Η ομιλία, το βράδυ του Σαββάτου, τού πανταχόθεν βαλλόμενου υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Χρήστου Στυλιανίδη στη Βουλή, τον οποίο ο Κυριάκος Μητσοτάκης στήριξε δια της παρουσίας του αλλά και με μία εκτός προγράμματος παρέμβασή του στην Ολομέλεια, στάθηκε ως αφορμή για μια επίσης απρογραμμάτιστη σύγκρουση κορυφής στο πλαίσιο της συζήτησης για την πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης που κατέθεσε ο ΣΥΡΙΖΑ: Ο κ. Στυλιανίδης, ως αρμόδιος και υπεύθυνος για τη διαχείριση της πρόσφατης κακοκαιρίας μίλησε, ο Αλέξης Τσίπρας ζήτησε τον λόγο και του έθεσε νέα ερωτήματα —με τη γνωστή τοξικότητα περί «κατσαπλιάδων»—, ο υπουργός απάντησε και έπειτα πήρε τον λόγο και ο Πρωθυπουργός, βάζοντας κάποια πράγματα στη θέση τους, για να ακολουθήσει μια νέα παρέμβαση του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ και μια ανταπάντηση του κ. Μητσοτάκη.
«Δεν ζητήσατε, κ. Τσίπρα, ποτέ συγγνώμη, ούτε για το Μάτι, ούτε για τη Μάνδρα. Αναλάβατε κάποιους μήνες μετά, σε μία ερώτηση που σας έγινε στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, την πολιτική ευθύνη. Συγγνώμη δεν ζητήσατε ποτέ» ήταν μια από τις χαρακτηριστικές φράσεις του Πρωθυπουργού στη δευτερολογία του.
Νωρίτερα ο κ. Τσίπρας, σχολιάζοντας τα όσα είχε πει ο κ. Στυλιανίδης για τη διαχείριση της κακοκαιρίας που έπληξε την Αττική τη Δευτέρα είχε πει: «Για άλλη μια φορά έφταιξε η ΕΜΥ, ότι δεν υπήρχαν ραντάρ και war room. Εσείς πού φταίξατε, θα μας πείτε; Υποκριτική η συγγνώμη σας. Δώστε στη δημοσιότητα τα πρακτικά της κρίσιμης σύσκεψης. Αν λέτε ότι δεν κρατήσατε, είστε απλά κατσαπλιάδες. Ή μήπως ψεύτες;».
O κ. Μητσοτάκης, απαντώντας στην παρέμβαση του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, επεσήμανε κατ’ αρχάς ότι ο κ. Στυλιανίδης «τοποθετήθηκε στο κοινοβούλιο με ασυνήθιστη ειλικρίνεια και εντιμότητα πολιτική. Αναγνωρίζοντας απόλυτα το γεγονός ότι του έχει ανατεθεί μία δύσκολη αποστολή ερχόμενος από το εξωτερικό, αναλαμβάνοντας ένα ρόλο τον οποίο δεν είχε ανάγκη. Δεν έψαχνε καριέρα. Ήρθε όμως στην Ελλάδα για να προσφέρει αξιοποιώντας τη σημαντική ευρωπαϊκή του εμπειρία και έχει απόλυτο δίκιο να ισχυρίζεται ότι η αποστολή της Πολιτικής Προστασίας είναι μία αποστολή εθνική.
» Τα χιόνια, οι σεισμοί, οι κακοκαιρίες και οι πλημμύρες», προσέθεσε ο Πρωθυπουργός απευθυνόμενος στον κ. Τσίπρα, «δεν έχουν χρώμα και νομίζω ότι εσείς γνωρίζετε πολύ καλύτερα από εμένα πόσο τραυματικές μπορεί να είναι οι εμπειρίες των φυσικών καταστροφών. Τις βιώσατε καλά στο πετσί σας και εσείς και τα στελέχη που κλήθηκαν να διαχειριστούν κρίσεις επί των δικών σας ημερών. Ο υπουργός αναγνώρισε λοιπόν, ότι πράγματι έγιναν λάθη ως προς τη διαχείριση της Αττικής Οδού και θα σας το πω ευθέως πως η Αττική Οδός θα έπρεπε να είχε κλείσει νωρίτερα από ό,τι έκλεισε, προφανώς, και αποδεικνύεται από το αποτέλεσμα του εγκλωβισμού, όμως, το μεγαλύτερο μερίδιο της ευθύνης δεν το έχει το ελληνικό κράτος αλλά η ίδια η Αττική Οδός, ο παραχωρησιούχος ο οποίος ισχυριζόταν ότι μπορούσε να κρατήσει έναν δρόμο ανοικτό και δεν κατάφερε να το κάνει, στην δε πορεία φάνηκαν και χτυπητές αδυναμίες ως προς την προετοιμασία της Αττικής Οδού για ένα τέτοιο φαινόμενο».
Σε ότι αφορά το ζήτημα του χιονιού, ο Πρωθυπουργός είπε ότι «κανείς μετεωρολόγος δεν πρόβλεψε τον όγκο του χιονιού που έπεσε στο κέντρο της Αθήνας και σε αντίθεση με άλλες χιονοθύελλές το χιόνι έπεσε μέρα μεσημέρι -συνήθως πέφτει βράδυ- και κανείς μετεωρολόγος δεν είχε προβλέψει ότι θα έριχνε μισό μέτρο στο κέντρο της Αθήνας και στα Βόρεια Προάστια». Προσέθεσε δε πως «εάν είχαμε την δυνατότητα να έχουμε μια τέτοια πρόβλεψη προφανώς και θα είχαμε κλείσει την πόλη από την Κυριακή το βράδυ, όπως το κάναμε και σε άλλες περιπτώσεις που δεν επιβεβαιώθηκαν οι προβλέψεις των μετεωρολόγων. Συνεπώς δεν ήταν ζήτημα πολιτικού θάρρους αλλά ήταν ζήτημα αξιοποίησης και ανάλυσης των δεδομένων που είχαμε στην διάθεσή μας. Αυτά τα δεδομένα είχαμε και αυτές τις κινήσεις κάναμε».
Ο κ. Μητσοτάκης όμως είπε στον κ. Τσίπρας πως «έχω για να καταλήξω και επί του οργισμένου ύφους που πάντα υιοθετείτε στις τοποθετήσεις σας, να κάνω δύο παρατηρήσεις Η πρώτη, έχω εντοπίσει μια εντυπωσιακή αφωνία της αξιωματικής αντιπολίτευσης ως προς τις ευθύνες της Αττικής Οδού. Αναφερθήκατε ότι δεν πρέπει να κάνω τον μεσάζοντα. Εγώ εξασφάλισα τα 2.000 ευρώ για κάθε εγκλωβισμένο. Εσείς δεν το κάνατε ποτέ επί δικών σας ημερών. Ο δε δικός σας νόμος δεν προέβλεπε τέτοια καν δυνατότητα αποζημίωσης σε περίπτωση που ο παραχωρισιούχος δεν εκπλήρωνε τις υποχρεώσεις του. Μεσάζοντας λοιπόν, ή Πρωθυπουργός ο οποίος είχε κάθε διάθεση να συγκρουστεί με μια μεγάλη εταιρεία αναγκάζοντάς την να αναλάβει τις ευθύνες της. Εσείς, λοιπόν, κ. Τσίπρα γιατί τέτοια αγάπη για την Αττική Οδό; Γιατί καμία διάθεση να αναγνωρίσετε τις μεγάλες της ευθύνες. Ένα ερώτημα στο οποίο πρέπει να απαντήσετε Και τέλος, επειδή για μια ακόμα φορά αναφερθήκατε σε δήθεν προσχηματική συγνώμη. Προτιμώ την συγγνώμη με την ειλικρινή διάθεση αυτοκριτικής, έστω και εάν κινδυνεύει να χαρακτηριστεί προσχηματική από την καμία συγνώμη που δεν ακούσαμε ποτέ από το δικό σας στόμα όταν είχατε 120 νεκρούς σε Μάτι και Μάνδρα».
Σχολιάζοντας την απάντηση του Πρωθυπουργού, ο κ. Τσίπρας ρώτησε από ποιον θα αποζημιωθούν οι εγκλωβισμένοι στην Κατεχάκη και στη Μαραθώνος. Στη θέση της κυβέρνησης για τις ευθύνες της εταιρείας διαχείρισης της Αττικής Οδού, καθώς και στις «προκλητικές αιχμές», όπως είπε, του κ. Μητσοτάκη «ότι εμείς υπερασπιζόμαστε μια ιδιωτική εταιρεία, λέω ότι η κάθε ιδιωτική εταιρεία λειτουργεί σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο. Έχει υποχρεώσεις απέναντι στον νόμο, και δεν μπορεί, ιδίως ο Πρωθυπουργός και η κυβέρνηση, να διαμεσολαβεί, προκειμένου να διαμορφώνει το πλαίσιο στο οποίο η εταιρεία θα ανταποκριθεί στις συμβατικές υποχρεώσεις της».
Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ είπε επίσης ότι «οφείλατε, αντί να τηλεφωνείτε στον πρόεδρο της συγκεκριμένης εταιρείας, που τυγχάνει και νομικός σύμβουλός σας, για να βρείτε φόρμουλα για την αποζημίωση, να μιλήσετε ευθέως για τις ευθύνες της και τις δικές σας και να αφήσετε τη νομική διαδικασία ανοιχτή για τους πολίτες. Η Ελλάδα έχει νόμους, δεν είμαστε τριτοκοσμική χώρα».
Επανερχόμενος στις συσκέψεις που έγιναν παρουσία περιφερειαρχών και υπουργών, ανέφερε ιδιαίτερα τον υπουργό Επικρατείας Ακή Σκέρτσο λέγοντας ότι «άρα το Μαξίμου συντόνιζε στην ουσία» και επανέλαβε ότι είναι αδιανόητο να λέει η κυβέρνηση ότι «δεν είχατε καταγεγραμμένα πρακτικά».
Κλείνοντας τη δεύτερη παρέμβασή του ο κ. Τσίπρας είπε ότι «σε δύσκολες στιγμές, στην κυβέρνησή μου, ανέλαβα την πολιτική ευθύνη, όχι μόνο τη συγγνώμη, και παραιτήθηκαν υπουργοί. Όταν ζήτησα από τον τότε υπουργό Πολιτικής Προστασίας, που είχε παραιτηθεί το ίδιο βράδυ, να μείνει στη θέση του, ώστε να είμαστε ασφαλείς ότι δεν θα αντιμετωπίσουμε κάποιο έκτακτο γεγονός, την άλλη μέρα είπατε (κ. Μητσοτάκη) και με tweet ότι “δεν υπάρχει πολιτική ευθύνη χωρίς παραιτήσεις”.
»Θα πληρώσετε τώρα, με το ίδιο νόμισμα, τα δικά σας καμώματα, τη δική σας κριτική και στάση, που είχατε ως αντιπολίτευση. Εδώ είμαστε όλοι, και κρινόμαστε για το τι λέγαμε και τι πράτταμε» είπε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ.
Η ομιλία Στυλιανίδη
Νωρίτερα, από το βήμα της Βουλής ο κ. Στυλιανίδης είχε πει:
«Κύριε πρόεδρε της κυβερνήσεως, κύριε αρχηγέ της αξιωματικής αντιπολίτευσης, κυρίες και κύριοι Βουλευτές.
Στο πλαίσιο της συζήτησης της πρότασης δυσπιστίας που κατέθεσε η αξιωματική αντιπολίτευση έχω την ευθύνη να ενημερώσω εν συντομία εσάς και βεβαίως τον ελληνικό λαό, για όσα συνέβησαν τις προηγούμενες μέρες. Και βεβαίως να εστιάσω στα θέματα αρμοδιότητας του νεοσύστατου υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας.
Θα μιλήσω με ειλικρίνεια. Όπως είμαι συνηθισμένος πάντα. Οι συμπατριώτες μου το ξέρουν.
Δεν θα εξωραΐσω όσα έγιναν. Ούτε θα ισχυριστώ ότι δεν υπήρξαν αστοχίες και σφάλματα. Που βέβαια μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί. Από την πρώτη στιγμή αναλάβαμε τη θεσμική μας ευθύνη. Απευθύναμε από το πρώτο βράδυ μια ειλικρινή και διόλου προσχηματική συγγνώμη προς τον ελληνικό λαό. Και ειδικά σε όσους ταλαιπωρήθηκαν.
Πρέπει όμως για να πάμε μπροστά να αποτιμήσουμε ακριβοδίκαια την κατάσταση. Να μην μείνουμε στις εντυπώσεις. Να επικεντρωθούμε στις αιτίες και την ουσία.
Μόνον έτσι θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε επακριβώς τί έγινε, τί δεν έγινε και γιατί. Έτσι θα βγουν τα συμπεράσματα, τα διδάγματα, και θα μας δώσουν κατεύθυνση.
Και δεν είμαι ενώπιον σας για να υπερασπιστώ τον εαυτό μου.
Είμαι εδώ για να εξηγήσω τη σημασία του έργου και την εθνική αποστολή του Υπουργείου που μου ανέθεσε τιμητικά ο Πρωθυπουργός, ο οποίος, πρώτος, έχει ήδη με σαφήνεια οριοθετήσει αυτήν την εθνική αποστολή.
Κυρίες και κύριοι βουλευτές, το έργο που ανέλαβα είναι δύσκολο. Έχω πλήρη συναίσθηση αυτού. Δεν είμαι αφελής. Ξέρω ότι λειτουργώ, ανά πάσα στιγμή, σε ναρκοπέδιο. Έχω μεγάλη εμπειρία από κρίσεις σε όλο το κόσμο, στην Αφρική, τη Λατινική Αμερική, την Ασία και την Ευρώπη. Ξέρω πολύ καλά τί σημαίνουν κρίσεις διαχείρισης φυσικών καταστροφών.
Ανέλαβα, όμως, για συγκεκριμένους λόγους και με συγκεκριμένους στόχους:
Για να μπορέσω, πρώτα αξιοποιώντας την ευρωπαϊκή μου εμπειρία στο αντικείμενο αυτό, να συμβάλλω στη δημιουργία ενός σύγχρονου και αποτελεσματικού μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας για την Ελλάδα – που κυρίως θα ανταποκρίνεται στις προκλήσεις της κλιματικής κρίσης.
Δεύτερον, για να βοηθήσω στην ταχύτερη και πιο αποτελεσματική απορρόφηση της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης, στο μεγάλο πρόγραμμα αναβάθμισης της ανθεκτικότητας της χώρας, το οποίο λέγεται ΑΙΓΙΣ. Σε στενή συνεργασία βέβαια με πολλούς συναδέλφους. Και για να μπορέσουμε να υπερβούμε χρόνια προβλήματα που συνδέονται με νομικίστικες διαδικασίες και ιδιαιτερότητες του ελληνικού κράτους. Τα άκουγα, τώρα που τα βιώνω αντιλαμβάνομαι πόσο μεγάλα είναι.
Είναι γνωστό, κυρίες και κύριοι, ότι ένα ισχυρό και αποτελεσματικό σύστημα Πολιτικής Προστασίας πρέπει να χαρακτηρίζεται από το τρίπτυχο: Πρόληψη, Προετοιμασία-Ετοιμότητα και Ανθεκτικότητα.
Θυμάμαι ότι όταν πήραμε την απόφαση να κλείσουμε τον Κηφισό, η ειρωνεία ήταν μεγάλη. Εκεί οι μετεωρολογικές ενδείξεις απέτυχαν. Όμως πήραμε την απόφαση γιατί έτσι μας οδηγούσαν
Για να φτάσουμε εκεί χρειαζόμαστε σύγχρονα εργαλεία, χρειαζόμαστε τεχνολογική αναβάθμιση. Δεν μπορούμε να είμαστε παλαιομοδίτες, να λειτουργούμε με παραδοσιακό τρόπο. Χρειαζόμαστε νέα σύγχρονα ραντάρ, νέα σύγχρονα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης – ας μην αναπτύξω εδώ τί χρειαζόμαστε. Μέσα που αν τα είχαμε και εάν τα είχαν οι μετεωρολόγοι μας, θα μπορούσαμε να ξέρουμε και τον όγκο του χιονιού. Θα ξέραμε πόσο όγκος χιονιού θα έπεφτε στην Αττική, στην Αθήνα, στο Χαλάνδρι, στην Κατεχάκη. Τα χρειαζόμαστε. Δεν το λέω σαν υπεκφυγή ούτε σαν δικαιολογία. Σας ενημερώνω όμως για το τι συμβαίνει στις άλλες χώρες και οι μετεωρολόγοι, με όσους έχω μιλήσει, τα ζητούν αυτά τα ραντάρ. Ας είμαστε, όμως, ειλικρινείς. Όλα αυτά που αποτυπώνουν ένα σύγχρονο τεχνολογικά αναβαθμισμένο σύστημα Πολιτικής Προστασίας, λείπουν. Λείπουν, κύριοι Βουλευτές και λείπουν σε πολλές χώρες, για να πω την αλήθεια. Ακόμη και σε μεσαίες ευρωπαϊκές χώρες, διότι η κλιματική κρίση μας βρήκε όλους απροετοίμαστους.
Τη Δευτέρα, αυτές τις ελλείψεις τις βιώσαμε πολύ έντονα. Προσωπικά -εσείς μπορεί να μην το αντιληφθήκατε γιατί δεν είχαμε τόσα πολλά προβλήματα- το βίωσα και στις κακοκαιρίες «Μπάλλος» και «Διομήδης». Θυμάμαι ότι όταν πήραμε την απόφαση να κλείσουμε τον Κηφισό, η ειρωνεία ήταν μεγάλη. Εκεί οι μετεωρολογικές ενδείξεις απέτυχαν. Όμως πήραμε την απόφαση γιατί έτσι μας οδηγούσαν. Τώρα, είχαμε το αντίθετο.
Επιμένω, αγαπητοί συνάδελφοι, ότι την ώρα της μάχης, χρειάζεται κυρίως αυτό το οργανωμένο και άρτια εξοπλισμένο Συντονιστικό Κέντρο Διαχείρισης Κρίσεων. Μία πλήρης και ενημερωμένη, λειτουργική, εθνική βάση δεδομένων. Είναι εκ των ων ουκ άνευ. Δεν υπάρχει στη χώρα. Ψάχνουμε να βρούμε στοιχεία. Υπάρχει και ένας ανταγωνισμός και δεν δίνει ο ένας τον άλλον στοιχεία, δεν υπάρχει οριζόντια διασύνδεση αυτών των πραγμάτων. Δεν είναι δυνατόν να μην έχει η Πολιτική Προστασία στο μικρό της Κέντρο Διαχείρισης Κρίσεων τη δυνατότητα να παρακολουθεί όλα τα αυτοκίνητα σε όλους τους αυτοκινητόδρομους, τις εθνικές οδούς της χώρας; Δεν έχουμε αυτή τη δυνατότητα. Οι συμβάσεις πρέπει να αλλάξουν.
Χρειάζεται λοιπόν ένα Κέντρο όπως το έχει ορίσει ο Πρωθυπουργός, με πυραμιδική οργάνωση, όπου με ταχύτητα και απόλυτο συντονισμό θα λαμβάνονται όλες οι αποφάσεις. Η γνωστή σε όλες τις χώρες Αίθουσα Πολέμου (War Room).
Με αρμοδιότητες απολύτως προσδιορισμένες. Όπου θα είναι ξεκάθαρο ποιος παίρνει την απόφαση. Σε ποια στιγμή και με ποια κριτήρια.
Ας το ομολογήσουμε. Δεν είμαστε ακόμα εκεί. Και προσωπικά σας λέω ότι δεν μπορούσα να φτάσω στο σημείο αυτό τους 3-4 μήνες που είμαι εδώ. Αλλά ούτε η κυβέρνηση μπορούσε στα δύο χρόνια. Αυτό είναι έργο ετών. Πάντως σε ότι αφορά την πολιτική βούληση του Πρωθυπουργού και την δική μου και της κυβέρνησης, δουλεύουμε προ αυτή την κατεύθυνση.
Για να αποκτήσουμε δομές, επιστημονικό προσωπικό που μπορεί στη διαχείριση της κρίσης να είναι δίπλα στους επιχειρησιακούς, δίπλα στον Πυροσβέστη, δίπλα στον Αστυνομικό, δίπλα στο Στρατό. Και έχουμε εξαιρετική επιστημονική κοινότητα. Συνομίλησα με όλα τα Πανεπιστήμια της χώρας και σας λέω έχω μείνει έκπληκτος από τις δυνατότητες που υπάρχουν, αλλά πρέπει να τις συστηματοποιήσουμε. Είναι όλα σκόρπια.
Κυρίες και Κύριοι,
Ο στόχος που έχουμε θέσει μαζί με τους συνεργάτες μου -και αναφέρομαι στον Υφυπουργό Πολιτικής Προστασίας, κ. Ευάγγελο Τουρνά και τον Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας, κ. Βασίλειο Παπαγεωργίου- πιστεύω ακράδαντα ότι είναι στόχος εθνικός. Δεν έχει πολιτικά χαρακτηριστικά. Το χιόνι, η φωτιά, οι πλημμύρες, ο σεισμός δεν έχουν πολιτικό χρώμα. Χωρίς τη συμβολή όλων θα μείνουμε στα μισά του δρόμου.
Το 2019 ήταν στα σπάργανα το 112 που ξεκίνησε από την κυρία Όλγα Γεροβασίλη. Θέλω να είμαι αντικειμενικός. Για να είμαστε όλοι μαζί
Ο στόχος αυτός στη δίνη, ειδικά, της κλιματικής κρίσης, πιστεύω ακράδαντα ότι οφείλει να αναδειχθεί σε πρότυπο συνεννόησης, συναίνεσης και συνεργασίας του πολιτικού δυναμικού της χώρας. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος για να είμαστε αποτελεσματικοί.
Αυτό το υπουργείο που σύστησε ο Πρωθυπουργός, μια πρωτοποριακή απόφαση, δεν είναι ούτε του κ. Μητσοτάκη, ούτε του κ. Τσίπρα, ούτε του κ. Ανδρουλάκη και, πολύ περισσότερο, δεν είναι του κ. Στυλιανίδη. Είναι το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας της Ελλάδας. Αποστολή του είναι να κάνει τη χώρα ανθεκτική στην κλιματική κρίση. Να ενισχύσει την ανθεκτικότητα για να σώσει ανθρώπινες ζωές.
Είναι προφανές ότι αυτή η προσπάθεια αυτή δεν ξεκινάει από το μηδέν ούτε την ξεκινώ εγώ.
Το 2019 ο προκάτοχός μου, ο υφυπουργός κ. Νίκος Χαρδαλιάς, αναβάθμισε ουσιαστικά το ρόλο της Πολιτικής Προστασίας. Το 2019 ήταν στα σπάργανα το 112 που ξεκίνησε από την κυρία Όλγα Γεροβασίλη. Θέλω να είμαι αντικειμενικός. Για να είμαστε όλοι μαζί.
Τον περασμένο Σεπτέμβριο ήρθε η μεγάλη θεσμική δομή. Η πρωτοβουλία του Πρωθυπουργού. Ιστορική απόφαση.
Η σύσταση αυτού του αυτόνομου υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. Ναι, με επίκεντρο την Κλιματική Κρίση. Αναγνωρίζοντας την απόλυτη διασύνδεση και αλληλεπίδραση με την παραδοσιακή προσέγγιση -της κατασταλτικής δράσης- της Πολιτικής Προστασίας.
Σημαντική καινοτομία.
Στη Γλασκώβη [στην παγκόσμια σύνοδο COP 26 για το κλίμα], όπου είμασταν με τον Πρωθυπουργό, εγώ και ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κώστας Σκρέκας, όλα τα φώτα των διεθνών μέσων ενημέρωσης, όλες οι ερωτήσεις, ήταν για την πρωτοπορία της Ελλάδας σε αυτό το σημείο.
Κυρίες και κύριοι,
Η κλιματική αλλαγή και οι επιπτώσεις της μας ξεπέρασαν. Για να προλάβουμε πρέπει να τρέξουμε με ιλιγγιώδεις ταχύτητες. Η Πρόληψη και η Προετοιμασία-Ετοιμότητα πρέπει να είναι ο βασικός μας μπούσουλας. Αλλιώς, το λέω με απόλυτη επίγνωση, θα παραμείνουμε απροετοίμαστοι σε αυτά που θα έρχονται ολοένα και συχνότερα.
Πήραμε εγκρίσεις επιτάχυνσης από τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών και δυσκολευόμαστε από τη γραφειοκρατία των Αθηνών.
Βασικό μας εργαλείο το σχέδιο ΑΙΓΙΣ, ύψους 1,7 δισ. ευρώ, το οποίο μας επιτρέπει να οικοδομήσουμε τη σύγχρονη Πολιτική Προστασία στη χώρα μας.
Θα σας το πω ξεκάθαρα. Αντιμετωπίζουμε μεγάλες δυσκολίες στην υλοποίησή του, ως αποτέλεσμα χρόνιων αδυναμιών ενός κρατικού συστήματος που χαρακτηρίζεται από πολυνομία, αλληλοεπικαλύψεις και ασαφείς συναρμοδιότητες.
Να φανταστείτε ότι πήραμε εγκρίσεις επιτάχυνσης από τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών και δυσκολευόμαστε από τη γραφειοκρατία των Αθηνών.
Είναι παθογένειες δεκαετιών, το ξέρω, αλλά πρέπει να τις πούμε και να τις αναγνωρίσουμε για τις λύσουμε.
Με τη στήριξη του Πρωθυπουργού ήδη λύσαμε ένα πολύ σοβαρό θέμα. Σταματήσαμε μια εκκρεμότητα την οποία, όσοι περάσαν από το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη γνωρίζουν – η κα Γεροβασίλη το ξέρει πολύ καλά, ο κ. Χαρδαλιάς, ο κ. Χρυσοχοΐδης, ακόμη και πιο παλιά, από το 2011.
Απαλλάξαμε τη χώρα με τη δική σας συμβολή και συναίνεση από αυτή την οικονομική εκκρεμότητα προς την υπηρεσία NSPA του ΝΑΤΟ για τη μίσθωση των αναγκαίων εναέριων πυροσβεστικών μέσων για την επόμενη αντιπυρική περίοδο, ώστε να μπορέσουμε να εφαρμόσουμε το επιχειρησιακό πλάνο της Πυροσβεστικής.
Μετά από έντεκα χρόνια, η οικονομική οφειλή επιτέλους επιλύθηκε. Επιτέλους, μπορούμε τώρα να κάνουμε ένα σχεδιασμό για να τα εναέρια μέσα του καλοκαιριού πριν έρθουν τα νέα δικά μας μέσω του «ΑΙΓΙΣ».
Επανέρχομαι στο θέμα των ημερών. Αντιμετωπίσαμε ένα πολύ δύσκολο φαινόμενο. Υπήρξαν αστοχίες, υπήρξαν προβλήματα και αδυναμίες στο συντονισμό.
Το είπαμε από την πρώτη στιγμή. Γι’ αυτό και η συγγνώμη του Πρωθυπουργού. Στόχος είναι τα λάθη να γίνουν μαθήματα και να μην επαναληφθούν. Να αντλήσουμε διδάγματα από τις αστοχίες και τις παραλείψεις.
Αλλά σε αυτό το σημείο θέλω να αναδείξω μια στιγμή των δύσκολων αυτών ωρών, στην οποία δεν έχει δοθεί η πρέπουσα σημασία. Εκείνο το βράδυ της Δευτέρας, τα παιδιά της Αστυνομίας, οι άντρες της Πυροσβεστικής και του Στρατού κατάφεραν κάτι ακατόρθωτο. Έχω εμπειρία στην αξιολόγηση τέτοιων κρίσεων σε τέτοιες συνθήκες. Θεωρώ ότι εκείνο το βράδυ επιβεβαιώθηκε αυτό που έχω δει εδώ και καιρό. Η Ελλάδα έχει δυνατότητες να διαχειριστεί κρίσεις γιατί έχει εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό. Σύστημα θέλουμε, δομές θέλουμε.
Αυτά τα παιδιά, ήταν οι ήρωες της βραδιάς, γιατί κατάφεραν μέσα σε αυτές τις συνθήκες να απεγκλωβίσουν με αυταπάρνηση και υπερβαίνοντας εαυτόν, 3.500 ανθρώπους, απομακρύνοντας 1.800 αυτοκίνητα. Και τι άλλο καταφέραν; Καταφέραν να λύσουν προβλήματα σε 1.000 επείγονται ιατρικά περιστατικά.
Αγαπητοί συνάδελφοι δεν είχαμε νεκρούς διότι ήταν σωστή η επιχείρηση εκείνη τη στιγμή. Και οφείλεται σε αυτά τα παιδιά. Δεν το λέω ούτε για μένα ούτε για κανέναν άλλο. Αυτοί ήταν οι ήρωες της βραδιάς.
Ρωτάτε αν υπήρχε σχεδιασμός. Υπήρχε σχεδιασμός. Υπήρχε συνεχής αξιολόγηση της κατάστασης στη βάση της εξέλιξης και σφοδρότητας της κακοκαιρίας. Πώς υλοποιήθηκε; Δυστυχώς δεν μπόρεσε να υλοποιηθεί σε βαθμό που να περιορίσει τα μεγάλα προβλήματα. Οι λόγοι πολλοί:
1. Η έλλειψη αποκλειστικών αρμοδιοτήτων και οι σωρεία συναρμοδιοτήτων.
2. Η απουσία δυνατότητας της Πολιτική Προστασίας να παίρνει κυριαρχικά αποφάσεις για δράση. Το χρειαζόμαστε. Το είπε και από το βήμα πριν εδώ ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης.
3. Η ασάφεια και η απουσία προσδιορισμένων σχέσεων της κεντρικής εξουσίας με την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Κυρίως την ώρα της κρίσης. Και η απουσία ελεγκτικών μηχανισμών κατά την περίοδο λήψης προληπτικών μέτρων.
Τα συμπεράσματα θα αποδείξουν ότι ο πιο αδύναμος κρίκος σε αυτή την αλυσίδα ήταν η Αττική Οδός.
Ωστόσο, πρέπει να είμαστε ειλικρινείς. Δεν έχω καμία διάθεση να συγκρουστώ με μια ιδιωτική εταιρεία. Αλλά εκ των υστέρων, τα συμπεράσματα θα αποδείξουν ότι ο πιο αδύναμος κρίκος σε αυτή την αλυσίδα ήταν η Αττική Οδός.
Υπογραμμίζω ότι όλες οι εταιρείες διαχείρισης, μεταξύ των οποίων και οι Αττικές Διαδρομές, στη σύσκεψη εγγυήθηκαν ότι μπορούν να διαχειριστούν το φαινόμενο και να μείνουν ανοιχτοί οι δρόμοι.
Ειδικά οι Αττικές Διαδρομές διαβεβαίωσαν ότι ήταν σε πλήρη ετοιμότητα. Και ότι διαθέτουν περισσότερα οχήματα εκχιονισμού από τη συμβατική τους υποχρέωση.
Δυστυχώς, τίποτε από αυτά που η εταιρεία διαβεβαίωνε δεν επιβεβαιώθηκαν.
Ενώ στην περίπτωση της Νέας Οδού που εθεωρείτο ιστορικά η προβληματική εταιρεία, τα πράγματα εξελίχθηκαν όπως σχεδιάστηκαν: σε πλήρη συνεργασία με την Τροχαία και έτσι, είχαμε μια πετυχημένη διαχείριση της δύσκολης κατάστασης.
Και το ερώτημα: Γιατί, λοιπόν, στην περίπτωση της Νέας Οδού είχαμε μια επιτυχημένη διαχείριση, ενώ στην περίπτωση της Αττικής Οδού τη χειρίστη διαχείριση; Θα το απαντήσει αυτός που θα μας βοηθήσει να βρούμε τα διδάγματα και τα νέα δεδομένα για να κάνουμε την αρχή.
Ρωτάτε πολλοί για τα πρακτικά. Κάποιοι με μια συνωμοσιολογική αντίληψη των πραγμάτων. Δεν ξέρω γιατί. Αγαπητοί συνάδελφοι, οι συντονιστικές συναντήσεις πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο της προετοιμασίας για το επερχόμενο καιρικό φαινόμενο. Δεν επρόκειτο για συνεδρίαση ούτε διοικητικού οργάνου ούτε για τυπική διαδικασία. Σε αυτές τις συναντήσεις – κι έχω συμμετάσχει σε τόσες στην Ευρώπη- παντού δεν τηρούνται πρακτικά. Αποτελεί ενωσιακή πρακτική της ΕΕ και, όπως με έχουν ενημερώσει οι νομικοί μας σύμβουλοι, ούτε [τηρούνται] με βάση την εθνική πρακτική. Και αυτό το ρώτησα όχι τώρα, αλλά σε όλες τις συνεδριάσεις που έχουμε κάνει από το Σεπτέμβριο και μετά. Είναι ad hoc συνεδρίες όπου δεν κρατιούνται πρακτικά.
Αγαπητοί συνάδελφοι, κυρίες και κύριοι,
Πριν κλείσω, επιτρέψτε μου δυο λόγια σε έναν τόνο πιο προσωπικό, μιας που και αυτές τις μέρες ακούστηκαν και γράφτηκαν διάφορα. Εξάλλου, είναι στοιχειώδες δικαίωμα η αυτοάμυνα. Κάποιος ψάχνει τον Στυλιανίδη, πού ήταν ο Στυλιανίδης και μάλιστα κάποιος έβγαλε ότι ο Στυλιανίδης υπέγραφε θέματα της Πυροσβεστικής την ώρα της κρίσης, θέματα που τα υπογράφει ένας Αντιπύραρχος σε κάθε Πυροσβεστική Υπηρεσία. Εν πάση περίπτωση, τα ακούσαμε και αυτά.
Αγαπητοί συνάδελφοι, η διαχείριση κρίσεων δεν γίνεται ούτε με γιουρούσια και ο αυτοσχεδιασμός πάντα αποτυγχάνει. Γίνεται μόνο με σύστημα, οργάνωση και αφού προλάβεις τα πράγματα. Που σημαίνει ότι ο Στυλιανίδης δεν θα κυκλοφορεί βγάζοντας φωτογραφίες όπου βρίσκεται για τα social media, διότι η αξιοπρέπειά μου και η ακεραιότητά μου δεν μου το επιτρέπουν. Προτιμώ να χάνω στην επικοινωνία, αλλά να επικεντρωθώ στην ουσία.
Αποδέχθηκα την τιμητική πρόσκληση του Πρωθυπουργού, να αναλάβω το δύσκολο αυτό έργο. Και τον ευχαριστώ για την τιμή και την εμπιστοσύνη.
Το αποδέχθηκα, όπως είπα και πριν, γνωρίζοντας και τις δυσκολίες και τις παθογένειες ενός ολόκληρου συστήματος. Και αναγνωρίζοντας, ασφαλώς, ταυτόχρονα και δικές μου πιθανές αδυναμίες, σχετικές με τη μη βιωματική γνώση του ελληνικού κρατικού μηχανισμού.
Αποδέχθηκα την πρόταση, όχι γιατί ήμουν ανεπάγγελτος, όχι γιατί έψαχνα οπωσδήποτε δουλειά, ούτε για να γίνω Υπουργός. Αποδέχθηκα γιατί έκρινα ότι αυτό μου όριζε το εθνικό καθήκον.
Μεγάλωσα στην Πράσινη Γραμμή της παλαιάς Λευκωσίας. Ξέρω τι σημαίνει εθνική συμπαράσταση. Όταν με κάλεσε ο Πρωθυπουργός, για έμενα ήταν εθνικό καθήκον. Ειδικά ένας Πρωθυπουργός που ξέρω πολύ καλά από την ευρωπαϊκή μου εμπειρία ότι έχει αναβαθμίσει το κύρος της χώρας. Δεν μπορούσα να πω όχι.
Δεν ήρθα εδώ με στόχο να εξαργυρώσω οτιδήποτε. Ούτε για να εγκαινιάσω μια νέα πολιτική σταδιοδρομία.
Ούτε ήρθα στην Ελλάδα ως «μεσσίας» κι ούτε είμαι αλάνθαστος. Όπως θα έλεγε και ο Προέδρος της Βουλής, κ. Κώστας Τασούλας, ο ευφυολόγος, ήρθα ως «καλοπροαίρετος φιλότιμος». Το αποδέχομαι.
Είμαι ένας άνθρωπος που έχει ζήσει στην Ελλάδα, οι σπουδές μου είναι στην Ελλάδα και ήρθα εδώ με την τεχνογνωσία που απέκτησα ως Ευρωπαίος Επίτροπος και ως Ευρωπαίος Συντονιστής για την αντιμετώπιση της επιδημίας του Έμπολα και νομίζω ότι εκεί πήγα καλά.
Αντιλαμβάνομαι, λοιπόν, τη συμμετοχή μου στην κυβέρνηση ως προσφορά. Ως υπηρεσία στον έλληνα πολίτη. Και ζητώ να κριθώ από αυτά. Τώρα, αύριο, αλλά και στο τέλος αυτής της διαδρομής.
Με αυτήν την αντίληψη συνεχίζω. Και στην πορεία αυτή, θα αξιοποιήσουμε ως Υπουργείο κάθε δημιουργική πρόταση, κάθε συνεισφορά.
Κυρίες και κύριοι βουλευτές,
Ποτέ δεν θα μας δείτε να κρυβόμαστε. Ούτε από την πραγματικότητα, ούτε, ακόμα περισσότερο, από τις θεσμικές μας ευθύνες. Αλλά, τελειώνω με μία πρόταση προς το εθνικό Κοινοβούλιο. Η πρόκληση μπροστά μας είναι το «ΑΙΓΙΣ». Μπορούμε να επιταχύνουμε τις διαδικασίες για αυτό το πρόγραμμα και να έχουμε το συντομότερο δυνατό όλα τα εργαλεία που χρειαζόμαστε ώστε να υλοποιήσουμε μία όντως αξιόπιστη Πολιτική Προστασία. Θεωρώ ότι αυτό πρέπει να γίνει ο εθνικός μας στόχος. Από τη πρώτη στιγμή που ήρθα ξεκίνησα τον εθνικό διάλογο. Θεωρώ και ελπίζω ότι θα βρούμε τον νομικό τρόπο να επιταχύνουμε τις διαδικασίες, γιατί Πολιτική Προστασία σημαίνει κατεπείγον. Δεν σημαίνει τίποτε άλλο. Σας ευχαριστώ πολύ».