουλιών με στόχο τη βελτίωση της κατάστασης στους ελληνικούς σιδηροδρόμους.
«Μπορώ να εγγυηθώ –τόνισε– στους Ελληνες και τις Ελληνίδες δύο πράγματα: πρώτον, απόλυτη διαφάνεια στην έρευνα για να εντοπιστούν τα σφάλματα και να κριθούν δίκαια όσοι εμπλέκονται. Και δεύτερον, δρομολόγηση πρωτοβουλιών για τη βελτίωση της προβληματικής κατάστασης στους σιδηροδρόμους μας, σε επίπεδο και μέσων τεχνολογίας αλλά και διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού.
Οπως είπε, ένιωσε και ο ίδιος οργή και ντροπή ακούγοντας τους διαλόγους από το μοιραίο βράδυ του δυστυχήματος. «Εχω όμως μία υποχρέωση να μετατρέψω αυτά τα συναισθήματά μου σε δημιουργική δράση. Και αυτό άλλωστε υποσχέθηκα και στην κυρία Ιωάννα Βούλγαρη στην κηδεία του μονάκριβου γιου της, του Σπύρου. Και αυτό θα κάνω, αυτό θα κάνουμε όλοι μαζί», δεσμεύθηκε και προανήγγειλε πλαίσιο παρεμβάσεων με προτεραιότητα πάντα την στήριξη των συγγενών των θυμάτων, την οικονομική στήριξη αλλά και την ηθική και την ψυχολογική στήριξή τους. Σχετικές ανακοινώσεις –συμπλήρωσε– θα γίνουν άμεσα και με τη διακριτικότητα που αυτό απαιτεί.
Στο μεταξύ, σημείωσε, τα τρένα θα πρέπει να αρχίσουν και πάλι να κινούνται το συντομότερο δυνατό, με τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια. «Θα έχουμε πλέον δύο σταθμάρχες σε κάθε βάρδια, εάν χρειαστεί βραχυπρόθεσμα θα πρέπει να περιορίσουμε και το μεταφορικό έργο», ενώ ταυτόχρονα αυστηροποιούμε άμεσα το νομικό πλαίσιο για τις καταστροφές και τις κλοπές στο δίκτυο.
«Θα κινήσω γη και ουρανό ώστε το έργο της τηλεδιοίκησης να ολοκληρωθεί το συντομότερο», υποσχέθηκε και κατόπιν επικοινωνίας που είχε με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Alstom στη Γαλλία, εκτίμησε ότι την επόμενη εβδομάδα θα ανακοινωθούν συγκεκριμένα και δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα. «Μέχρι το τέλος του καλοκαιριού το έργο αυτό θα έχει τελειώσει», ήταν η δέσμευση του Πρωθυπουργού.
Αναφερόμενος στη συνέχεια στις αντιδράσεις του κόσμου με αποκορύφωμα τις μαζικές διαδηλώσεις της Τετάρτης, ο Κυριάκος Μητσοτάκης σημείωσε ότι όσο σημαντικό είναι να δώσουμε χώρο στη θλίψη και την οργή, άλλο τόσο δεν πρέπει να επιτραπεί να ανάψει η σπίθα ενός νέου διχασμού
«Οι Ελληνίδες και οι Έλληνες είμαστε μαζί σε αυτή τη δοκιμασία. Ειδικά οι νέοι μας οι οποίοι διαμαρτύρονται με ευπρέπεια έχουν πιστεύω κάθε δίκιο να είναι θυμωμένοι, το ίδιο και οι γονείς τους. Γιατί στα τραγικά θύματα των Τεμπών βλέπουμε όλοι μας, όλοι μας βλέπουμε τα παιδιά μας, οι νεότεροι βλέπουν τους δικούς τους φίλους.
»Θα επιμείνω όμως ότι όσο σημαντικό είναι να δώσουμε χώρο στη θλίψη και την οργή, άλλο τόσο δεν πρέπει να επιτρέψουμε αυτή να γίνει σπίθα ενός νέου διχασμού, γιατί είναι και αυτός μία όψη ενός νομίσματος που η χώρα έχει πληρώσει πολύ ακριβά», υπογράμμισε, για να αναφερθεί στη συνέχεια στη δύσκολη –και επίπονη όπως χαρακτηριστικά ανέφερε– αποστολή του αληθινού εκσυγχρονισμού του τόπου.
«Αναμετριόμαστε με τις υψηλές προσδοκίες που οι πολίτες έχουν από εμάς. Γι’ αυτό και η μάχη με τις πολλές «νησίδες» της καθυστέρησης που αντιστέκονται, είναι μία μάχη η οποία πρέπει να ενταθεί», ήταν το μήνυμα του κ. Μητσοτάκη προς τους υπουργούς του, επικαλούμενος και την προσωπική εμπειρία του.
«Το έμαθα καλά όταν ως απλός βουλευτής είχα έρθει σε σύγκρουση με “εργατοπατέρες” της δικής μας παράταξης ή όταν ως υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης πάλευα για την αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων εν μέσω πάρα πολλών αντιδράσεων. Δεν έκανα πίσω τότε, δεν θα κάνω πίσω τώρα», διεμήνυσε και συμπλήρωσε στη σχετική αναφορά του, λέγοντας:
«Πρόκειται για μία αντιπαράθεση διαρκείας, που είδαμε πόσες παγίδες κρύβει. Είναι ένας πόλεμος με το σκοτεινό κράτος του αναχρονισμού. Ένα κράτος το οποίο κατά καιρούς μπορεί να παίρνει –ας είμαστε ειλικρινείς– διάφορα κομματικά χρώματα, αλλά που παραμένει βαθύ, γιατί έχει δομηθεί επί δεκαετίες πάνω σε κατεστημένες νοοτροπίες. Πάνω σε συστημικές αδράνειες, σε μικροπολιτικά τερτίπια και δυστυχώς σε ανεύθυνες συμπεριφορές».
Ο Πρωθυπουργός έκλεισε την παρέμβασή του στο υπουργικό συμβούλιο με τη δέσμευση ότι παρά τα εμπόδια «θα ανατρέψουμε το προβληματικό κράτος». Γιατί, όπως επεσήμανε, «μόνο έτσι το δραματικό αίτημα “ποτέ ξανά” που ακούστηκε στη Λάρισα, θα μετατραπεί σε μια δυναμική απόφαση: “Τώρα ή ποτέ”. Τώρα ή ποτέ για την αναγέννηση ολόκληρης της χώρας».
ΣΥΡΙΖΑ: «Ξεχνά ότι κυβερνά 4 ολόκληρα χρόνια»
Ο κ. Μητσοτάκης ξεχνά ότι κυβερνά τα τελευταία τέσσερα χρόνια, σχολίασε για την ομιλία του Πρωθυπουργού η εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, Πόπη Τσαπανίδου, κάνοντας λόγο για υποκρισία που αποτελεί ασέβεια προς τα θύματα της τραγωδίας στα Τέμπη.
«Η συγγνώμη και η ανάληψη ευθύνης δεν συνάδει με το “όλοι φταίνε”, ούτε με ψεύτικες παραιτήσεις υπουργών που σε λίγες ημέρες θα είναι ξανά υποψήφιοι. Ο κ. Μητσοτάκης οφείλει να κατανοήσει ότι δεν έγινε προχθές πρωθυπουργός αλλά κυβερνά τα τελευταία τέσσερα χρόνια», περίοδο κατά την οποία «απαξιώθηκαν και ξηλώθηκαν πολλές δικλείδες ασφαλείας» για την ομαλή λειτουργία των σιδηροδρόμων «που θα είχαν αποτρέψει το δυστύχημα», ανέφερε μεταξύ άλλων στη δήλωσή της η κυρία Τσαπανίδου.
Ακολουθεί ολόκληρη η εισαγωγική τοποθέτηση του Πρωθυπουργού στη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου:
Αγαπητοί συνάδελφοι, η σημερινή μας συνεδρίαση διεξάγεται στη σκιά της τραγωδίας των Τεμπών και της εθνικής οδύνης που ακόμα διαρκεί.
Και οι σκέψεις μας είναι πρώτα και πάνω απ’ όλα στις οικογένειες των θυμάτων, γι’ αυτό και θα επαναλάβω τη δημόσια συγνώμη μου στο όνομα όλων όσοι κυβέρνησαν τη χώρα εδώ και χρόνια, αλλά κυρίως προσωπικά.
Αναλαμβάνω κατά συνέπεια την ευθύνη. Και δεν μπορούμε, δεν θέλουμε, δεν πρέπει να κρυφτούμε πίσω από μία σειρά ανθρώπινων σφαλμάτων.
Θα ξαναπώ αυτό το οποίο ήδη έχω γράψει: αν το έργο της τηλεδιοίκησης είχε ολοκληρωθεί αυτό το δυστύχημα θα ήταν πρακτικά αδύνατον να είχε συμβεί. Και η τεχνολογία θα μας είχε βοηθήσει για να αποτρέψουμε το αδιανόητο: για αρκετά χιλιόμετρα δύο τρένα να κινούνται στην ίδια γραμμή σε πορεία σύγκρουσης.
Το γεγονός ότι αυτό το ψηφιακό σύστημα ελέγχου, το έργο της τηλεδιοίκησης, θα λειτουργεί σε λίγους μήνες από τώρα, δεν αποτελεί δικαιολογία, κάνει και τον προσωπικό μου πόνο ακόμα μεγαλύτερο, καθώς δεν προφτάσαμε να το εγκαταστήσουμε πριν συμβεί το κακό.
Το τελευταίο το οποίο με ενδιαφέρει αυτή τη στιγμή είναι να μπούμε σε μία στείρα αντιπαράθεση για το ποιος φταίει. Απαντώ: όλοι φταίμε και ας το ομολογήσουμε με θάρρος. Από κυβερνήσεις και διοικήσεις που επί χρόνια κατάντησαν ένα κρίσιμο έργο «γιοφύρι της Αρτας», μέχρι κάποιες συντεχνίες που ταυτόχρονα εμπόδιζαν κάθε αξιολόγηση του προσωπικού των τρένων μας.
Τον επιμερισμό των ευθυνών θα τον κάνει η Δικαιοσύνη, γρήγορα και στον ανώτατο δυνατό βαθμό. Ομως η τραγωδία έγινε με εμάς στο τιμόνι της χώρας. Δεν μπορώ να γυρίσω τον χρόνο πίσω, μπορώ όμως να εγγυηθώ στους Έλληνες και στις Ελληνίδες δύο απλά πράγματα:
Πρώτον απόλυτη, επαναλαμβάνω, απόλυτη διαφάνεια στην έρευνα, ώστε να εντοπιστούν τα σφάλματα και να κριθούν δίκαια όσοι εμπλέκονται.
Και δεύτερον, δρομολόγηση άμεσων πρωτοβουλιών για τη βελτίωση της προβληματικής κατάστασης στους σιδηροδρόμους μας, σε επίπεδο και μέσων τεχνολογίας αλλά και διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού.
Προσωπικά ακούγοντας τους διαλόγους, τους επίμαχους διαλόγους το βράδυ του δυστυχήματος, αισθάνθηκα αυτό που πιστεύω ότι αισθανθήκατε κι εσείς και αισθάνθηκαν όλες οι Ελληνίδες και όλοι οι Ελληνες: οργή αλλά και ντροπή.
Εχω όμως μία υποχρέωση να μετατρέψω αυτά τα συναισθήματά μου σε δημιουργική δράση. Και αυτό άλλωστε υποσχέθηκα και στην κυρία Ιωάννα Βούλγαρη στην κηδεία του μονάκριβου γιου της, του Σπύρου. Και αυτό θα κάνω, αυτό θα κάνουμε όλοι μαζί.
Ξεκινώ λοιπόν παρουσιάζοντας το πλαίσιο των παρεμβάσεών μας. Με προτεραιότητα πάντα την στήριξη των συγγενών των θυμάτων, την οικονομική στήριξη αλλά και την ηθική και την ψυχολογική στήριξη. Σχετικές ανακοινώσεις θα γίνουν άμεσα και με την διακριτικότητα που αυτό απαιτεί.
Στο μεταξύ τα τρένα μας, όπως είπε και ο αρμόδιος υπουργός, θα πρέπει να αρχίσουν και πάλι να κινούνται το συντομότερο δυνατό, με τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια.
Θα έχουμε πλέον δύο σταθμάρχες σε κάθε βάρδια, εάν χρειαστεί βραχυπρόθεσμα θα πρέπει να περιορίσουμε και το μεταφορικό έργο. Είναι μία προσπάθεια στην οποία είμαι σίγουρος ότι θα έχουμε στο πλευρό μας και όλους τους εργαζόμενους.
Ταυτόχρονα, αυστηροποιούμε άμεσα το νομικό πλαίσιο για τις καταστροφές και τις κλοπές στο δίκτυο. Ηδη προγραμματισμένες προσλήψεις του τακτικού προσωπικού δρομολογούνται άμεσα και προσωπικά θα κινήσω γη και ουρανό ώστε το έργο της τηλεδιοίκησης να ολοκληρωθεί το συντομότερο.
Εχω ήδη επικοινωνήσει προσωπικά με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της Alstom στη Γαλλία. Την επόμενη εβδομάδα θα είμαστε θέση να ανακοινώσουμε συγκεκριμένα και δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα. Μέχρι το τέλος του καλοκαιριού το έργο αυτό θα έχει τελειώσει.
Συναντήθηκα χθες, σε μία μακρά και πολύ διαφωτιστική συζήτηση, με τους ειδικούς της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την πλήρη αναδιοργάνωση των σιδηροδρόμων μας.
Τους ζήτησα, πέραν της τεχνικής βοήθειας, και μια αναλυτική έκθεση για την ασφάλεια των τρένων μας, με συγκεκριμένες προτάσεις βελτίωσης και διαδικασιών αλλά και συστημάτων. Δεσμεύτηκα ότι αυτή η έκθεση με το που θα είναι έτοιμη θα δοθεί αμέσως στη δημοσιότητα.
Ομως δεν χρειαζόμαστε μόνο τεχνική βοήθεια, αυτή θα την έχουμε και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλά και από μεμονωμένα κράτη-μέλη τα οποία προσφέρθηκαν να βοηθήσουν.
Θα χρειαστούμε και πρόσθετη χρηματοδότηση. Θα βρούμε και πρόσθετη χρηματοδότηση κατευθύνοντας και από το Ταμείο Ανάκαμψης –έχουμε αυτή τη δυνατότητα να το κάνουμε– πιο πολλά κεφάλαια από αυτά τα οποία έχουμε ήδη δεσμεύσει –δεν είναι λίγα, είναι περί τα 270 εκατομμύρια– θα κατευθύνουμε ακόμα περισσότερα κεφάλαια στα μέσα σταθερής τροχιάς.
Αλλωστε, ο σιδηρόδρομος είναι το πιο φιλοπεριβαλλοντικό, είναι το πιο φθηνό, είναι το πιο κοινωνικό μέσο μαζικής μεταφοράς, επίγειο, και σε όλες τις προηγμένες χώρες είναι και το πιο ασφαλές μέσο. Ετσι θα γίνει και στην πατρίδα μας.
Και έχω ζητήσει από τον υπουργό Επικρατείας και εκτελούντα χρέη υπουργού Υποδομών και Μεταφορών να ενημερώσει τις ηγεσίες όλων των κοινοβουλευτικών κομμάτων. Και είμαστε πάντα έτοιμοι σε αυτό το σχέδιο το οποίο καταθέτουμε να ενσωματώσουμε οποιαδήποτε δημιουργική πρόταση μας κατατεθεί.
Αγαπητοί συνάδελφοι, οι Ελληνίδες και οι Ελληνες είμαστε μαζί σε αυτή τη δοκιμασία. Ειδικά οι νέοι μας οι οποίοι διαμαρτύρονται με ευπρέπεια έχουν, πιστεύω, κάθε δίκιο να είναι θυμωμένοι, το ίδιο και οι γονείς τους. Γιατί στα τραγικά θύματα των Τεμπών βλέπουμε όλοι μας, όλοι μας βλέπουμε τα παιδιά μας, οι νεότεροι βλέπουν τους δικούς τους φίλους.
Θα επιμείνω όμως ότι όσο σημαντικό είναι να δώσουμε χώρο στη θλίψη και την οργή, άλλο τόσο δεν πρέπει να επιτρέψουμε αυτή να γίνει σπίθα ενός νέου διχασμού, γιατί είναι και αυτός μία όψη ενός νομίσματος που η χώρα έχει πληρώσει πολύ ακριβά.
Οπως, δυστυχώς, ακριβά και σκληρά πληρώνει και το αποτυχημένο της παρελθόν στα Τέμπη, εκεί που δυστυχώς απεδείχθη πόσο δύσκολος, επίπονος είναι ο αληθινός εκσυγχρονισμός του τόπου. Γιατί πράγματι είναι, ξέρετε, αδιανόητο στην ίδια χώρα που μέσα σε λίγους μήνες έγιναν 100.000 δωρεάν προληπτικές μαστογραφίες με ηλεκτρονικά ραντεβού, σώζοντας ζωές, να χάνονται ζωές τόσο άδικα από δύο τρένα τα οποία κινούνται σε αντίθετη κατεύθυνση.
Ούτε και μπορεί, πιστεύω, να είναι ανεκτή μία εφιαλτική παράλληλη πραγματικότητα: από τη μία να λειτουργεί σε όλη την επικράτεια και σε κάθε κινητό το «112», οι πολίτες να προμηθεύονται τα φάρμακά τους μέσω ηλεκτρονικής συνταγογράφησης και από την άλλη σταθμάρχες και μηχανοδηγοί να μην μπορούν να συνεννοηθούν.
Ολα αυτά πιστεύω ότι δείχνουν το μέγεθος του χρέους που έχουμε να αφήσουμε πίσω μας ένα σύστημα το οποίο δεν κρύψαμε ποτέ ότι θέλουμε να αλλάξουμε δραστικά. Ενα σύστημα που παρά τα μεγάλα εμπόδια, αλλάζουμε μέρα με τη μέρα, αλλά πρέπει να το αλλάξουμε ριζικά.
Και ξέρω ότι ταυτόχρονα αναμετριόμαστε και με τις υψηλές προσδοκίες που οι πολίτες έχουν από εμάς. Γι’ αυτό και οι μάχες μας, μάχες όλων σας, όλων μας, με τις πολλές «νησίδες» της καθυστέρησης που αντιστέκονται, αυτή είναι μία μάχη η οποία πρέπει να ενταθεί.
Και, πιστέψτε με, προσωπικά γνωρίζω από πρώτο χέρι πόσο δύσκολη είναι αυτή η μάχη. Το έμαθα καλά όταν ως απλός βουλευτής είχα έρθει σε σύγκρουση με «εργατοπατέρες» της δικής μας παράταξης ή όταν ως υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης πάλευα για την αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων εν μέσω πάρα πολλών αντιδράσεων.
Δεν έκανα πίσω τότε, δεν θα κάνω πίσω τώρα.
Πρόκειται για μία αντιπαράθεση διαρκείας, που είδαμε πόσες παγίδες κρύβει. Είναι ένας πόλεμος με το σκοτεινό κράτος του αναχρονισμού. Ενα κράτος το οποίο κατά καιρούς μπορεί να παίρνει –ας είμαστε ειλικρινείς– διάφορα κομματικά χρώματα, αλλά που παραμένει βαθύ, γιατί έχει δομηθεί επί δεκαετίες πάνω σε κατεστημένες νοοτροπίες. Πάνω σε συστημικές αδράνειες, σε μικροπολιτικά τερτίπια και δυστυχώς σε ανεύθυνες συμπεριφορές.
Είναι το προβληματικό κράτος το οποίο σας ζητώ να ανατρέψουμε και θα το ανατρέψουμε, σε όποιον τομέα και αυτό εκδηλώνεται, όσα εμπόδια και αν συναντήσουμε.
Μόνο έτσι, και κλείνω με αυτό, το δραματικό αίτημα «ποτέ ξανά» που ακούστηκε στη Λάρισα, θα μετατραπεί σε μία δυναμική απόφαση: «Τώρα ή ποτέ». Τώρα ή ποτέ για την αναγέννηση ολόκληρης της χώρας.
Και η δική μας απάντηση είναι τώρα, και μάλιστα προσπαθώντας περισσότερο και με μεγαλύτερο πείσμα. Πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά, ξεκινώντας άμεσα.