Στη Λευκωσία για την 9η τριμερή συνάντηση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ –η πρώτη μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η οποία οδηγεί σε αναδιάταξη των ενεργειακών προτεραιοτήτων της ΕΕ– βρίσκεται ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Στην ατζέντα της συνάντησης, εκτός από τα ενεργειακά, Αμυνα, Ασφάλεια, Πολιτική Προστασία και Κλιματική Κρίση και η συνεργασία στον τομέα του τουρισμού.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, ο Πρωθυπουργός αναμένεται να υπογραμμίσει την προστιθέμενη αξία του τριμερούς σχήματος και των συνεργειών που λειτουργούν προς όφελος της σταθερότητας και της ασφάλειας στην περιοχή, δημιουργώντας παράλληλα έναν ενεργειακό διάδρομο από την Ανατολική Μεσόγειο προς την Ευρώπη. Σε αυτόν συμπεριλαμβάνεται το project ηλεκτρικής διασύνδεσης EuroAsia Interconnector (ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας) το οποίο θα συνδέσει τις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας του Ισραήλ με την Ευρώπη.
Η Τριμερής Σύνοδος είχε προγραμματιστεί για τον περασμένο Ιούλιο, αλλά αναβλήθηκε λόγω επέμβασης στην οποία υποβλήθηκε ο ισραηλινός πρωθυπουργός. Πριν από την από την έναρξή της ο Πρωθυπουργός θα έχει κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον πρόεδρο της Κύπρου, Νίκο Χριστοδουλίδη, και στη συνέχεια με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου, για μια συνολική επισκόπηση των διμερών σχέσεων, με έμφαση στην αμυντική συνεργασία. Θα ακολουθήσει συνάντηση των τριών ηγετών και η Ολομέλεια της Τριμερούς Συνόδου.
Την Κυριακή στη συνάντηση που είχαν ο κύπριος πρόεδρος με τον ισραηλινό πρωθυπουργό, αποφασίστηκε η διεξαγωγή διακυβερνητικής συνόδου Κύπρου – Ισραήλ μέσα στο 2024.
«Εξετάσαμε επίσης τη στρατηγική διάσταση της ενεργειακής συνεργασίας μας και τον συντονισμό μας στο Φόρουμ Φυσικού Αερίου Ανατολικής Μεσογείου (EMGF). Συμφωνήσαμε ότι, ειδικά εξαιτίας της επίθεσης της Ρωσίας στην Ουκρανία και της ανάγκης, ιδιαίτερα στην Ευρώπη, για ενεργειακή διαφοροποίηση και αυξανόμενη διασυνδεσιμότητα, πρέπει να ενισχύσουμε τις πολλές προοπτικές ανάπτυξης ενός αξιόπιστου ενεργειακού διαδρόμου μεταξύ χωρών που σκέφτονται με παρόμοιο τρόπο, συνδέοντας τη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου με την Ευρώπη. Αυτό αφορά έργα όπως ηλεκτρικές διασυνδέσεις, αγωγούς για φυσικό αέριο, πηγές καθαρής ενέργειας και τερματικά υγροποίησης», ανέφερε ο κ. Χριστοδουλίδης.
Αναφορικά με την περιφερειακή συνεργασία, αντάλλαξαν απόψεις ενόψει της Τριμερούς με την Ελλάδα και συμφώνησαν στη δέσμευσή τους για διεύρυνση της συνεργασίας.
Πάνω σε αυτό, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας ανέφερε ότι ο Πρωθυπουργός του Ισραήλ τον ενημέρωσε για τις ευκαιρίες που προκύπτουν από τις Συμφωνίες του Αβραάμ, κάτι για το οποίο ο Πρόεδρος εξέφρασε το έντονο ενδιαφέρον της Κύπρου να δράσει ως πύλη, μέσω των Τριμερών σε μια ευρύτερη περιφερειακή μορφή, με εταίρους από τον Κόλπο και την Ινδία.
Στα ενεργειακά, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ είπε ότι εξετάζεται συνεργασία σε ό,τι αφορά δύο πράγματα, την ηλεκτρική διασύνδεση που θα συνδέει την Κύπρο με την Ελλάδα και την ηπειρωτική Ευρώπη και αυτήν από την Κύπρο προς το Ισραήλ και πιθανόν σε χώρες που βρίσκονται ανατολικά από εμάς.
Αυτό –τόνισε– δίνει τη δυνατότητα να μην είμαστε απομονωμένοι, αλλά συνδεδεμένοι με άλλες πηγές ενέργειας που μπορούν να σου προσφέρουν ενέργεια όταν υπάρχει πρόβλημα στη δική σου χώρα. Ταυτόχρονα εξετάζονται διάφορες επιλογές για συνεργασία στον τομέα του φυσικού αερίου.
Σε ό,τι αφορά το θέμα της καταπολέμησης πυρκαγιών, ο κ. Νετανιάχου εξέφρασε το ενδιαφέρον του Ισραήλ να συμμετέχει στο περιφερειακό κέντρο καταπολέμησης πυρκαγιών και έκτακτης ανάγκης που θα έχει έδρα την Κύπρο, αναφερόμενος στην πρωτοβουλία του υπουργού Εξωτερικών της Κύπρου, ο οποίος, μαζί με τον ιορδανό ομόλογό του έστειλαν κοινή επιστολή για το θέμα στην ΕΕ, που φαίνεται να είναι θετικά διακείμενη προς αυτό.
Ο κ. Νετανιάχου σημείωσε ότι το Ισραήλ έχει πολλά να προσφέρει σε αυτό τον τομέα, ιδίως μέσα από τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης.
«Το τελευταίο πράγμα που θέλω να αναφέρω είναι η δυνατότητα να δημιουργήσουμε έναν πραγματικό διάδρομο Ασίας – Μέσης Ανατολής – Ευρώπης, ειδικά όσον αφορά τις υποδομές», σημείωσε ο ισραηλινός πρωθυπουργός. Αυτό, εξήγησε, μπορεί να γίνει μέσω διεύρυνσης των Συμφωνιών του Αβραάμ, με άλλες χώρες της περιοχής. «Είμαι πεπεισμένος –δήλωσε– ότι θα έχουμε έναν διάδρομο που θα μπορεί να πάει από την Ασία, στην Αραβική χερσόνησο, στο Ισραήλ, στην Κύπρο και από εκεί στην Ευρώπη».