Μητσοτάκης – Σούνακ: Τα Γλυπτά, η Μόνα Λίζα, οι υποσχέσεις – το παρασκήνιο μιας συνάντησης που δεν έγινε ποτέ

Πώς φτάνεις στο σημείο να ακυρώσεις μια προγραμματισμένη από μέρες και με κάθε λεπτομέρεια συνάντηση σε επίπεδο πρωθυπουργών; Πώς φτάνεις στο σημείο να φερθείς με τέτοια αγένεια σε έναν φιλοξενούμενο στη χώρα σου ηγέτη ενός συμμαχικού κράτους με το οποίο έχεις ιστορικούς δεσμούς –και βεβαίως οικονομικούς; Αυτά είναι ερωτήματα που βρίσκονται στα χείλη πολλών πολιτικών παραγόντων στη Βρετανία, μετά την χωρίς προηγούμενο ενέργεια του Ρίσι Σούνακ να ακυρώσει τη συνάντηση της Τρίτης με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος είχε μεταβεί στο Λονδίνο από την Κυριακή για μια σειρά επαφών με επενδυτές (ένα road show), αλλά και για να θέσει εκ νέου το ζήτημα της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα, τα οποία ως γνωστόν βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο εδώ και δύο αιώνες.

Οι Εργατικοί έκαναν λόγο για μια «αξιοθρήνητη» διαμάχη του ηγέτη των Τόρις με την Ελλάδα. Το γεγονός ότι ο Σούνακ, λίγο αφότου ο κ. Μητσοτάκης είχε συναντήσει τον ηγέτη του Εργατικού Κόμματος Κιρ Στάρμερ, ακύρωσε τη συνάντηση και αντιπρότεινε στην ελληνική κυβέρνηση να συναντηθεί ο Πρωθυπουργός με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, Ολιβερ Ντόουντεν –κάτι που δεν έγινε δεκτό– όχι μόνο δεν διέσωσε τα προσχήματα αυτού του διπλωματικού «φάουλ», αλλά έκανε τα πράγματα ακόμα χειρότερα. Και η διαρροή της Ντάουνινγκ Στριτ την Τρίτη, ότι κατά την αντίληψή της είχε λάβει διαβεβαιώσεις από την ελληνική κυβέρνηση ότι  ο κ. Μητσοτάκης δεν θα έθετε το θέμα επιστροφής των Γλυπτών Παρθενώνα κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο Λονδίνο και ως εκ τούτου ήταν η Αθήνα που «αθέτησε την υπόσχεσή της», δύσκολα είναι ένα υπερασπίσιμο επιχείρημα.

Τον ισχυρισμό της Ντάουνινγκ Στριτ διέψευσε κατηγορηματικά το Μέγαρο Μαξίμου. Για προσπάθεια της βρετανικής κυβέρνησης να δικαιολογηθεί για την ακύρωση της προγραμματισμένης συνάντησης, επιρρίπτοντας την ευθύνη στην Ελλάδα και όχι στον Ρίσι Σούνακ, έκανε λόγο ο διευθυντής του γραφείου Τύπου του Πρωθυπουργού, Δημήτρης Τσιόδρας, μιλώντας στον ραδιοσταθμό ΣΚΑΪ 100,3.

Ο κ. Τσιόδρας έκανε λόγο για «καθαρό φάουλ» του Ρίσι Σούνακ, προσθέτοντας ότι το πρόγραμμα του κ. Μητσοτάκη ήταν γνωστό, και είχε ανακοινωθεί από την περασμένη Πέμπτη. «Ο κ. Μητσοτάκης είχε πει ότι θα θέσει το ζήτημα, όπως συνέβη και στην συνάντηση με τον ηγέτη των Εργατικών άλλα και στην προηγούμενη συνάντηση με τον Μπόρις Τζόνσον, δεν σημαίνει ότι επέστρεψαν τα Γλυπτά» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Τσιόδρας.

Και όντως ήταν τουλάχιστον από την περασμένη Παρασκευή γνωστό σε όλους –το είχε γράψει το Bloomberg– ότι ο κ. Μητσοτάκης θα χρησιμοποιούσε το ταξίδι του στη βρετανική πρωτεύουσα για να αναδείξει εκ νέου το θέμα της επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα, είναι εξάλλου ένα εθνικό ζήτημα. Απλώς η επιτυχία της κυριακάτικης συνέντευξης του Πρωθυπουργού στο BBC, όταν διατύπωσε και το παράδειγμα με την «κομμένη στα δύο Μόνα Λίζα», έφερε τον Ρίσι Σούνακ σε εξαιρετικά δύσκολη θέση. Τότε και ελήφθη η απόφαση να ακυρωθεί η συνάντηση του Ρίσι Σούνακ με τον κ. Μητσοτάκη, ανέφερε το BBC.

Η ενόχληση του κ. Μητσοτάκη για την ακύρωση της συνάντησης ήταν δικαιολογημένη και σκληρή –περιέγραψε τον βρετανό ομόλογό του ως έναν πολιτικά δειλό άνθρωπο: «Οποιος πιστεύει στην ορθότητα και το δίκαιο των θέσεών του δεν φοβάται ποτέ την αντιπαράθεση επιχειρημάτων», σχολίασε, εκφράζοντας παράλληλα, «την ενόχλησή μου για το γεγονός ότι ο βρετανός πρωθυπουργός ακύρωσε την προγραμματισμένη μας συνάντηση λίγες ώρες πριν αυτή πραγματοποιηθεί… Οι θέσεις της Ελλάδος για το ζήτημα των Γλυπτών του Παρθενώνα είναι γνωστές. Ηλπιζα να έχω την ευκαιρία να τις συζητήσω και με τον βρετανό ομόλογό μου, μαζί με τις μεγάλες προκλήσεις της διεθνούς συγκυρίας: Γάζα, Ουκρανία, κλιματική κρίση, μετανάστευση» συμπλήρωσε.

Η ακύρωση της συνάντησης με τον Ρίσι Σούνακ ήρθε σαν κεραυνός εν αίθρια και έγινε γνωστή λίγη ώρα μετά τη συνάντηση του Πρωθυπουργού με τον αρχηγό του εργατικού κόμματος Κιρ Στάρμερ ο οποίος, σύμφωνα με τον βρετανικό Τύπο, εκφράζει μια διαφορετική προσέγγιση για τα Γλυπτά εφόσον το κόμμα του κερδίσει στις επόμενες εκλογές, οι οποίες δεν θα διεξαχθούν αργότερα από τον Ιανουάριο του 2025.

Σύμφωνα με τον Guardian, πηγή των Τόρις σχολίασε σχετικά: «Η θέση μας είναι σαφής – τα “μάρμαρα του Ελγιν” αποτελούν μέρος της μόνιμης συλλογής του Βρετανικού Μουσείου και ανήκουν εδώ. Είναι απερίσκεπτο για οποιονδήποτε βρετανό πολιτικό να υπονοεί ότι αυτό αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης.

Νωρίτερα, η Ντάουνινγκ Στριτ είχε ξεκαθαρίσει πως ο Σουνάκ δεν θα υποστηρίξει καμία αλλαγή στους ισχύοντες νόμους (ιδίως αυτού του 1963) που εμποδίζουν το Βρετανικό Μουσείου να επιστρέψει τα Γλυπτά στην Ελλάδα – και άφησε να εννοηθεί ότι ο βρετανός πρωθυπουργός δεν θα ήταν υπέρ οποιασδήποτε δανειακής ρύθμισης.

Οι Financial Times παρατήρησαν πως ο «Σούνακ σνόμπαρε τον κ. Μητσοτάκη», ενώ για διπλωματική διαμάχη μεταξύ της βρετανικής και της ελληνικής κυβέρνησης για τα Γλυπτά του Παρθενώνα, έκανε λόγο το BBC. «Η εμφάνιση του κ. Μητσοτάκη στην Κυριακή του BBC έχει εκνευρίσει τον κ. Σούνακ» σχολίασε το βρετανικό δίκτυο, το οποίο επικαλέστηκε ανώτερη πηγή των Τόρις η οποία υποστήριξε: «Ηταν αδύνατο να πραγματοποιηθεί αυτή η συνάντηση μετά από σχόλια που έγιναν για τα Γλυπτά του Παρθενώνα πριν από αυτήν».

«Για τον κ. Σούνακ, η διπλωματική διαμάχη με την Ελλάδα είναι ένας ανεπιθύμητος αντιπερισπασμός σε μια εποχή που αντιμετωπίζει μια στάσιμη οικονομία και ένα ρήγμα στο Συντηρητικό Κόμμα του σχετικά με τη μεταναστευτική πολιτική», εκτίμησαν από την πλευρά τους οι New York Times, αποδεικνύοντας ότι το θέμα έχει πάρει πλέον διεθνείς διαστάσεις.