«Οι φωτιές δεν έχουν κομματικό χρώμα […] Ολοι μας είμαστε πληγωμένοι, αλλά πρέπει να διδαχθούμε από τα λάθη μας και να συμφωνήσουμε σε μια παραδοχή: ότι οι κλιματικές απειλές βρίσκονται συχνά ένα βήμα μπροστά από την άμυνα του ανθρώπου», τόνισε ο Πρωθυπουργός κατά την ομιλία του στη προ ημερήσιας διάταξης συζήτηση στη Βουλή για τις πυρκαγιές, ζητώντας από τα κόμματα της αντιπολίτευσης ρεαλιστικές και εφαρμόσιμες προτάσεις για την επόμενη ημέρα, μακριά από κοκορομαχίες.
Αίσθηση προκάλεσε η δήλωση του Κυριάκου Μητσοτάκη πως είναι περίπου βέβαιο ότι η φωτιά στον Εβρο είναι ανθρωπογενής (ερευνάται, είπε, αν είναι από αμέλεια ή από πρόθεση). Μεταξύ άλλων δεσμεύθηκε για την ταχύτατη ολοκλήρωση των διαδικασιών αποζημίωσης των πληγέντων και αποκατάστασης των δασικών εκτάσεων που καταστράφηκαν, μίλησε για νέες ποινές στους εμπρηστές, συμπεριλαμβανομένης της άμεσης φυλάκισης, ενώ αναφέρθηκε και στην κουβέντα περί προσλήψεων ως ενδεδειγμένη απάντηση στο πρόβλημα των πυρκαγιών που πλήγωσαν για να ένα ακόμη καλοκαίρι τη χώρα.
Ανακοίνωσε τέλος, ότι το αργότερο έως το 2027 θα προμηθευτεί η Ελλάδα -πρώτη από όλες τις ευρωπαικές χώρες- τα νέα Canadair, προανήγγειλε την απόκτηση drones και θερμικών καμερών», την αύξηση του αριθμού των δασοκομάντος, αλλά και την κρίσιμη ανακατεύθυνση πόρων προς την Πολιτική Προστασία από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Γνωστοποίησε μάλιστα ότι, σε συνεννόηση με την πρόεδρο της Ευρωπαικής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, υπάρχει συμφωνία για το πώς θα δοθούν κοινοτικοί πόροι για τις αποζημιώσεις σε αγρότες και κτηνοτρόφους αλλά και για την φροντίδα της δασικής έκτασης στη Δαδιά.
Η προ ημερήσιας διάταξης συζήτηση στη Βουλή για τις πυρκαγιές που κατέκαψαν τεράστιες περιοχές της χώρας αυτό το καλοκαίρι, ξεκίνησε στις 11 το πρωί.
Εγινε κατόπιν αιτήματος του Πρωθυπουργού, σύμφωνα με το άρθρο 142 Α του Κανονισμού της Βουλής, με αντικείμενο την ενημέρωση του Σώματος σχετικά με τις πρόσφατες πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν στη χώρα, τα μέτρα στήριξης των πληγέντων και τις πρωτοβουλίες που δρομολογεί η κυβέρνηση για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής κρίσης.
Πριν από την έναρξη της συζήτησης, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Νίκος Ανδρουλάκης, ζήτησε και κρατήθηκε ενός λεπτού σιγή για τους νεκρούς από τις πυρκαγιές.
Στο βήμα της Ολομέλειας ανέβηκε στη συνέχεια ο Πρωθυπουργός, ο οποίος ξεκίνησε την ομιλία του ευχόμενος περαστικά στον γενικό γραμματέα της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα (απουσίαζε από τη συζήτηση λόγω εισαγωγής στο νοσοκομείο), και εκφράζοντας την ελπίδα να ακουστούν ρεαλιστικές και εφαρμόσιμες προτάσεις για την επόμενη ημέρα.
«Οι φωτιές δεν έχουν κομματικό χρώμα και οι απαντήσεις μας θα πρέπει να είναι δοκιμασμένες στη ζυγαριά του ρεαλιστικού, του υπεύθυνου και του εφαρμόσιμου», τόνισε, εκφράζοντας παράλληλα τη συμπαράσταση του προς όλους όσοι δοκιμάστηκαν από τις πυρκαγιές. Παράλληλα διαβεβαίωσε ότι το κράτος θα ολοκληρώσει άμεσα τις διαδικασίες αποζημιώσεων αλλά και αποκατάστασης των καμένων δασικών εκτάσεων.
«Οι κλιματικές απειλές, τα ακραία καιρικά φαινόμενα βρίσκονται συχνά ένα βήμα μπροστά από την άμυνα του ανθρώπου, αυτό βεβαίως δεν σημαίνει πως δεν πρέπει εμείς να προσαρμοζόμαστε σε πρωτόγνωρα φαινόμενα», είπε ο Πρωθυπουργός, επικαλούμενος περιπτώσεις και στον υπόλοιπο κόσμο, όπως της Χαβάης, όπου κάηκε μία ολόκληρη πόλη χωρίς να προλάβουν οι Αρχές να την εκκενώσουν με εκατοντάδες θύματα και αγνοουμένους και της μεγάλης φωτιάς στην Τενερίφη.
Ο κ. Μητσοτάκης επανέλαβε ότι η φετινή προετοιμασία ήταν καλύτερη, ωστόσο, ο κρατικός μηχανισμός βρέθηκε αντιμέτωπος με ένα κοκτέιλ πρωτόγνωρων φαινομένων. «Υπήρξαν εβδομάδες με 500 πυρκαγιές, επίπεδα ακραία συναγερμού βαθμίδας 5 είχαμε 7 φορές, το 2021 οι ανάλογες περιπτώσεις ήταν 4, πέρσι δεν είχαμε καμία, για να αντιληφθούμε το ακραίο, με το οποίο βρεθήκαμε αντιμέτωποι», επεσήμανε.
Αναφερόμενος στη φωτιά της Πάρνηθας, τόνισε πως εντοπίστηκε αμέσως από μία αστυνομική δύναμη και η πρώτη ρίψη από ελικόπτερο έγινε 5 – 6 λεπτά αφότου η φωτιά εντοπίστηκε, αλλά αυτό δεν στάθηκε αρκετό για να τη σβήσει.
«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι όλοι είμαστε πληγωμένοι, πρέπει να διδαχτούμε από τα λάθη μας. Προετοιμαστήκαμε καλύτερα από κάθε άλλη χρονιά, αλλά βρεθήκαμε αντιμέτωποι με συνδυασμό παραγόντων που δεν έχουν προηγούμενο», θέλησε να υπογραμμίσει.
Μεταξύ άλλων, ο κ. Μητσοτάκης διαβεβαίωσε ότι θα «τρέξουν» και θα ολοκληρωθούν με μεγάλη ταχύτητα όλες οι διαδικασίες για τις αποζημιώσεις των πυρόπληκτων, ενώ σε αρκετά σημεία της ομιλίας του εξήρε την αυταπάρνηση και τον ηρωισμό των πυροσβεστών που μέχρι και σήμερα εξακολουθούν να δίνουν σκληρή μάχη με τις φλόγες στον Εβρο.
Στην ομιλία του ο Πρωθυπουργός ζήτησε να μην μηδενίζονται όσα έγιναν για τη θεμελίωση της Πολιτικής Προστασίας και να μην ισοπεδώνεται ο αγώνας όλων όσοι αγωνίζονται στην πρώτη γραμμή, για τους οποίους όπως υπογράμμισε, «αξίζει ευγνωμοσύνη και τιμή και όχι εύκολη κριτική».
Στη φωτιά του Εβρου, ανέφερε ενδεικτικά, παρατηρήθηκε το φαινόμενο του πυρονέφους της νύχτας, αυτή η πυρκαγιά θα μελετάται για χρόνια και έδειξε φωτογραφίες με την αρχική εικόνα της πυρκαγιάς και τη μετέπειτα για να καταδείξει την ταχύτητα της εξάπλωσής της.
«Δεν επικαλούμαι τα παραπάνω για να δικαιολογήσω τους χειρισμούς, που έγιναν, εκ του αποτελέσματος αυτοί δεν βρέθηκαν στο ύψος των περιστάσεων», συνέχισε, «σήμερα όμως, το κράτος είναι παρόν αλλά η φωτιά επιμένει. Τίποτα πια δεν είναι όπως το ξέραμε σε σχέση με τις φυσικές απειλές.
»Να μη μηδενίσουμε όμως τα βήματα που έγιναν για τη θεμελίωση της Πολιτικής Προστασίας και να μην ισοπεδώνεται ο αγώνας όλων όσοι αγωνίζονται στην πρώτη γραμμή τους αξίζει ευγνωμοσύνη και τιμή και όχι εύκολη κριτική».
«Τις φωτιές τις σβήνουν αυτοί που βρίσκονται στο πεδίο -παρατήρησε- και όταν αναρωτιέστε γιατί η φωτιά καίει για 12η μέρα, κάποιοι σας ακούν και θέλουν από εσάς αναγνώριση των προσπαθειών τους. Υπάρχουν ωστόσο εύλογα ερωτήματα και απορίες, που πρέπει να απαντηθούν», παραδέχθηκε.
Αφού δε σημείωσε ότι όλες φωτιές δεν έχουν την ίδια οικολογική σημασία, έκανε ειδική αναφορά σε αυτή της Ρόδου, επικαλούμενος την τελική εκτίμηση του συστήματος Copernicus για το μέγεθος της οικολογικής επίπτωσης, που, όπως είπε, είναι το 10% της αρχικής εκτίμησης των 160.000 καμένων στρεμμάτων.
Οταν καίγεται ‘όμως ένα δάσος όπως της Δαδιάς η ζημιά είναι μεγάλη και ίσως σε πολλές περιπτώσεις μη αναστρέψιμη. Στην Πάρνηθα προστατεύτηκε ο πυρήνας του δάσους και δεν πέρασε στα έλατα όπως έγινε το 2007 και προστατεύτηκε χάρη στις προσπάθειες των ανθρώπων μας, υπογράμμισε εκ νέου, για να προσθέσει:
Το 95% των πυρκαγιών σβήνονται στην αρχή, όχι από μόνες τους αλλά γιατί κάποιοι έτρεξαν και την ‘έσβησαν. Τέτοιες φωτιές ήταν στον Αυλώνα που μπήκαν από εμπρηστή και αν δεν είχαν σβηστεί αμέσως η ζημιά θα ήταν πολύ μεγάλη.
Στο σημείο αυτό ο Πρωθυπουργός παρατήρησε ότι ο εμπρησμός είναι μια από τις πιο αντικοινωνικές πράξεις που απειλούν την ευημερία και σταθερότητα της χώρας και ειδικά για τον Εβρο δήλωσε ευθαρσώς πως είναι περίπου βέβαιο ότι η αιτία ήταν ανθρωπογενής και άναψε σε περιοχή που αποτελεί διαδρομή μετακίνησης μεταναστών.
«Δεν ξέρουμε αν είναι από αμέλεια ή από πρόθεση. Ερευνάται. Εφόσον υπάρχουν ένοχοι θα τους εντοπίσουμε και αυτό είναι δουλειά των Αρχών», επεσήμανε, ξεκαθάρισε ωστόσο, ότι φαινόμενα αυτόκλητων «σερίφηδων» δεν θα γίνουν ανεκτά.
Οσον αφορά τις ποινές για τους εμπρηστές, ο κ. Μητσοτάκης είπε πως είναι πολύ αυστηρές, αλλά θα προστεθούν και νέες για άμεση φυλάκιση.
Αντίστοιχα για την κουβέντα περί προσλήψεων ως απάντηση στο πρόβλημα των πυρκαγιών, σχολίασε:
Είναι καιρός να σταματήσει το απλοϊκό επιχείρημα, παραμύθι θα το έλεγα των προσλήψεων. Έχουμε σήμερα περισσότερα μέσα και προσωπικό. Το πώς θα πρέπει να το εκπαιδεύσουμε είναι ζήτημα που πρέπει να μας απασχολήσει ειδικά για το πώς πρέπει να δρουν οι πυροσβέστες μέσα στα δάση.
Ακολούθως, ο Πρωθυπουργός τοποθετήθηκε σε δύο θέματα :
Την επιλογή οργανωμένων εκκενώσεων και τη συνέπεια της κυβέρνησης στις επιστημονικές εισηγήσεις και το πόρισμα Γκολντάμερ.
«Σε ό,τι αφορά το επίκεντρο της πολιτικής μας: δεν θα κουραστώ να τονίζω, προτεραιότητα ήταν είναι και θα είναι η προστασία της ανθρώπινης ζωής – επανέλαβε. Είναι η μόνη που δεν αντικαθίσταται και δεν μπορεί να δημιουργηθεί ξανά. Ακολουθεί η προστασία της περιουσίας των κρίσιμων υποδομών και του περιβάλλοντος» και κάλεσε όποιον διαφωνεί με αυτή την ιεράρχηση να το δηλώσει ευθέως.
«Εμείς -είπε- θα συνεχίσουμε να αξιοποιούμε το 112 και να σώζουμε ανθρώπινες ζωές. Και μην μας πείτε ότι αυτό ήταν αυτονόητο. Ειδικά να μην μας το πει η αξιωματική αντιπολίτευση. Δεν ήταν καθόλου αυτονόητο αυτό που πετύχαμε. Και δίπλα στην μεγάλη θλίψη για τα στρέμματα που χάσαμε θα είμαστε υπερήφανοι για τους ανθρώπους που σώσαμε. Εκκενώθηκε στην Αλεξανδρούπολη ένα μεγάλο νοσοκομείο. Θα πω ευχαριστώ στην Αστυνομία για την τεράστια προσπάθεια που καταβάλλει ξεπερνώντας τις δυσκολίες από ανθρώπους που δεν θέλουν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Η φωτιά ήταν πολύ μακριά όταν αποφασίσαμε να εκκενώσουμε το νοσοκομείο και θέλει πολύ μεγάλη εμπειρία για να λάβεις μια τέτοια απόφαση και αυτή την εμπειρία την έχουν οι άνθρωποι μας στο Συντονιστικό. Στην Ρόδο έφυγαν με ασφάλεια 20 χιλιάδες άνθρωποι – τουρίστες και αυτή η επιχείρηση εκθειάστηκε στο εξωτερικό λοιδορήθηκε όμως στην πατρίδα μας. Τι λένε όλοι αυτοί οι κήνσορες για όσα έγιναν στην Χαβάη που δεν είχε 112; Η κριτική εκεί δεν ήταν για το μέγεθος της φωτιάς αλλά για την κατάρρευση του συστήματος επικοινωνίας και της κρατικής μηχανής».
«Δεύτερο επιχείρημα που θα ακούσουμε σήμερα είναι για την πρόληψη. Συμφωνούμε ότι είναι απαραίτητη. Για δράσεις διάνοιξης δρόμων και καθαρισμούς δόθηκαν περισσότερα χρήματα.
»Στην Διαδιά δόθηκαν 6 εκατ. ευρώ. Δεν είναι μικρό ποσό. Αν ασκήσετε κριτική για δράσεις πρόληψης στην Δαδιά να γίνετε συγκεκριμένοι. Δεν ήταν πολλά τα χρήματα; Πόσα έπρεπε να δώσουμε; Δεν ήταν καλό το σχέδιο με τις αντιπυρικές; Να μας πείτε», προκάλεσε τα κόμματα της αντιπολίτευσης.
Αντίστοιχα και για τους δήμους της χώρας, παρατήρησε πως άλλοι έκαναν τη δουλειά τους και άλλοι όχι. «Υπάρχουν δήμοι υποδειγματικοί με δίκτυα, δεξαμενές, drones. Για παράδειγμα δήμοι που έχουν αναπτύξει συνδέσμους στον Υμηττό ή την Πεντέλη τα έχουν κάνει. Υπάρχουν και άλλοι που δεν κάνουν καλά την δουλειά τους και ανέχονται παράνομες χωματερές ή αυθαιρεσίες δημοτών. Θα κριθούν και από την κυβέρνηση αλλά και από τους πολίτες στις επικείμενες αυτοδιοικητικές εκλογές.
Δεν κρίνω τους αυτοδιοικητικούς από το χρώμα αλλά από την δουλειά. Θα αξιολογηθούν όλοι και η πόροι θα εξαρτηθούν από την αξιολόγηση με βάση συγκριμένους δείκτες που θα καθορίζουν πόσο συνεπείς είναι στο περιβάλλον και τους δημότες τους».
Ολοι οι τοπικοί άρχοντες θα αξιολογούνται με βάση συγκεκριμένους δείκτες σε ό,τι αφορά στις υποχρεώσεις τους και θα συνδέονται με την απορρόφηση κονδυλίων, τα αποτελέσματα θα δημοσιοποιούνται και ο καθένας πλέον αναλαμβάνει τις ευθύνες του, κατεληξε στη σχετική αναφορά του.
Αναφορικά με την έκθεση Γκολντάμερ, ο Πρωθυπουργός επέμεινε πως το μεγαλύτερο μέρος της υιοθετήθηκε και υπενθύμισε πως δημιουργήθηκε ένα ολόκληρο Υπουργείο αντί ενός ερειπωμένου γραφείου που ήταν το έως το 2019 η Πολιτική Προστασία.
Επέμεινε δε πως το αντιπυρικό σχέδιο εφαρμόζεται και ότι υπάρχει πλέον σώμα δασοκομάντος που επιχειρούν μέσα στα δάση. Αναφέρθηκε δε τόσο στην ευαισθητοποίηση της κοινωνίας των πολιτών όσο και στην τυποποίηση της διαδικασίας της κρατικής αρωγής, ενώ υπενθύμισε ότι η κυβέρνηση προσέθεσε και τον θεσμό του αναδόχου, που ενεργοποιεί και την πλευρά των ιδιωτών.
Νέα Canadair έως το 2027
Ανακοίνωσε τέλος, ότι το αργότερο έως το 2027 θα προμηθευτεί η Ελλάδα -πρώτη από όλες τις ευρωπαικές χώρες- τα νέα Canadair.
«Δεν μασάω τα λόγια μου, η δυνατότητα μας για έγκαιρη παρέμβαση στις πυρκαγιές μπορεί να βελτιωθεί μέσω της προμήθειας drones και θερμικών καμερών», πρόσθεσε και προανήγγειλε αύξηση του αριθμού των δασοκομάντος, αλλά και την κρίσιμη ανακατεύθυνση πόρων προς την Πολιτική Προστασία από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Αποζημιώσεις από κοινοτικούς πόρους και Evrospass
Κλείνοντας ο Πρωθυπουργός γνωστοποίησε ότι σε συνεννόηση με την πρόεδρο της Ευρωπαικής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, υπάρχει συμφωνία για το πώς θα δοθούν κοινοτικοί πόροι για τις αποζημιώσεις σε αγρότες και κτηνοτρόφους αλλά και για την φροντίδα της δασικής έκτασης στη Δαδιά.
Τέλος, όπως και στην περίπτωση της Εύβοιας, θεσμοθετείται για την πληγείσα περιοχή του Εβρου, Εvrospass, ενώ μέχρι το τέλος του έτους θα δημοσιοποιηθεί και ένα μεσοπρόθεσμο σχέδιο ανασυγκρότησης.