Κράτος – ταραχοποιό (rogue state, στην ορολογία των διεθνολόγων – θεωρητικών των διεθνών σχέσεων) αποκάλεσε την Τουρκία ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στις κοινές του δηλώσεις με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας,Νίκο Αναστασιάδη, αμέσως μετά τη συνάντηση τους στο Μέγαρο Μαξίμου. Απαντώντας στις όψιμες δηλώσεις τούρκων αξιωματούχων -ανάμεσά τους και ο υπουργός Εξωτερικών της γείτονος Μεβλούτ Τσαβούσογλου- περί ετοιμότητας για διάλογο, ο κ. Μητοτάκης σημείωσε ότι Ελλάδα και Κύπρος ουδέποτε αρνήθηκαν έναν καλόπιστο διάλογο, στη βάση όμως των αρχών του διεθνούς Δικαίου, της καλής γειτονίας και του σεβασμού των κυριαρχικών δικαιωμάτων, χωρίς εκβιαστικές απειλές και υποβόσκουσες απειλές περί χρήσης βίας.
Οσον αφορά τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, μίλησε για αχρείαστη και μικρόψυχη απόφαση της Τουρκίας, τονίζοντας ότι η Ελλάδα μελετά την αντίδρασή της σε όλα τα επίπεδα.
Πρόκειται, είπε, για μία απόφαση που μας πληγώνει ως Ελληνες, χριστιανούς ορθόδοξους, αλλά και ως πολίτες του κόσμου, γιατί το θέμα δεν είναι ελληνοτουρκικό, ούτε καν ευρωτουρκικό, είναι παγκόσμιο, πανανθρώπινο.
Στο ίδιο πλαίσιο ο κ. Μητσοτάκης έκανε λόγο για οπισθοδρομική κίνηση, με την οποία η Τουρκία επιλέγει να κόψει δεσμούς με τον δυτικό κόσμο και τις αξίες του, εγκαταλείπει ένα πολιτισμικό κεκτημένο πολλών αιώνων και προτιμά την εσωστρέφεια, με μία ενέργεια που δείχνει ουσιαστική αδυναμία, γιατί -όπως είπε- μόνο αδυναμία μπορεί να υποδηλώνει η απόφαση του καθεστώτος Ερντογάν για την Αγία Σοφία.
Η Αγία Σοφία αναδείχθηκε σε παγκόσμιο μνημείο και αυτό δεν αλλάζει ,γι αυτό και όσοι τη βεβηλώνουν, με το βυζαντινό της όνομα αναγκάζονται να το αποκαλούν, παρατήρησε χαρακτηριστικά, κάνοντας λόγο για αχρείαστη και μικρόψυχη απόφαση.
Η Ιστορία όμως διδάσκει ότι η κληρονομιά του κόσμου δεν μπορεί να γίνει διελκυστίνδα μεταξύ των κρατών. Τα μνημεία δεν ταπεινώνονται, αλλά ταπεινώνουν εκείνους που δεν τα σέβονται και η Αγία Σοφία μάς ξεπερνά όλους. Η εμβέλειά της είναι πάνω από χώρες και θρησκείες, υπογράμμισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ένα τέτοιοιο σύμβολο ειρηνικής συνύπαρξης και θρησκευτικής ανεκτικότητας δεν μπορεί να μείνει αιχμάλωτο πολιτικών χειρισμών.
Το ερώτημα που γεννιέται πλέον, σημείωσε με νόημα ο Πρωθυπουργός, είναι αν η Αγία Σοφία μπορεί να διατηρεί τα ιδιαίτερα προνόμια του παγκόσμιου μνημείου πολιτισμού της UNESCO και αν είναι δίκαιο να εξακολουθεί η UNESCO να δωρίζει την τεράστια αίγλη της, αλλά και όσα συνεπάγεται, στη χώρα που υποτίθεται ότι το φιλοξενεί.
Η Αγία Σοφία άλλωστε έχει εδώ και αιώνες προειδοποιήσει κάθε προσκυνητή ή επισκέπτη της με το ρητό επάνω στην κρήνη της: «Νίψον ανομήματα μη μόναν όψιν». Να ξεπλένεις δηλαδή τα ανομήματά σου και όχι μόνο το πρόσωπό σου, κατέληξε στη σχετική αναφορά του ο κ. Μητσοτάκης.
Στην αρχή των κοινών του δηλώσεων με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, ο Κυριάκος Μητσοτάκης στηλίτευσε την επιθετική στάση της Τουρκίας, επαναλαμβάνοντας ότι η συμπεριφορά της χρήζει ευρωπαϊκής απάντησης.
Η ρητορική αλλά και οι ενέργειές της επιμένουν δυστυχώς να κινούνται εκτός του πλαισίου του Διεθνούς Δικαίου, προκαλώντας όλες τις γειτονικές χώρες. Παραβιάζουν ανοιχτά τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας αλλά και της Ελλάδος. Οι προκλήσεις είναι πολλές και κοινές και δεν απευθύνονται μόνο κατά της Ελλάδας και της Κύπρου, αλλά συνολικά κατά της Ευρώπης, από ένα κράτος το οποίο είναι τυπικά υποψήφιο προς ένταξη στην ΕΕ, γι’ αυτό και χρήζουν μιας συνολικής ευρωπαϊκής απάντησης, τόνισε, καλώντας την Ευρώπη να καταρτίσει συγκεκριμένο κατάλογο κυρώσεων σε βάρος της Αγκυρας.
Στο πλαίσιο αυτό, πρόσθεσε, «Ελλάδα και Κύπρος συντονιζόμαστε, όπως το κάναμε πάντα και θα εξακολουθούμε να το κάνουμε. Και διακηρύσσουμε ότι η αμφισβήτηση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων και της διεθνούς νομιμότητας, σημαίνει την ώρα για δυναμικότερες αντιδράσεις».
Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης σημείωσε ότι τόσο η Κύπρος όσο και η Ελλάδα «επιδιώκουμε τον διάλογο για την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περοχή. Δεν προκαλούμε εμείς, αλλά προκαλούμεθα. Οχι η Ελλάδα και η Κύπρος, αλλά η Ευρώπη», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε.
Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας μίλησε για « άριστο συντονισμό των δύο κυβερνήσεων» και την «από κοινού αποφασιστικότητα να αντιμετωπίσουμε την επιθετικότητα των Τούρκων, όχι μέσα από μία αντίστοιχη πρόκληση αλλά μέσα από διάλογο, μέσα από μία παρέμβαση της Ευρώπης με ουσία, που θα οδηγήσει σε ειρήνη και σεβασμό στο διεθνές δίκαιο».
«Τα συμπεράσματα από τις συνομιλίες είναι κοινά. Δεν θα επιτρέψουμε να επικρατήσει αυτό που η Τουρκία επιδιώκει, να υποκύψουμε στην πρόκληση για να δημιουργηθεί μια κρίση αχρείαστη. Θα ψάξουμε να δούμε πώς ενεργοποιείται αποτελεσματικότερα η ΕΕ, θα επικαλεστούμε τις ευαισθησίες των ευρωπαίων εταίρων, όχι μόνο στις παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου και των ευρωπαϊκών αξιών, αλλά και σε αυτό που δεν ανέμενε κανείς να πράξει ένα κοσμικό κράτος: Τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί», τόνισε.
«Η Αγία Σοφία ανήκει στους ορθόδοξους καθολικούς και διαμαρτυρόμενους ανά τον κόσμο που σέβονται την πολιτιστική κλητρονομια. Είναι ένα απόκτημα, μία κληρονομιά πολιτιστική, που δεν ξεχωρίζει θρησκευτκή ταυτότητα, αλλά ήταν ένα σύμβολο ενός μεγαλουργήματος του 6ου αιώνα. Απο κοινού θα ενεργήσουμε και μαζί μας οι απανταχού πολιτισμένοι άνθρωποι, πολιτικοί και πολίτες, ώστε να σταλεί το μήνυμα ότι είναι αδιανόητο τη σύγχρονη εποχή να περιφρονούνται με τόση αμετροέπεια πολιτιστικά κληρονομήματα», κατέληξε στις δηλώσεις του ο Νικος Αναστασιάδης.