Για συμφωνίες που αλλάζουν τον ενεργειακό χάρτη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης μίλησε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στις κοινές δηλώσεις του με τον πρόεδρο της Βουλγαρίας Ρούμπεν Ράντεφ, μετά την υπογραφή δύο Μνημονίων Κατανόησης (Memorandum of Understanding / MoU) με τη γειτονική χώρα (σύμπραξη στο πεδίο της ασφάλειας και του εφοδιασμού φυσικού αερίου και νέος αγωγός Αλεξανδρούπολη-Μπουργκάς), τα οποία, όπως επεσήμανε ο Πρωθυπουργός, καθιστούν τις δύο χώρες ενεργειακούς παρόχους στην Ευρωπαϊκή Ενωση, συμβάλλοντας στην ενεργειακή της ασφάλεια.
Στην κατ’ ιδίαν συνάντησή τους, Μητσοτάκης και Ράντεφ εξήραν το εξαιρετικό επίπεδο των διμερών σχέσεων και σημείωσαν την κοινή επιθυμία για περαιτέρω εμβάθυνσή τους με έμφαση στο πεδίο ενεργειακής συνεργασίας. Ειδική αναφορά έγινε στο εμβληματικό έργο επιτυχούς λειτουργίας του αγωγού διασύνδεσης φυσικού αερίου Ελλάδας – Βουλγαρίας (IGB).
Παρουσία του Πρωθυπουργού και του βούλγαρου προέδρου, οι υπουργοί Ενέργειας των δύο χωρών, Κώστας Σκρέκας και Ρόσεν Χριστόφ, υπέγραψαν δύο ΜοU που εμβαθύνουν περαιτέρω στη στρατηγική ενεργειακή συνεργασία στη βάση της αλληλεγγύης και της αμοιβαιότητας, ενισχύοντας την ενεργειακή ασφάλεια στην ευρύτερη περιοχή στο πλαίσιο των προσπαθειών απεξάρτησης των ευρωπαϊκών οικονομιών από εισαγωγές ρωσικών υδρογονανθράκων.
Το πρώτο αφορά την ενεργειακή συνεργασία στον τομέα της προμήθειας και αποθήκευσης φυσικού αερίου, και το δεύτερο τη διερεύνηση του ενδεχομένου κατασκευής ενός νέου έργου αγωγού πετρελαίου που θα συνδέει τους Λιμένες Αλεξανδρούπολης και Μπουργκάς.
Αναφερόμενος στο πρώτο μνημόνιο, ο Πρωθυπουργός σημείωσε ότι εξέλιξη αυτή γίνεται επίκαιρη λόγω και της γεωπολιτικής συγκυρίας.
«Ο ρωσικός αναθεωρητισμός σκοντάφτει στη γενναία άμυνα του ουκρανικού λαού, αλλά προκαλεί οικονομικό πόνο, μετατρέποντας την ενέργεια σε μέσο κρατικού εκβιασμού. Οι Βούλγαροι το γνωρίζουν καλά γιατί πέρσι η Ρωσία διέκοψε το φυσικό αέριο στη γειτονική χώρα», τόνισε και η απάντηση είναι η ταχύτατη απεξάρτηση από το ρωσικό καύσιμο, κάνοντας αναφορά στην υπογραφή μνημονίου για την ασφάλεια αποθήκευσης και εφοδιασμού φυσικού αερίου και επισημαίνοντας ότι οι εταιρείες ενέργειας των δύο χωρών μπορούν να εξυπηρετούνται από τις εγκαταστάσεις του Σιρέν στη Βουλγαρία και τη Ρεβυθούσα.
«Πρόκειται για μια διμερή συμφωνία η οποία όμως έχει ευρωπαϊκό βεληνεκές καθώς μετατρέπει τις χώρες μας σε ένα σταυροδρόμι διακίνησης αερίου προς όλη την Ευρώπη», υπογράμμισε, για να υπενθυμίσει ότι εν λόγω συμφωνία έρχεται σε συνέχεια μιας άλλης συνθήκης που έχουμε υπογράψει με Ιταλία διαμορφώνοντας με αυτόν τον τρόπο ένα εναλλακτικό δίκτυο στρατηγικής σημασίας.
Το δεύτερο Μνημόνιο συνεργασίας αφορά το πετρέλαιο και «τη χειραφέτησή του από ρωσικές πηγές», πρόσθεσε ο κ. Μητσοτάκης, μέσα από τη διερεύνηση των δυνατοτήτων κατασκευής ενός νέου αγωγού που θα συνδέει την Αλεξανδρούπολη με το Μπουργκάς, και όχι το αντίθετο, όπως επρόκειτο να γίνει με το προηγούμενο ανάλογο εγχείρημα, ο οποίος θα εφοδιάζει τη Βουλγαρία με ενεργειακούς πόρους.
«Ο νέος αγωγός αναβιώνει υπό το φως των νέων συνθηκών ως αγωγός Αλεξανδρούπολη – Μπουργκάς όχι ως Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη, προσφέροντας νέες εναλλακτικές πηγές εφοδιασμού. Οχι γιατί υποκαθιστά τα δεξαμενόπλοια που πρέπει να διέρχονται τα στερνά του Βόσπορου αλλά έτσι θα προστίθεται και σε άλλες ενεργειακές εγκαταστάσεις όπως ο IGB και ο FSRU στην Αλεξανδρούπολη. Απώτερος στόχος είναι να φτάσει το φυσικό αέριο ακόμα και στην Ουκρανία», ανέφερε ο Πρωθυπουργός.
Παράλληλα, είπε, προχωρά η πλωτή μονάδα αεριοποίησης φυσικού αερίου στην Αλεξανδρούπολη, αναφέρθηκε και σε άλλες ανάλογες εγκαταστάσεις «ώστε να μπορούμε να εξάγουμε στις γειτονικές χώρες. Στην περιοχή μας διαμορφώνεται ένα νέο πυκνό δίκτυο ενεργειακών δρόμων στα Βαλκάνια, στην Ευρώπη και όχι μόνο. Ελλάδα και Βουλγαρία έχουν κρίσιμο ρόλο να παίξουν στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, μπορούν να προσφέρουν ευρύτερες υπηρεσίες στην ΕΕ. Μπορούμε να γίνουμε πάροχοι ενεργειακής ασφάλειας για την ευρύτερη περιοχή», κατέληξε στις δηλώσεις του ο Πρωθυπουργός
Με τη σειρά του ο πρόεδρος Ράντεφ, αφού ευχαρίστησε τον Κυριάκο Μητσοτάκη για την πρόσβαση στη Ρεβυθούσα, στάθηκε σε όσα υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο της σχέσης και της συνεργασίας των δύο χωρών τον τελευταίο χρόνο, αναφερόμενος στην ολοκλήρωση των συνδέσεων αγωγών φυσικού αερίου, καθώς και στην αύξηση των ποσοτήτων εξαγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα.
«Ολα αυτά υπερβαίνουν τις διαστάσεις μιας διασυνοριακής συμφωνίας. Ελλάδα και Βουλγαρία αποδείχτηκαν πυλώνες σταθερότητας στην περιοχή», τόνισε ο πρόεδρος της Βουλγαρίας για να συμπληρώσει: «Η συνεργασία αυτή αλλάζει τον χάρτη στη Νοτιοανατολική Ευρώπη ανοίγοντας νέες προοπτικές για τις δυο χώρες. Η υπογραφή των δυο μνημονίων είναι η συνέχιση της προσπάθειας που γίνεται από Ελλάδα και Βουλγαρία στην ίδια κατεύθυνση».
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο των δηλώσεων του Πρωθυπουργού μετά τη συνάντησή του με τον κ. Ράντεφ:
«Κύριε Πρόεδρε, φίλε Rumen, κύριοι Υπουργοί, κυρίες και κύριοι, με τη φίλη Βουλγαρία είχαμε την ευκαιρία, πριν από λίγο, να υπογράψουμε σήμερα δύο συμφωνίες που σφραγίζουν την ενεργειακή συνεργασία μας, αποτελώντας ταυτόχρονα ένα ακόμα βήμα προς τον στρατηγικό στόχο της ευρωπαϊκής αυτονομίας.
Η σημασία του, συνεπώς, υπερβαίνει τα διμερή σύνορα και πιστεύω ότι καθίσταται ένα πολιτικό γεγονός το οποίο αφορά το σύνολο της Ευρώπης και θεμελιώνει ταυτόχρονα την αλληλεγγύη μεταξύ των χωρών της.
Είναι αλήθεια, όπως έχουμε συζητήσει πολλές φορές με το φίλο Πρόεδρο, ότι η εξέλιξη αυτή γίνεται επίκαιρη λόγω και της γεωπολιτικής συγκυρίας. Εδώ και ένα χρόνο, ο ρωσικός αναθεωρητισμός σκοντάφτει στη γενναία άμυνα του ουκρανικού λαού, συνεχίζει όμως να προκαλεί οικονομικό πόνο, μετατρέποντας την ενέργεια σε μέσο κρατικού εκβιασμού, κάτι που οι γείτονές μας το γνωρίζουν πολύ καλά. Το γνωρίζουν από πρώτο χέρι, καθώς τον περασμένο Απρίλιο η Ρωσία διέκοψε απότομα τη ροή φυσικού αερίου προς τη Βουλγαρία.
Και σε αυτήν την μεγάλη πρόκληση η μόνη απάντηση είναι η ταχύτατη απεξάρτηση από το ρωσικό καύσιμο. Με διαφοροποίηση και των πηγών, αλλά και των οδεύσεων της ενέργειας. Με μία επιλογή που η Ελλάδα και η Βουλγαρία προωθούν, άλλωστε, εδώ και τρία χρόνια, για να την εμβαθύνουν τώρα με το μνημόνιο για τη σύμπραξη των Υπουργείων Ενέργειας στο πεδίο της ασφάλειας εφοδιασμού και της αποθήκευσης φυσικού αερίου.
Στο εξής, ελληνικές επιχειρήσεις θα έχουν τη δυνατότητα να αποθηκεύουν φυσικό αέριο στις εγκαταστάσεις του Chiren στη βορειοδυτική Βουλγαρία, ενώ αντίστοιχα βουλγαρικές εταιρείες θα μπορούν να χρησιμοποιούν τη Ρεβυθούσα. Έτσι και οι δύο χώρες έχουν εξασφαλισμένη πρόσβαση σε κρίσιμες υποδομές για την ενεργειακή τους ασφάλεια.
Πρόκειται, με άλλα λόγια, για μία διμερή συμφωνία η οποία όμως έχει ευρωπαϊκό βεληνεκές, καθώς μετατρέπει και τις δύο χώρες μας σε ένα σταυροδρόμι διακίνησης αερίου όχι μόνο από την Ελλάδα προς τη Βουλγαρία, αλλά και προς την υπόλοιπη Ευρώπη.
Και η συμφωνία αυτή έρχεται, μάλιστα, σε συνέχεια μίας ανάλογης συνθήκης που έχουμε υπογράψει ήδη με την Ιταλία, διαμορφώνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο ένα εναλλακτικό ενεργειακό δίκτυο στρατηγικής σημασίας.
Το δεύτερο, τώρα, μνημόνιο συνεργασίας το οποίο υπογράψαμε αφορά το πετρέλαιο και τη χειραφέτησή του από ρωσικές πηγές. Αθήνα και Σόφια, Σόφια και Αθήνα δεσμευόμαστε να διερευνήσουμε τη δυνατότητα κατασκευής ενός νέου πετρελαιαγωγού που θα συνδέει τα δύο κομβικά λιμάνια: την Αλεξανδρούπολη και το Μπουργκάς, αλλά και μέσω αυτών δύο θάλασσες: το Αιγαίο και τη Μαύρη Θάλασσα.
Είναι ένα σχέδιο, αγαπητέ Πρόεδρε, που όπως συζητούσαμε μέσα, αναβιώνει. Αλλά αναβιώνει υπό το φως νέων συνθηκών, όχι ως αγωγός Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη, αλλά ως αγωγός Αλεξανδρούπολη-Μπουργκάς, προσφέροντας στη Βουλγαρία εναλλακτικές πηγές εφοδιασμού μαζί φυσικά και με ασφαλέστερο, με ταχύτερο και με φθηνότερο τρόπο μεταφοράς καυσίμων.
Όχι μόνο γιατί υποκαθιστά τα δεξαμενόπλοια τα οποία πρέπει να διέρχονται τα στενά του Βοσπόρου, αλλά και γιατί έτσι θα προστίθεται σε άλλες ενεργειακές εγκαταστάσεις οι οποίες ήδη λειτουργούν ή κατασκευάζονται -και μιλάω για τον IGB, για το FSRU της Αλεξανδρούπολης, για τη νέα ηλεκτρική διασύνδεση της νέας Σάντας με τη Marista.
Και ο πρώτος αυτός αγωγός ενώνει την Ελλάδα με το νότιο διάδρομο φυσικού αερίου και με τον υπό ανάπτυξη κάθετο διάδρομο, αλλά και το Διαδριατικό Αγωγό, τον ΤΑΡ. Και τροφοδοτεί πλέον τα Βαλκάνια με απώτερο στόχο, γιατί όχι, να φτάσει το φυσικό αέριο από την Αλεξανδρούπολη μέχρι και την Ουκρανία.
Και βέβαια συνέβαλε και στην άρση της ενεργειακής απομόνωσης της Μολδαβίας, με τον ΤΑΡ να οδηγεί αζέρικο αέριο μέσω Ελλάδας, Βουλγαρίας και Ρουμανίας.
Άλλωστε η χωρητικότητα του IGB -αν δεν κάνω λάθος- έχει δεσμευτεί στο 94% περίπου, μόλις 6 μήνες μετά τη λειτουργία του. Και όλα αυτά αλλάζουν συνολικά τον ενεργειακό χάρτη της νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Φυσικά, όπως έχουμε συζητήσει πολλές φορές με τον φίλο Πρόεδρο ο οποίος έχει βρεθεί και στην Αλεξανδρούπολη, προχωρά με γρήγορα βήματα η ολοκλήρωση της πλωτής μονάδας επαναεριοποίησης και αποθήκευσης Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου στην Αλεξανδρούπολη, ενώ πρόσφατα βρεθήκαμε και πάλι στην βορειοανατολική γωνιά της πατρίδας μας για να εκκινήσουμε τις διαδικασίες κατασκευής ενός νέου εργοστασίου ηλεκτρικού ρεύματος με φυσικό αέριο, ισχύος 840 MW, έτοιμο να ενισχύσει όχι μόνο την εγχώρια παραγωγή, αλλά να εξάγει ηλεκτρική ενέργεια και στις φίλες βαλκανικές χώρες.
Στην περιοχή μας, λοιπόν, διαμορφώνεται ένα νέο πυκνό δίκτυο ενεργειακών δρόμων. Στα Βαλκάνια, στην Ευρώπη και όχι μόνο βέβαια. Γιατί η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδος-Αιγύπτου, για παράδειγμα, θα εξασφαλίσει έναν ακόμα δρόμο ανταλλαγής ενέργειας και ευχαριστώ την βουλγαρική κυβέρνηση για τη στήριξή της ώστε να ενταχθεί το συγκεκριμένο έργο στα έργα κοινού ενδιαφέροντος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Όλα αυτά, κύριε Πρόεδρε, υποδηλώνουν ότι Ελλάδα και Βουλγαρία έχουν έναν κρίσιμο ρόλο να παίξουν στην ενεργειακή ασφάλεια όχι μόνο των χωρών μας αλλά και ολόκληρης της Ευρώπης.
Και προσβλέπω αυτή η συνεργασία να συνεχιστεί με ακόμη μεγαλύτερη ένταση. Είναι μια απόδειξη, μια απτή απόδειξη του πώς μπορούν οι χώρες μας να συνεργάζονται προς όφελος των πολιτών μας, αλλά προσφέροντας και ευρύτερες υπηρεσίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Εξάλλου, δεν το έχουμε κρύψει, έχουμε τη δυνατότητα και η Ελλάδα και η Βουλγαρία να γίνουμε πάροχοι ενεργειακής ασφάλειας για την ευρύτερη περιοχή. Και αυτό είναι κάτι φυσικά που, όπως αντιλαμβάνεστε, έχει στις συγκεκριμένες συνθήκες, στη συγκεκριμένη συγκυρία ιδιαίτερη γεωπολιτική αξία.
Καλώς ήλθατε και πάλι, κύριε Πρόεδρε, στην Αθήνα».